Ale "o co kaman?", zapytałby ktoś dowcipny. Może to długość nowopowstałych autostrad, a może dróg ekspresowych? Trochę się nie zgadza. Ktoś inny powiedziałby: przecież to odległość z Kołobrzegu do Löderup w Szwecji, a inny dodał - tyle to ja jadę z Warszawy do Włocławka, zaś krakus zaraz by odrzekł, że tyle to jest z Krakowa do Rzeszowa. I to by się zgadzało, gdyż odległości pomiędzy ww. miastami wynoszą około 165 km. I teraz wyobraźmy sobie, że ww. odcinki pokonujemy mostem... Robi wrażenie? Z pewnością tak. W artykule poznamy nie tylko ten najdłuższy w chwili obecnej most, te trochę krótsze, ale i całkiem niesamowite o mniejszej długości.
Z definicji, most to budowla inżynierska, której konstrukcja umożliwia pokonanie przeszkody wodnej lub lądowej skonstruowana w taki sposób, że pod nią pozostaje wolna przestrzeń. Mosty możemy podzielić na: mosty rzeczne - nad przeszkodami wodnymi (rzeki, jeziora, zatoki, morskie cieśniny itp. - najczęstsze określenie), mosty inundacyjne (zalewowe), których przęsła znajdują się nad terenami zalewowymi, wiadukty - nad suchymi przeszkodami (doliny, wąwozy, drogi i kolejowe trasy komunikacyjne), estakady - nad terenami zabudowanymi. Jak widzimy, określenie pojęcia "most" jest szerokie, stąd ustalenie, który most na świecie jest tym najdłuższym, sprawia mierniczym trochę problemów. Bo jeżeli "prawdziwy most" to tylko ten nad wodą, to powinniśmy mierzyć jego długość, jako odległość w świetle pomiędzy filarami lub pylonami nad tą przeszkodą. My jednak zajmiemy się budowlami inżynierskimi służącymi do przepraw nad przeszkodami wodnymi i suchymi o największych długościach całkowitych.
Na pierwszy "ogień" pójdzie ten najdłuższy - Danyang–Kunshan Grand Bridge. Wiadukt kolejowy na trasie Szybkiej Kolei Pekin - Szanghaj ma tytułową długość 164,8 km!!! Przebiega przez deltę rzeki Jangcy i biegnie na południe niemal równolegle do niej, w odległości od 8 do 80 kilometrów. Dziewięciokilometrowy odcinek rozciąga się nad otwartą wodą jeziora Yangcheng. Budowa mostu trwała cztery lata i kosztowała 8,5 miliarda dolarów. Na budowie zatrudniono około 10.000 ludzi. Prace ukończono w 2010 roku, a most otwarto w roku 2011.
Drugim na świecie najdłuższym mostem jest wiadukt szybkiej kolei na Tajwanie. Changhua-Kaohsiung Viaduct ma długość 157,3 km. Jego budowa została zakończona w 2007 r. Biegnie wzdłuż zachodniego wybrzeża wyspy, a zaprojektowano go specjalnie, by był odporny na występujące w tym rejonie trzęsienia ziemi.
Tianjin Grand Bridge - Wielki Most w Tianjin to również wiadukt kolejowy biegnący pomiędzy Langfang i Qingxian, będący częścią szybkiej kolei Pekin - Szanghaj. Jego długość wynosi około 113,7 km, a budowę ukończono w 2010 r. Otwarcie nastąpiło w 2011 r.
Również Cangde Grand Bridge o długości 105,8 km jest wiaduktem należącym do szybkiej kolei Pekin - Szanghaj. Także został ukończony w 2010 r.
Teraz mosty - wiadukty o długości poniżej 100 km. I ponownie Chiny i wiadukt szybkiej kolei na trasie Zhengzhou – Xi'an. Wielki Most Weinan Weihe ma 79,7 km. Przekracza dwukrotnie rzekę Wei, a także wiele innych mniejszych rzek oraz autostrad i torów kolejowych. Ukończono go w 2008 r.
Pora zmienić kraj. Bang Na Expressway to autostrada o długości 54 km i sześciu pasach ruchu. Znajduje się w Bangkoku, w Tajlandii i jest drogą płatną. Autostrada jest położona na wiadukcie o średniej rozpiętości przęseł wynoszącej 42 m. Na jej budowę zużyto 1.800.000 metrów sześciennych betonu. Budowę ukończono w 2000 roku.
Z kolei Pekiński Wielki Most ma 48,1 km i należy do wiaduktów kolejowych na trasie Szybkiej Kolei Pekin - Szanghaj (na całej linii znajdują się 244 mosty...)... Pociągi na ww. trasie pędzą ze średnią prędkością 330 km/h. Maksymalnie 380 km/h. W 1933 r. przejazd pociągiem z Pekinu do Szanghaju zajmował około 44 godzin, obecnie niecałe 5 godzin. Jak widzimy Chiny "rządzą".
W pierwszej "30tce" mamy aż 17 obiektów znajdujących się w granicach Państwa Środka. W tejże "30tce" 13 mostów - wiaduktów zbudowano dla kolei, szybkiej kolei oraz kolejowego toru magnetycznego; pozostałe obiekty obsługują autostrady i drogi ekspresowe.
Dopiero na ósmym miejscu znalazł się most spoza kontynentu azjatyckiego. Lake Pontchartrain Causeway to most prowadzący przez jezioro Pontchartrain w stanie Luizjana, w Stanach Zjednoczonych. Składa się z dwóch nitek - pierwsza wybudowana została w 1956 roku; druga, równoległa, powstała w 1969 roku. Most łączy od południa przedmieścia Nowego Orleanu ze zlokalizowanym na północnym brzegu Mandeville. Ma długość 38,6 km. Co ciekawe, ze względu na korki, opłaty (podwójne) pobierane są tylko od kierowców jadących na południe.
Na dziewiątym miejscu znalazł się - The Manchac Swamp Bridge - Most Bagienny o długości 36,7 km. Zbudowany w ciągu autostrady numer 55 w stanie Luizjana. Został otwarty w 1979 roku i przebiega praktycznie w całości nad bagnem Manchac Swamp. Ze względu na bagienne podłoże każda z podpór mostu została wwiercona na głębokość 76,0 m poniżej poziomu bagna.
A pierwszą dziesiątkę najdłuższych mostów na świecie zamyka chiński Yangcun Bridge, o długości 35,8 km obsługujący (jakżeby inaczej) szybką kolej, tym razem na trasie Pekin - Tiencin.
Powyższe długości mostów – wiaduktów mogą niejednego oszołomić, spójrzmy jednak poniżej na obiekty, które może już nie tak długie, lecz również wymagające przy projektowaniu i wykonawstwie najwyższej wiedzy inżynierskiej.
Czy wiedzieliście Państwo, że pierwszym na świecie mostem z materiałów innych niż drewno i kamień jest Iron Bridge? Wykonany w 1779 r., z elementów z lanego żeliwa, otwarty do eksploatacji 1 stycznia 1781 roku w Ironbridge w Shropshire w Anglii. Skonstruowany został identycznie, jak budowano w tamtych czasach mosty drewniane: elementy mostu łączono ze sobą na wpusty i kliny, nie używając żadnych śrub i nitów powszechnie stosowanych w późniejszych „żelaznych” konstrukcjach. Szczeliny uszczelniano blachą ołowianą. Ruch drogowy na tym moście wstrzymano dopiero w roku 1934; a stoi do dziś bez żadnych uszkodzeń.
To może most kryty? Przecinający rzekę Saint John z Hartland do Somerville w stanie Nowy Brunszwik w Kanadzie jest najdłuższym na świecie mostem krytym, o długości 391 m. Rama składa się z siedmiu małych mostów połączonych na sześciu filarach. Most zbudowano w 1901 roku przez firmę Hartland Bridge.
Mieszkańcy niemieckiego Erfurtu nie wyobrażają sobie miasta bez Krämerbrücke – Mostu Kramarzy. Most o konstrukcji zamkniętej, dwustronnie zabudowany domami z muru pruskiego. Ciągnie się od Placu Benedyktyńskiego na starówce do Małego Rynku (Wenigemarkt) znajdującego we wschodniej części przedłużenia Starego Miasta i przecina rzekę Gerę. Kiedyś kamienice składające się na most pełniły funkcję mieszkalną, dziś są to kramy i sklepy. Most został zbudowany z wapienia i piaskowca w 1117 roku. Jest to most łukowy o długości 79 m. Składa się z sześciu widocznych sklepień cylindrycznych o średnicach 4,8 m do 7,8 m.
Kapellbrücke w Lucernie, w Szwajcarii, znany jako most przy kaplicy, przechodzi ukośnie przez rzekę Reuss. Jest to najstarszy most drewniany na kontynencie europejskim, został wybudowany w 1333 roku. Ma długość 204 m. Przykryty jest dachem, a u jego południowego końca znajduje się, pokryta dachówką, ośmiokątna wieża ciśnień, która wraz z samym mostem stanowiła część średniowiecznych umocnień. W swoim czasie wieża ta służyła jako więzienie, izba tortur czy skarbiec.
A czy most może być pływający? Właśnie taki znajduje się w amerykańskim Seattle. Most pływający Evergreen Point, znany również jako 520 Bridge, prowadzi Oregońską Drogę Stanową przez jezioro Waszyngtona. Jego długość to 7.510 m. Most został otwarty w kwietniu 2016 r. i zastąpił inny pływający most o tej samej nazwie, ale w miejscu, które było węższe o 40 m. Pływający most położony jest na szczycie 77 betonowych pontonów unoszących się na wodzie i zabezpieczonych przez 58 kotwic na dnie jeziora. Pontony są nie byle jakie – 21 to pontony wzdłużne, które podtrzymują pokład i konstrukcję, o wymiarach 109,7 m x 22,9 m x 8,5 m i masie 10.000 t. 54 mniejsze dodatkowe pontony, o masie 2.300 t, służą do ustabilizowania mostu. Z kolei dwa pontony "krzyżowe", ważące po 9.200 t, usytuowane na każdym końcu mostu, łączą pokład ze stacjonarnymi mostami i podejściami za pomocą zawiasów. W zależności od wahań poziomu wody jeziora mogą się poruszać do 60 cm góra-dół. Wszystkie pontony są zaprojektowane z wodoszczelnymi przedziałami i monitorowane czujnikami w celu wykrycia ewentualnych przecieków. Pokład mostu wykonany jest z 776 prefabrykowanych odcinków betonowych, które są podniesione o 6,1 m nad betonowymi pływakami, tworzącymi pokład dolny, otrzymując w ten sposób niejako „most na moście”. W przeciwieństwie do starszego mostu, pojazdy do konserwacji mogą teraz dostać się do pontonów spod górnego pokładu jezdnego bez przerywania ruchu. Most ma dwa pasy uniwersalne i jeden pas ruchu pojazdów wielkogabarytowych.
Skoro most pływający, to przywołajmy tu i most-tunel. Chesapeake Bay Bridge – Tunnel znajduje się nad Zatoką Cheseapeake (stan Virginia, USA). Most o długości ok. 24 km ma bardzo ciekawą – złożoną konstrukcję. Patrząc od brzegu, widzimy konstrukcję wieloprzęsłową, żelbetową opartą na filarach. Następnie pojawia się przęsło łukowe, kratownicowe, stalowe. Dalej znów konstrukcja jako belka wieloprzęsłowa z jezdnią opartą na pomoście podtrzymywanym przez układy par filarów żelbetowych. Mniej więcej w środkowej części tego obiektu mostowego pomost stalowy został podwieszony do pary lin stalowych opartych na stalowych pylonach i następnie zakotwionych w masywnych żelbetowych filarach. Most nie jest poprowadzony nad całą zatoką – na dwóch odcinkach pokonujemy trasę tunelem. Dwa tunele w ciągu mostu mają po 1,6 km. W skład tej budowli inżynieryjnej wchodzą również cztery sztuczne wyspy i drogi dojazdowe. Most oddano do użytku w 1964 roku.
Niesamowity most, tym razem pieszy, znajduje się w malezyjskim Taman Negara (po malezyjsku Park Narodowy). Taman Negara ma łączną powierzchnię 4.343 km² i jest uznawany za jeden z najstarszych na świecie lasów tropikalnych, szacowany na ponad 130 milionów lat. Park jest słynnym celem podróży do znajdujących się w nim atrakcji geologicznych i biologicznych. Znajduje się w nim interesujący nas most baldachimowy. Ten najdłuższy na świecie zawieszony „chodnik” ma długość 530 m i pozwala oglądać otaczającą przyrodę z wysokości 40 m nad poziomem gruntu.
Natomiast znajdujący się w Reutte w Austrii Highline179 jest najdłuższym pieszym mostem wiszącym, łączącym ze sobą Ehrenberg Ruins i Fort Claudia. Wybudowany w latach 2012-2014 most ma długość 406 metrów i może na nim przebywać jednocześnie do 500 osób.
Można by tak wymieniać i wymieniać kolejne mosty. Tworzyć podziały, a to ze względu na charakter ustroju nośnego na stałe i ruchome (obrotowe, przesuwne, podnoszone, klapowe), a to ze względu na rodzaj materiału, z którego są zbudowane: drewniane, kamienne, ceglane, betonowe, żelbetowe, sprężone, stalowe, żeliwne etc. A w zależności od konstrukcji pomostu na płytowe, belkowe, skrzynkowe, a także sklepione, łukowe i kratowe. A i jeszcze inny podrozdział – ze względu na sposób podparcia przęsła. Powstałaby niezła książka. Nie da się ukryć, że każdy most to wymagające „dzieło” inżynierii budowlanej.
Czego zabrakło? Oczywiście polskich mostów.
My również mamy się czym pochwalić. O polskich i jeszcze kilku innych wartych wspomnienia mostach poczytamy na kolejnych łamach BzG. A do tego czasu możemy również sięgnąć do archiwalnych wydań i zaznajomić się z wiaduktem Millau (BzG 4/2011), mostem kwidzyńskim (BzG 3/2013) lub mostem Hangzhou (BzG 4/2007).
A gdy znudzą nas mosty stawiane ludzką ręką, zawsze możemy poszukać tych stworzonych przez matkę naturę. Xian Ren Qiao (Most Bajkowy) jest największym odnalezionym do tej pory mostem naturalnym. Znajdujący się w Chinach w Regionie Guangxi most nad rzeką Buliu rozciąga się na 138 metrów. Do największych naturalnych mostów należą Zhijin Natural Bridge (Chiny, Guizhou, Zhijin Cave Scenic Area) – 103,6 m, Jiangzhou Natural Bridge (Chiny, Guangxi, Jiangzhou) - 94,5 m, Dachuandong Arch (Chiny, Guizhou, Si Lian) - 91,4 m, Landscape Arch (Stany Zjednoczone, Utah, Arches National Park) – 88,4 m, Kolob Arch (Stany Zjednoczone, Utah, Zion National Park) – 87,5 m, Qingxudong Arch (Chiny, Guizhou, Dafang) - 76,5 m, Aloba Arch (Czad, Ennedi-Ouest Region, Płaskowyż Ennedi) – 76,2 m.
Organizacją, która zajmuje się badaniem, uznaniem i ochroną naturalnych łuków i mostów oraz ich mierzeniem jest The Natural Arch and Bridge Society – Stowarzyszenie Naturalnych Łuków i Mostów.
To w drogę, może i my odkryjemy nowy, nieznany most, może być wiadukt lub estakada – inżynierowie nieraz nas jeszcze zaskoczą swoimi pomysłami!!!