Nowa metoda kosztorysowania wentylacji mechanicznej

Wentylacja to jedna z ważniejszych instalacji prawie we wszystkich budynkach – poczynając od mieszkań poprzez obiekty przemysłowe czy hale sportowo-widowiskowe. O głębinowych kopalniach wspominać oczywiście już nie warto. Bez powietrza nie ma życia. Ze względu na dążenie do coraz lepszej charakterystyki energetycznej budynków, w nowych obiektach stosuje się wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną, często z odzyskiem ciepła (rekuperacją). Nie ma więc dokumentacji projektowej bez tej instalacji, a co za tym idzie także i kosztorysu bez działu dotyczącego tego systemu.

Trudności w kosztorysowaniu wentylacji mechanicznej

W dotychczasowej bazie katalogowej mieliśmy tak naprawdę tylko dwa KNR-y:

• KNR 2-17 „Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne” wyd. ORGBUD z 1987 r. uzupełniony biuletynami do września 1996 r.,
• KNR-W 2-17 „Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne” wyd. WACETOB z 1992 r.

Oba te źródła naszej wiedzy są już dość wiekowe i niestety nie za bardzo przystają do współczesności. Przed trzydziestu laty inne były wymagania i inne materiały. Dzisiaj na rynku mamy producentów, którzy dostarczają prefabrykowane wszystkie elementy wraz z dodatkami, dopracowane w najmniejszych detalach, dokładne i estetyczne, a ponadto z atestami, co jest nie bez znaczenia w przetargach publicznych. Dawniej wykonawcy często samodzielnie w swoich warsztatach „produkowali” kanały i ich elementy, a materiały, których wtedy używali dzisiaj są często zupełnie niedostępne, więc już z tego powodu te tradycyjne katalogi nieco się zdezaktualizowały.  

Wystarczy zerknąć na dowolną pozycję: KNR 2-17 tabl. 0101-01 (fot. 1).

Blacha czarna – co to jest? Zapyta niejeden z instalatorów. Podpory amortyzacyjne w sztukach lub metrach kwadratowych – jak to w rozumieć? A śruby zgrubne? Te wszystkie pojęcia są trochę abstrakcyjne, ale nie z tym jest największy kłopot. Większy problem stanowią ilości elementów: kolan, trójników, redukcji, odsadzek itd. Każdy z nich ma swoją cenę, a pozycja określa „kształtki wentylacyjne prostokątne typ A/I z blachy stalowej ocynkowanej o obwodzie do 400 mm” w ilości 0,28 m² na 1 m² kanału. Samego zaś podstawowego elementu (czyli kanału prostego) potrzebować będziemy 0,75 m² na 1 m².

Jak więc wyglądał przedmiar do kosztorysu i sam kosztorys? Najpierw konieczne były długie wyliczenia, by uzyskać powierzchnię kanału wraz jego uzbrojeniem, następnie znalezienie proporcji kanałów do kształtek, by dobrać właściwą pozycję. W zestawieniu materiałów zamiast wyszczególnionych elementów mieliśmy po prostu sumę powierzchni kształtek. Pytanie, ile i czego zużyjemy? Kolano, trójnik, odsadzka czy redukcja? Każdy z tych elementów ma przecież inną cenę! Wtedy wystarczała ta uśredniona z bazy, dzisiaj z uwagi na konkurencyjność musimy mieć to dokładnie ustalone.

Jak wtedy radziliśmy sobie z tym problemem, zwłaszcza gdy zależało nam na precyzyjnym kosztorysie? Ja niekiedy robiłem tak, że wynik po kompletnym obliczeniu przedmiaru stosowałem do kalkulacji robocizny i pracy sprzętu, ale wartość materiału i jego wyspecyfikowanie zliczałem odrębnie – zgodnie z projektem. Praca podwójna. Dobrze, jeśli był to projekt wykonawczy, w którym czarno na białym przedstawiono zestawienie elementów. Najczęściej jednak musiałem korzystać z projektu budowlanego, a wtedy trzeba było rysunek po rysunku przeanalizować i samemu takie zestawienie sporządzić.

Kosztorys wentylacji na podstawie KNR 2-17

Prześledźmy przygotowanie kosztorysu dla przykładowej instalacji wentylacji mechanicznej w budynku administracyjno-biurowym [1].
W udostępnionej dokumentacji mamy projekt z wyszczególnieniem elementów wchodzących w poszczególne układy (fot. 2). Czyli jest łatwiej. Pozostaje ocena, w jakim procencie powierzchnia całkowita danego układu ma się do powierzchni kształtek! Ale to zostawmy, przyjmijmy tą najmniejszą. Na tej podstawie tworzymy przedmiar (fot. 3a) i kosztorys (fot. 3b).
Ceny nakładów i wielkość narzutów ustaliłem na podstawie bazy Intercenbud. Sięgając do bazy cenowej uda się nam prawie wszystko wycenić. Prawie, bo przewodu elastycznego nie znajdziemy – chyba, że w jednostce m.b., ale nie w m², tak jak wymaga tego nakład w pozycji. Wstawiłem więc (dla uproszczenia) taką samą cenę jak przewodów sztywnych. Ponadto nie znajdziemy podkładki amortyzującej z gumy. Cenę centrali wentylacyjnej i nawiewników podpowiedział mi „wujek Google”.

Teoretycznie pracę mam wykonaną: wartość kosztorysowa – 96.067,67 zł.

Tak to wygląda przy wykorzystaniu tradycyjnego katalogu. Sprawdźmy teraz jaką wycenę otrzymamy wykorzystując nowy KNR.

Kosztorys wentylacji na podstawie nowego KNR AT-61

Od najnowszej aktualizacji NORMY (4 kw. 2024 r.) mamy do dyspozycji nowy katalog KNR AT-61 Instalacje wentylacyjne – kanały kołowe wraz z uzbrojeniem; uzupełnienie do KNR 2-17 (ATHENASOFT wyd. I 2024).
To opracowanie powstało, aby z jednej strony ułatwić nam (kosztorysantom) pracę, a jednocześnie wiernie oddać wartości przede wszystkim materiałów. W katalogu nakłady na przewody kołowe wyliczone są na jednostki takie, jakie odnajdziemy w cennikach producentów i dostawców, czyli w m.b. i szt. Mając w projekcie zestawienie, takie jak wyżej przedstawione (fot. 1), będzie o wiele prościej i szybciej sporządzić kalkulację (fot. 4a i b).
Do kosztorysu już bezproblemowo wprowadzamy ceny materiałów z dostępnego cennika (w tym przypadku LINDAB).

Otrzymana wartość jest wyższa – 103.033,14 zł.

I to jest cena rzeczywista. Różnica 103.033,14 – 96.067,67 = 6.965,47 zł to prawie 9%!

Dwa katalogi – dwa różne wyniki

Porównajmy zestawienie materiałów w obu metodach kalkulacji tego samego projektu przedstawione w ramce poniżej.

ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW

Przy dotychczasowej metodzie bazującej na KNR 2-17

I ten sam dokładnie zakres robót, ale z wykorzystaniem nowego KNR-AT 61:

Ogromna różnica, a to ledwie kilka pozycji.

Jest więc zasadnym użycie tego nowego katalogu zarówno dla inwestora (bo składane oferty nie będą rażąco odbiegać od ustalonej wartości w kosztorysie inwestorskim), ale też dla oferentów – bo gdy dostaną kontrakt, a wartość umowy będzie niemożliwa do korekty, to na tym elemencie nie będą stratni.

Dołączony w najnowszej wersji Normy KNR-AT 61 (aktualizacja 4 kw. 2024 r.) obejmuje w swym zakresie instalacje wentylacyjne o przekroju kołowym. Jeżeli nasi użytkownicy pozytywnie ocenią ten katalog, to spróbujemy w przyszłości rozszerzyć go o kanały o przekroju prostokątnym. Prosimy o podsyłanie uwag i opinii.