Przed nami dekarbonizacja energetyki i ciepłownictwa, czyli przekształcenie produkcji energii elektrycznej i ciepła tak, żeby w jak największym stopniu pochodziło ono z odnawialnych źródeł energii. Rządowe założenia przyjmują osiągnięcie 50-procentowego udziału OZE w produkcji energii elektrycznej do 2030 r. W najnowszym projekcie Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu zwiększono tę prognozę do 56%. Największy udział odnawialnych źródeł energii zapewniają słońce i wiatr (elektrownie wodne dają jedynie 0,6% rocznej produkcji energii elektrycznej w Polsce). Jednak produkcja energii z tych źródeł jest niestabilna, uzależniona od pory dnia oraz warunków pogodowych. Zwiększony udział biogazów ma stabilizować system energetyczny. Biogaz z lokalnych instalacji kogeneracyjnych może stanowić źródło prądu i ciepła dla miejscowych odbiorców. Biometan wykorzystywany w energetyce, transporcie, przemyśle przyczyni się do zmniejszenia zapotrzebowania na gaz ziemny z importu.

Produkcja biogazów jest zgodna z filozofią gospodarki obiegu zamkniętego. Biogazownie, przerabiając odpady z rolnictwa, przemysłu spożywczego, gospodarki komunalnej itp., wytwarzają zieloną energię i ciepło, a osad pozostający po fermentacji może być wykorzystany jako nawóz. W ten sposób ograniczamy też ilość odpadów, które w przeciwnym razie trzeba by było w inny sposób zutylizować, co kosztuje. Stosując biogazy zmniejszamy emisję CO2.

Co to jest biogazownia?

To instalacja, w której produkuje się biogaz powstający w wyniku fermentacji metanowej (beztlenowego rozkładu) materii organicznej z biomasy roślinnej, odpadów organicznych, np. z przemysłu spożywczego, osadów z oczyszczalni ścieków, odchodów zwierzęcych, odpadów poubojowych itp. Biogaz zawiera od 40 do 80% metanu. Ponadto – dwutlenek węgla, siarkowodór, wodór, azot, tlenek węgla. Może być wykorzystywany na miejscu w instalacjach kogeneracyjnych do produkcji energii elektrycznej i ciepła, które są przeznaczone na potrzeby własne gospodarstwa rolnego lub lokalnej ludności. 

Co to jest biometanownia?

Biogazownia może być wyposażona w dodatkową instalację do oczyszczania biogazu z siarkowodoru oraz jego odwodnienia i uszlachetnienia, tak żeby zawierał niemal czysty metan. Biometan może być wtłaczany do sieci gazu ziemnego, a także skraplany do bioLNG lub sprężany do bioCNG. W takiej postaci gazy te są klasyfikowane jako zielone, odnawialne. Mogą być wykorzystywane w elektroenergetyce, transporcie, przemyśle.

Stan biogazownictwa w Polsce

Marek Jedziniak, kierownik do spraw badań i rozwoju w firmie Biogas System wyjaśnia, że: „Biogazowa mapa Polski” wydana przez Magazyn Biomasa w edycji 2024/2025 wymienia 101 biogazowni komunalnych (głównie przy oczyszczalniach ścieków, zakładach wodociągowych itp.), 178 biogazowni odpadowych i 102 mikrobiogazownie zlokalizowane w większości przy gospodarstwach rolnych. Ich łączna moc wynosi 300 MW. Komercyjnych biometanowni na razie w Polsce nie mamy, choć trwają prace przygotowawcze do ich uruchomienia. Obecnie powstaje pierwsza biometanownia, jednak ma ona charakter badawczo-rozwojowy. Działa przy Gospodarstwie Doświadczalnym poznańskiego Uniwersytetu Przyrodniczego.

Polska stoi więc przed dużym wyzwaniem wejścia do grona państw, które już od kilkunastu lat rozwijają sektor biogazowy. Według raportu Europejskiego Stowarzyszenia Biogazu w 2023 r. wyprodukowano w Europie 17,1 mld m3 biogazu oraz 4,9 mld m3 biometanu, co stanowi 7% zużycia gazu ziemnego w krajach Unii Europejskiej.