Przegląd literatury światowej dotyczącej wykorzystania nowoczesnych metod monitorowania postępu robót budowlanych w czasie rzeczywistym wskazuje na dynamiczny rozwój w tej dziedzinie. Postęp jest napędzany przez transformację cyfrową oraz dążenie do zwiększenia efektywności i bezpieczeństwa na placach budowy [2], [3], [4]. W Polsce także zauważono możliwości, jakie daje wykorzystanie AI w budownictwie w zakresie monitorowania robót budowlanych [5], [8], [10]. Celem artykułu nie jest pokazanie konkretnych rozwiązań, ale przegląd możliwości oferowanych obecnie przez nowoczesne, cyfrowe metody w tym zakresie.

Główne obszary zastosowań

Monitorowanie robót budowlanych pozwala na bieżąco śledzić postępy prac, wykrywać ewentualne nieprawidłowości i reagować na nie, co minimalizuje ryzyko opóźnień, błędów i strat finansowych.

Główne obszary zastosowań to:

  • zapewnienie bezpieczeństwa na placu budowy,
  • kontrola jakości wykonywanych robót,
  • kontrola postępu robót,
  • ocena efektywności robót budowlanych.

Zapewnienie bezpieczeństwa

W zakresie monitoringu placu budowy przykładowo obraz z kamer, pozwala na identyfikację potencjalnych zagrożeń i niepożądanych zachowań, co umożliwia wczesne reagowanie i zapobieganie wypadkom czy obrażeniom pracowników. Kamery i inne systemy monitoringu pomagają w odstraszaniu potencjalnych złodziei i wandali, a także ułatwiają identyfikację sprawców w przypadku wystąpienia różnego rodzaju incydentów na placu budowy. Systemy monitoringu mogą być wykorzystywane do kontroli dostępu na teren budowy, ograniczając wejście do osób upoważnionych i zapobiegając nieautoryzowanemu wtargnięciu.

Kontrola jakości

Monitoring wizyjny umożliwia sprawdzanie zgodności wykonywanych prac z projektem i specyfikacją techniczną, co minimalizuje ryzyko błędów i wad. Uzupełniony o serie zdjęć oraz skanowanie laserowe pozwala także na identyfikację wad wykonanych robót budowlanych. Nagrania z monitoringu, zdjęcia, skany mogą stanowić także dowód w sporach prawnych, np. w przypadku wypadków, konfliktów z zamawiającym lub podwykonawcami.

Kontrola postępu robót

Śledzenie postępu robót budowlanych pozwala na bieżącą ocenę realizacji harmonogramu i identyfikację ewentualnych opóźnień, umożliwiając szybką reakcję i korektę. Dodatkową możliwością jest kontrola zużycia materiałów i zapobieganie ich marnotrawstwu. Systemy monitoringu mogą być wykorzystywane do śledzenia lokalizacji i stanu technicznego maszyn budowlanych, co pozwala na optymalizację ich wykorzystania i zapobieganie awariom.

Ocena efektywności robót

Monitoring pozwala na ocenę efektywności pracy poszczególnych ekip budowlanych, co może być przydatne przy rozliczaniu wykonanych robót. Analiza danych z monitoringu ułatwia też identyfikację obszarów, w których można wprowadzić ulepszenia i usprawnienia procesów budowlanych.

Najczęściej wykorzystywane technologie

Jakie technologie można wykorzystać do nadzorowania robót budowlanych?

Możliwości jest wiele i zależą one m.in. od obszaru zastosowania, rodzaju i wielkości budowy, budżetu, priorytetów, lokalizacji inwestycji i dostępu do sieci internetowych lub GSM. Przykładowe technologie zostały wymienione i krótko scharakteryzowane poniżej.

Automatyczne monitorowanie wizyjne. Wykorzystanie kamer (monitoring wizyjny CCTV + kamery IP) w celu kontroli bezpieczeństwa, obecności, analizy zachowań, rejestrowanie postępu prac oraz analiza obrazu z użyciem AI (np. wykrywanie nieprawidłowości, nienoszenie kasku itp.). Metody oparte na wizji komputerowej i AI zyskują na znaczeniu w automatycznym śledzeniu postępu prac budowlanych. Obecnie prowadzone badania skupiają się na rozwoju zautomatyzowanych systemów monitorowania w czasie rzeczywistym, często w kontekście Cyfrowego Bliźniaka (Digital Twin) [11]. Takie systemy wykorzystują Building Information Modeling (BIM), metodykę lean construction, cyfrowe zbieranie danych na placu budowy oraz analizę danych opartą na AI w celu usprawnienia planowania i kontroli produkcji budowlanej [4].