Przegląd rynku inwestycyjno-budowlanego (część II)

Kontynuując cykliczny przegląd rynku inwestycyjno-budowlanego uważam za konieczne dokonanie syntetycznej oceny kondycji polskiej gospodarki za 2012 rok i próby oszacowania perspektyw rozwojowych kraju w 2013 roku. Jest to oczywiste, ponieważ od kondycji ekonomicznej całej gospodarki zależą nastroje przedsiębiorców, a w konsekwencji szanse rozwoju sektora budowlanego i skali jego finansowania.

Jak wiadomo, rok 2012 charakteryzował się słabnącym trendem rozwojowym. Jeszcze w pierwszym kwartale ubiegłego roku PKB osiągnął wzrost 3,8% w porównaniu z tym samym okresem 2011, ale w kolejnych kwartałach odnotowano niższy wzrost: od 2,3% w drugim kwartale, 1,4% w trzecim kwartale, do zaledwie 1,1% w czwartym kwartale 2012. Nasilały się trudności na rynku pracy, zmniejszała się dynamika zatrudnienia i płac, rosło bezrobocie. Zmniejszały się płace realne, co wpływało na hamowanie konsumpcji indywidualnej. Te niekorzystne tendencje utrzymywały się także w styczniu 2013.

Produkcja budowlana nie osiągnęła w 2012 r. poziomu roku poprzedniego, o czym zadecydowało drugie półrocze, kiedy w kolejnych miesiącach wskaźniki wzrostu budownictwa zmniejszały się. Słabe wyniki w budownictwie odnotowano także w styczniu 2013 (o 16% niższa produkcja niż w roku ubiegłym). Statystycznie regres kondycji budownictwa (porównanie z bardzo wysokimi wskaźnikami roku ubiegłego) oczekiwany jest także w całym pierwszym półroczu 2013, ale jak przewidują eksperci kryzys nie będzie trwał długo. Duże, rozpoczęte inwestycje infrastrukturalne i energetyczne będą kontynuowane, a rozpoczynaniu nowych sprzyjać będą perspektywy finansowania ze środków unijnych przewidzianych na lata 2014 – 2020.

W 2012 r. pozwoleń na budowę wydano o 6,7% mniej niż w roku poprzednim, ale już drugie półrocze było korzystniejsze niż pierwsze, co wyprzedzająco sygnalizuje nadchodzące ożywienie sektora inwestycyjno-budowlanego. Potwierdzają to badania koniunktury wyrażanego wskaźnikiem PMI, który w lutym br. wzrósł powyżej prognoz do 50,3 pkt, tj. nieco (ale jednak powyżej) kluczowego poziomu 50 pkt. Eksperci przewidują, że rok 2013 będzie jeszcze trudny dla polskiej gospodarki, w tym dla budownictwa, ale każdy kwartał będzie lepszy od poprzedniego. Odbicie będzie raczej powolne i długotrwałe; pierwsze sygnały powrotu koniunktury mogą pojawić się w drugim półroczu 2013. Przewiduje się, że rok 2014 będzie charakteryzował się umiarkowanie rosnącą produkcją, a od 2015 tempo wzrostu powinno przyspieszyć. Przewidywania takie bazują m.in. na prawdopodobnej poprawie kondycji gospodarki niemieckiej i jej chłonności na import z Polski. Paradoksalnie, kryzys w Europie sprzyjać będzie polskiemu eksportowi, ponieważ kraje dotknięte recesją bądź spowolnieniem rozwoju poszukują tańszych substytutów, a polskie produkty świetnie się w to zapotrzebowanie wpisują. Widać także rosnący eksport do Rosji, na Ukrainę a nawet do Wlk. Brytanii.

Interesująco wygląda sytuacja na polskim rynku inwestycji komercyjnych. Obserwując Warszawę można odnieść wrażenie, że kryzys całkowicie nas ominął. Buduje się kilka wieżowców, parę następnych jest w planie, powstają duże centra handlowe i co może dziwić - osiedla mieszkaniowe (w sytuacji dużej przewagi podaży mieszkań w stosunku do realnego popytu).

Inwestorzy, zwłaszcza zagraniczni myślą jednak perspektywicznie. Doceniają potencjał gospodarczy naszego kraju, patrzą długofalowo na kilka lat naprzód, a nie na najbliższe tygodnie czy miesiące. Na tym tle nie dziwią liczne oddawane do użytku obiekty i przygotowania do dalszych inwestycji.

A oto przykłady.

• Brytyjskie biuro projektowe BDP przygotowało projekt centrum handlowego w Lublinie dla Inter IKEA Centre Group Poland. Obiekt będzie miał 80 tys. m² powierzchni najmu oraz 3 tys. miejsc parkingowych. Przewidziane otwarcie galerii – to 2014 rok.

• Zdewastowany kompleks wypoczynkowy Kozubnik na Śląsku zostanie zrewitalizowany. W latach 70-tych ubiegłego wieku na terenie o powierzchni ok. 8 ha znajdowało się 12 hoteli (pensjonatów), kryte baseny, sauna, wyciąg narciarski, 3 restauracje, dyskoteka, amfiteatr, korty tenisowe, kręgielnia, liczne sklepy. Warszawska spółka Sawa Apartments planuje rewitalizację całego obiektu w latach 2013 – 2016. Łącznie powstanie 300 apartamentów typu apart-hotel. Przewidziano także budowę aquaparku, co uatrakcyjni kompleks turystyczno-wypoczynkowy.

• W Koszalinie powstała nowa fabryka wyposażenia obiektów handlowych Elfa Manufacturing Poland. Obiekt liczy 8 tys. m² i składa się z części produkcyjnej, magazynowej oraz pomieszczeń socjalno-biurowych. Fabryka zatrudnia 200 pracowników.

• Na terenie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej rozpoczęto budowę zakładów produkcji wyrobów piekarniczych. Inwestorem jest spółka Bama Companies. Na 10-hektarowej działce wybudowana zostanie hala produkcyjna o powierzchni 6 tys. m². Zakład zatrudni 40 pracowników. Koszt budowy wyniesie około 50 mln zł. Oddanie obiektu do użytku nastąpi jeszcze w 2013 roku.

• W miejscowości Turzyno k.Wyszkowa powstaje centrum dystrybucyjno-logistyczne firmy Lidl. Wykonawcą obiektów jest firma Skanska S.A. Powierzchnia centrum wynosi około 40 tys. m², a przyległe place i drogi dalsze ponad 50 tys. m². Na piętrze znajdą się pomieszczenia sanitarne, socjalne i biurowe. Zakończenie budowy nastąpi w końcu 2013 r.

• Około 200 mln euro kosztować będzie Centrum Handlowe Wzgórze w Gdyni. Zakończono już prace związane z infrastrukturą centrum i jego otoczenia. Prace budowlane i wykończeniowe potrwają jeszcze 2 lata. Będzie to jeden z największych obiektów tego typu w Polsce. Wnętrza obejmą powierzchnię około 70 tys. m² i pomieszczą 270 sklepów, kilka restauracji i kino o powierzchni 2800 m² z 6 salami, które łącznie pomieszczą 1300 widzów. Elewacja budynku będzie miała długość około 600 m. Centrum ma obsługiwać północną część aglomeracji Trójmiejskiej (Rumia, Sopot, Władysławowo, Gdynia). Obiekt zapewni około 1500 miejsc pracy.

• Obwodnicę o długości 15 km oddano do użytku wokół Żyrardowa – dwukierunkowa jedna jezdnia z 3 pasami ruchu. Wartość kontraktu na wykonanie inwestycji przekracza 275 mln zł, z czego 222 mln zł pochodzi ze środków unijnych.

• W połowie 2013 roku zostanie oddany do użytku 2-gwiazdkowy hotel Hampton by Hilton Warsaw zlokalizowany w stolicy przy ul. 17 stycznia. Budowę rozpoczęto w połowie 2012. Otwarcie hotelu zaplanowano w połowie 2013 roku. Hotel będzie posiadać 116 pokoi, sale konferencyjne, restaurację i bar. Obok hotelu powstanie drugi budynek o powierzchni około 800 m², który pomieści Ośrodek Szkolenia Służb Lotniskowych. Generalnym wykonawcą inwestycji jest firma Condite.

• Galeria Solna – taką nazwę nosić będzie centrum handlowe w Inowrocławiu. Obiekt usytuowany jest na 10 ha działce i mieć będzie około 30 tys. m² powierzchni najmu. Przewidywany termin oddania do użytku to II kw. 2013. Galeria pomieści około 100 sklepów i będzie dysponować parkingiem na około 1000 pojazdów.

• Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad realizuje szereg inwestycji drogowych. Za około 180 mln zł wybudowany będzie przez firmę PORR Polska 12-kilometrowy odcinek trasy w ciągu drogi krajowej nr 61 stanowiący obwodnicę Bargłowa Kościelnego w woj. podlaskim. Wykonawca zobowiązał się do zrealizowania inwestycji w 21 miesięcy.
  GDDKiA otrzymała zezwolenie na budowę obwodnicy Augustowa o łącznej długości około 34 km. W ramach tej inwestycji zostaną wybudowane 42 mosty. W ciągu drogi krajowej nr 74 otwarto 4,4 km obwodnicę Frampola wraz z drogami lokalnymi i rondem. Wartość tej inwestycji wyniosła blisko 50 mln zł.

• Polski developer mieszkaniowy Gant Development wspólnie z węgierską spółką Futureal realizować będą 3 projekty mieszkaniowe o łącznej wartości 360 mln zł. Będą to: osiedle przy ul. Bochenka w Krakowie (388 mieszkań), drugi etap osiedla Kaskada przy ul. Sokołowskiej na warszawskiej Woli (235 mieszkań) oraz osiedle Dom Królewski przy ul. Jana Kazimierza w Warszawie (374 mieszkania).

• W Białymstoku przy ul. Ryszarda Kaczorowskiego powstanie nowa Galeria Handlowa ABC o powierzchni handlowej 17 tys. m². Otwarcie obiektu zaplanowano w III kwartale 2014.
  Dawna Galeria Podlaska zostanie zrewitalizowana i przekształcona na Outlet Białystok o powierzchni handlowej 13 tys. m². Parking pomieści 500 pojazdów. Otwarcie obiektu w końcu 2013 roku. 

• Firma Echo Investment przygotowuje się do budowy centrum handlowo-rozrywkowego w Katowicach przy ul. Kościuszki. Centrum będzie dysponować powierzchnią najmu rzędu 50 tys. m² i pomieści około 200 sklepów, 9-salowe kino oraz klub fitness. Inwestycja (jeszcze się nie rozpoczęła) ma zostać oddana do użytku w 2015 roku.

• Firma Echo Investment rozpoczęła już budowę drugiego etapu osiedla Kasztanowa Aleja w Poznaniu. W osiedlu będą oddane do użytku 282 mieszkania.
  Ta sama spółka rozpoczęła budowę zespołu biurowego A4 Bussiness Park przy ul. Francuskiej w Katowicach. W pierwszej kolejności zostanie przebudowany układ komunikacyjny i wzniesiony jeden biurowiec 7-kondygnacyjny o powierzchni 9 tys. m². Zakończenie pierwszego etapu nastąpi w I kwartale 2014.

• Na rynku nieruchomości pojawiła się nowa duża firma Holding Tacit, którego prezesem jest b. naczelny architekt Warszawy. W stolicy firma realizuje kilka dużych inwestycji: wieżowiec mieszkalny Cosmopolitan przy ul. Twardej, apartamentowiec przy ul. Podchorążych i biurowiec o pow. 45 tys. m² przy ul. Bokserskiej. Rozpoczęcie budowy przewidziano w 2014 roku.
  Holding Tacit przygotowuje także budowę 4-gwiazdkowego hotelu Hilton Garden Inn przy Placu Katedralnym we Wrocławiu.
  Dalsze plany Holdingu to zabudowa Placu Defilad w stolicy, co uwarunkowane jest decyzjami władz m. st. Warszawy.

• Zakończono prace budowlane biurowca ABC (Andersia Business Centre) w Poznaniu. W obiekcie o powierzchni 14 tys. m² poza pomieszczeniami biurowymi zaplanowano około 2 tys. m² powierzchni handlowej na parterze. W podziemnym parkingu przewidziano 140 miejsc. Generalnym wykonawcą obiektu jest firma PORR Polska.

• Grupa Waryński czyni przygotowania do podjęcia dużego zamierzenia inwestycyjnego na terenie przyległym do ul. Jana Kazimierza w Warszawie (powierzchnia 70 tys. m²). W ramach tego przedsięwzięcia przewiduje się przeznaczenie około 30 tys. m² na biura i około 70 tys. m² na mieszkania. Łączna wartość inwestycji szacowana jest na 600 – 700 mln zł a czas realizacji na 6 – 8 lat. Poszczególne obiekty będą oddawane do użytku sukcesywnie. Firma spodziewa się, że do połowy 2013 uzyska niezbędne decyzje administracyjne (pozwolenie na budowę).
  Spółka wystąpiła także o pozwolenie na budowę biurowca u zbiegu ulic Ordona i Jana Kazimierza. Będzie to obiekt o powierzchni najmu rzędu 9 tys. m². Rozpoczęcie budowy zaplanowano na początek 2014. Wartość inwestycji wyniesie około 50 mln zł.

• Na warszawskiej Ochocie w Al. Jerozolimskich wybudowany będzie nowoczesny biurowiec, którego inwestorem jest Immofinanz Group. Budynek o nazwie „Nimbus” dysponować będzie powierzchnią najmu 19 tys. m². Koszt budowy sięgać będzie około 27 mln euro. Termin oddania obiektu do użytku przewidziano na sierpień 2014. Generalnym wykonawcą jest firma PORR Polska.

• Polskie Koleje Państwowe wspólnie z HB Reavis wybudują nowy dworzec kolejowy Warszawa Zachodnia, który zastąpi obecnie funkcjonujący. Ponadto w ramach tej inwestycji powstaną 2 biurowce. Spółka spodziewa się, że w II kwartale br. otrzyma warunki zabudowy a w IV kwartale 2013 pozwolenie na budowę. Nowy dworzec oddany zostanie do użytku po upływie 1 roku od rozpoczęcia budowy. Pierwszy budynek biurowy posiadać będzie powierzchnię 25 tys. m², a jego ukończenie zaplanowano na I kwartał 2016.
  Drugi budynek o powierzchni 40 tys. m² oddany zostanie do użytku w 2018 roku.
  Koszt budowy nowego dworca wyniesie około 1,5 mln euro, a pozostałych obiektów (biurowce) – 110 mln euro.

• Spółka Golub GetHous jest inwestorem wieżowca biurowego w Warszawie przy ul. Grzybowskiej. To 83-metrowy budynek dysponujący około 20 tys. m² powierzchni biurowej. Dzięki nowoczesnemu projektowi obiekt oferuje bezkolumnowe przestrzenie o powierzchni do około 1260 m². Inwestor zapewnia bardzo wysoki standard wykończenia budynku. Obiekt będzie spełniał wymagania certyfikatu BREEAM. Budowa rozpocznie się w połowie 2013 i potrwa około 22 miesiące.

• W tym samym regionie także, przy ul. Grzybowskiej, firma Ghelamco buduje zaprojektowany przez amerykańskich architektów najwyższy biurowiec w stolicy o wysokości 180 m. Będzie to supernowoczesny obiekt (jeden z największych w Europie) dysponujący powierzchnią około 100 tys. m².