Niniejsze opracowanie jest kontynuacją Raportu o stanie rynku budowlanego i stanowi jego część drugą, której przedmiotem jest branża instalacyjna - pierwsza dotyczyła tylko i wyłącznie robót budowlanych.
Podobnie jak w przypadku materiałów i robót branży budowlanej, tak i w branży instalacyjnej obserwuje się wzmożone ruchy cenowe, które nie zawsze, wbrew temu co się powszechnie mówi, mają charakter wzrostowy. Są grupy materiałów czy rodzaje robót, których cena, pomimo rosnącej stawki robocizny kosztorysowej, wręcz spada. W efekcie jednak, patrząc na końcową cenę robót zagregowanych na wysokim poziomie np. na poziomie elementu czy stanu robót, odnotowuje się rosnący poziom kosztów w budownictwie.
Poniżej przedstawiam wyniki analiz cenowych, dokonanych przez firmę Orgbud-Serwis, na podstawie prowadzonego nieustannie monitoringu rynku budowlanego. Dane zebrano w syntetyczny sposób, w pięciu działach, które stanowią integralną część niniejszego Raportu (patrz – Załączniki).
1. Stawki robocizny kosztorysowej
Średnie stawki robocizny kosztorysowej stosowane w I kwartale 2007 r. przy kalkulacji robót sanitarnych, elektrycznych i inżynieryjnych były bardzo do siebie zbliżone i w przekroju ogólnokrajowym wynosiły kolejno: 8,93 zł/r-g; 9,01 zł/r-g; 8,98 zł/r-g.
W stosunku do czwartego kwartału 2006 r. wzrosły o 11% ÷ 12%, w stosunku do I kwartału 2006 r. o 16% ÷ 17%.
Zanotowano wzrost średniej stawki:
od I kwartału 2006 do I kwartału 2007 dla robót sanitarnych o 17%
od IV kwartału 2006 do I kwartału 2007 dla robót sanitarnych o 11%
od I kwartału 2006 do I kwartału 2007 dla robót elektrycznych o 17%
od IV kwartału 2006 do I kwartału 2007 dla robót elektrycznych o 12%
od I kwartału 2006 do I kwartału 2007 dla robót inżynieryjnych o 16%
od IV kwartału 2006 do I kwartału 2007 dla robót inżynieryjnych o 11%
W Dziale I niniejszego Raportu zamieszczono również dane odnośnie kształtowania się stawek w poszczególnych województwach i większych miastach. Biorąc pod uwagę wysokość stawek w I kwartale 2007 r. przodowało
- województwo mazowieckie (10,49 zł/r-g; 10,29 zł/r-g; 10,46 zł/r-g),
w dalszej kolejności:
- woj. wielkopolskie (9,74 zł/r-g; 9,84 zł/r-g; 9,67 zł/r-g),
- woj. dolnośląskie ( 9,73 zł/r-g; 9,54 zł/r-g; 9,57 zł/r-g).
Najniższe notowania zaobserwowano w:
- woj. podlaskim (7,92 zł/r-g; 8,08 zł/r-g; 7,99 zł/r-g),
- woj. podkarpackim (7,95 zł/r-g; 8,1- zł/r-g; 8,16 zł/r-g).
Wysoko wyceniana jest robocizna w miastach:
Warszawa (12,21 zł/r-g; 12,07 zł/r-g, 12,24 zł/r-g),
Poznań (10,69 zł/r-g; 10,79 zł/r-g; 10,66 zł/r-g),
Wrocław (10,77 zł/r-g; 10,59 zł/r-g; 10,52 zł/r-g),
w przeciwieństwie do
Rzeszowa (8,41 zł/r-g; 8,59 zł/r-g; 8,69 zł/r-g),
Białegostoku (8,47 zł/r-g; 8,56 zł/r-g; 8,59 zł/r-g).
Podobnie, jak w części pierwszej Raportu należy zaznaczyć, że prezentowane stawki pochodzą z rzeczywiście zawartych umów i nie dotyczą ofert, które zostały odrzucone w postępowaniach o udzielenie zamówienia na roboty budowlane.
2. Wskaźniki wzrostu cen wybranych materiałów instalacyjnych
W przeciwieństwie do tego, o czym się powszechnie mówi, nie wszystkie ceny materiałów instalacyjnych wzrosły w ciągu ostatniego roku. Przykładem mogą być rury ciśnieniowe z PVC, przy których odnotowano nawet spadki cen.
Roczne i kwartalne wskaźniki zmian cenowych konkretnych materiałów były mocno zróżnicowane, co można zauważyć w prezentacji danych, w DZIALE II.
Wyraźnie, nawet o kilkadziesiąt procent (ok. 40% ÷ 45%) wzrosły ceny wyrobów z miedzi, np. rur lub przewodów i kabli z miedzi. Wzrosły również ceny wyrobów z aluminium, chociaż w znacznie mniejszym procencie niż wyroby z miedzi. Wzrost cen kabli z żyłami aluminiowymi szacowano na poziomie ok. 21%. Podobny wzrost odnotowano przy rurach kamionkowych - ok. 23%. Producenci rur betonowych i żelbetowych, w ciągu ostatniego roku podnieśli ceny od kilku procent (ok. 7%) do kilkunastu procent (ok. 15%). Natomiast stabilizacją cenową, na przestrzeni dłuższego okresu, charakteryzowały się wyroby z PVC - rury elektroinstalacyjne, rury osłonowe.
Wzrost kosztów materiałów w cenie obiektu przedstawiają wybrane przykłady zamieszczone w DZIALE V. Wskaźniki wzrostu kosztów materiałów, swoim wyraźnym zróżnicowaniem wskazują na zindywidualizowany charakter przedmiotu analizy, jakim jest obiekt wielorodzinny, jednorodzinny, przyłącze c.o., czy też linia kablowa. Na przykład: w konkretnym budynku 57-rodzinnym koszty materiałów wzrosły o 6,8%, w budynku 24-rodzinnym tylko o 0,1%; w budynku jednorodzinnym o symbolu AK08 o 3,3%, w drugim (o symbolu AK10) koszty nawet spadły o 3,2%.
W przypadku przyłącza c.o. - koszty materiałów wzrosły o 11,1%, przy budowie linii kablowej - o 11,4%.
Przedstawiony rozrzut cenowy jest zrozumiały, jeżeli weźmie się pod uwagę, że do budowy użyto różnych materiałów, których ceny charakteryzowały się odmienną tendencją wzrostową w ciągu roku.
3. Wskaźniki wzrostu cen wybranych robót instalacyjnych
Ceny robót instalacyjnych w ciągu ostatniego roku wzrosły, w większości przypadków od kilku do kilkunastu procent, niekiedy sięgając poziomu kilkudziesięciu procent, jak to miało miejsce np. w przypadku:
- montażu rurociągów miedzianych - ok. 42% ÷ 58%,
- układania przewodów kabelkowych miedzianych - ok. 34% ÷ 48%,
- układania kabli energetycznych z żyłami miedzianymi - ok. 46% ÷ 48%,
- kabli sygnalizacyjnych z żyłami miedzianymi - ok. 42% ÷ 43%.
Błędem byłoby jednak nie widzieć również spadków cenowych. Odnotowano je przy robotach, przy których podstawowym materiałem, jest materiał z PVC, np.;
- montaż rurociągów z PVC o średnicy 32 mm - roczny spadek na poziomie ok. 4%,
- jw. lecz o średnicy 50 mm - ok. 10%.
Wskaźniki cenowe dla robót zaprezentowano w DZIALE III Raportu. Dane te jednak, z uwagi na wysoki stopień szczegółowości, mają wybiórczy charakter i chcąc wyciągać bardziej ogólne wnioski należy posłużyć się również wynikami z DZIAŁU IV - "Wskaźniki wzrostu cen wybranych elementów obiektów", opracowanymi dla robót na wyższym poziomie agregacji.
Analizując koszt wykonania poszczególnych instalacji (wodno-kanalizacyjne, c.o., gazowe, elektryczne) w budynkach, najwyższy procent wzrostu cen odnotowano przy realizacji instalacji elektrycznych - ok. 6,8% ÷ 8,8%, na co niewątpliwie miały wpływ podwyżki cen miedzi. Należy zauważyć również, że rozrzut wskaźników jest stosunkowo niewielki, mimo że opracowano je na przykładach różnego rodzaju budownictwa.
Koszty wykonania instalacji centralnego ogrzewania wzrosły od ok. 2,8% do 7,0% w zależności od użytych do budowy materiałów i rodzaju budownictwa, instalacji gazowych ok. 1,9% ÷ 5,8%, wodnokanalizacyjnych od 0,1% do 5,8%. W tym ostatnim przypadku rozbieżność wskaźników jest bardzo duża i wynika z bardzo bogatej oferty materiałowej i odmiennej polityki cenowej producentów, czego dowodem są dwa spektakularne przypadki: rury z PVC (wskaźniki zmian cenowych malały) i rury z miedzi (wskaźniki wzrosły o kilkadziesiąt procent).
4. Wskaźniki wzrostu cen instalacji w wybranych obiektach budowlanych
Dokonana analiza globalnych kosztów wykonania instalacji, na przykładzie czterech grup rodzajowych obiektów kubaturowych (DZIAŁ IV i DZIAŁ V), reprezentowanych przez kilkanaście konkretnych obiektów, wskazuje na określoną tendencję wzrostową - na przestrzeni ostatniego roku ceny robót instalacyjnych w obiektach wielorodzinnych wzrosły o ok. 5,4%, handlowo-usługowych o ok. 5,1%, służby zdrowia ok. 4,1%. Najmniejszym wskaźnikiem wzrostu charakteryzowały się instalacje w budynkach jednorodzinnych - ok. 3,9%. W tym miejscu należy dodać, że analizę przeprowadzono na wysokim stopniu uogólnienia, bez rozróżnienia użytych do budowy materiałów.
W przypadku sieci sanitarnych i linii kablowych wskaźniki plasują się na wyższym poziomie niż w obiektach kubaturowych (o czym świadczą dane z DZIAŁU IV) i wynoszą w zależności od rodzaju użytego do budowy materiału:
- montaż wodociągów (z rur stalowych, PVC, PE) - ok. 4,5% ÷ 7,7%,
- montaż kanałów (z rur kamionkowych, żelbetowych, PVC) - ok. 7,5% ÷ 9,8%,
- montaż linii kablowych NN i SN (aluminiowe - kable YAKY, 3xYHAKXs) - ok. 21,1% ÷ 23,5%.
ZAŁĄCZNIKI:
DZIAŁ I Stawki robocizny kosztorysowej - dane w przekroju kraju
DZIAŁ II Wskaźniki wzrostu cen wybranych materiałów instalacyjnych
DZIAŁ III Wskaźniki wzrostu cen wybranych robót instalacyjnych
DZIAŁ IV Wskaźniki wzrostu cen wybranych elementów obiektów
- Budynki mieszkalne wielorodzinne, w technologii tradycyjnej uprzemysłowionej, podpiwniczone, wykończone standardowo
- Budynki handlowo-usługowe w technologii tradycyjnej - wolnostojące, bez podpiwniczenia, wykończone standardowo
- Budynki przychodni i ośrodków zdrowia w technologii tradycyjnej - wolnostojące, podpiwniczone, wykończone standardowo
- Budynki mieszkalne jednorodzinne w technologii tradycyjnej, bez podpiwniczenia, wykończone standardowo
- Sieci wodociągowe w terenie zabudowanym
- Kanały w terenie zabudowanym
- Zewnętrzna sieć gazociągowa
- Linie kablowe
DZIAŁ V Wskaźniki wzrostu składników cen kosztorysowych wybranych obiektów budowlanych
– Budynek mieszkalny 57-rodzinny z usługami, w technologii tradycyjnej uprzemysłowionej, podpiwniczony, wykończony standardowo (symbol AK27)
– Budynek mieszkalny 24-rodzinny z garażem, w technologii tradycyjnej, podpiwniczony, wykończony standardowo (symbol AK17)
– Budynek mieszkalny jednorodzinny, w technologii tradycyjnej, podpiwniczony, wykończony standardowo (symbol AK10)
– Budynek mieszkalny jednorodzinny, w technologii tradycyjnej, podpiwniczony, wykończony standardowo (symbol AK08)
– Przyłącze c.o. do budynku wielorodzinnego - rurociąg stalowy z rur o średnicy 40 mm, w kanale betonowym
– Oświetlenie terenu - linia kablowa - kabel YAKY 4x16 mm2, oprawy ORZ-125 zamontowane na 26 słupach stalowych o wysokości 4,2 m