Definicje robót tymczasowych i podstawowych w zamówieniach publicznych

Pojęcie „robót tymczasowych”, pomijając historyczne czasy, po raz pierwszy pojawiło się w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 roku w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego [1]. I choć nie było ono określone w definicjach, to w § 9 ust. 2 dotyczącym opisu przedmiotu zamówienia na roboty budowlane, znajdziemy następujący zapis:

„W tabelach przedmiaru nie uwzględnia się robót tymczasowych – robót, które są projektowane i wykonywane jako potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, z wyłączeniem przypadków, gdy istnieją uzasadnione podstawy do ich odrębnego rozliczania”.

Natomiast w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 roku w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym [2] nie znajdziemy ani jednego słowa na temat szacowania wartości robót tymczasowych.

Za to w obu rozporządzeniach znalazła się definicja robót podstawowych (§ 1 pkt 1 [1] oraz § 1 ust. 2 pkt 7 [2]), brzmiąca prawie identycznie:

„…robotach podstawowych – należy przez to rozumieć minimalny zakres prac, które po wykonaniu są możliwe do odebrania pod względem ilości i wymogów jakościowych oraz uwzględniają przyjęty stopień zagregowania/scalenia robót”.

Po ponad 17 latach obowiązywania cytowanych rozporządzeń, w związku z wejściem w życie nowej ustawy Prawo zamówień publicznych [3], zwanej dalej „ustawą Pzp” wydano nowe rozporządzenia dotyczące opisu i szacowania wartości zamówienia na roboty budowlane. Poza zmianami redakcyjnymi nie wprowadzono w nich nowych uregulowań dotyczących robót towarzyszących oraz ugruntowano znaczenie robót podstawowych. I tak w rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego [4] przeniesiono określenie robót towarzyszących do definicji, znajdującej się w § 1 pkt 4:

„…robotach tymczasowych – należy przez to rozumieć prace, które są projektowane i wykonywane jako potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych”.

Pozostawiono natomiast § 9 [4], w którym zapisano, że tabela przedmiaru robót (stanowiącego element dokumentacji projektowej – red.) musi zawierać pozycje przedmiarowe odpowiadające robotom podstawowym, oraz że nie uwzględnia się w niej robót tymczasowych, z wyłączeniem przypadków, gdy istnieją uzasadnione podstawy do ich odrębnego rozliczania. ona

Podobnie jak w nieobowiązującym już rozporządzeniu z 2004 r. [2] w nowym rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Technologii z dnia z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym [5] nawet nie wspomniano o szacowaniu wartości robót tymczasowych. Za to w kilku miejscach dopisano (choć i tak wynikało to z treści rozporządzenia), że w kosztorysie inwestorskim szacujemy wartość robót podstawowych. Definicja robót podstawowych w obu nowych rozporządzeniach z 2021 roku [4, 5] nie uległa zmianie – no może poza jej ujednoliceniem i zastąpieniem w jednym z rozporządzeń słowa „scalenia” wyrazem „zagregowania”.

Reasumując, zarówno obecne rozporządzenia [4, 5], jak i te starsze z 2004 r. [1, 2] obowiązujące w zamówieniach publicznych, określały roboty podstawowe i tymczasowe. Ich definicje były różne i sytuacja ta nie zmieniła się do dnia dzisiejszego.

Roboty tymczasowe poza zamówieniami publicznymi

W przypadku, gdy zamawiający nie jest zobowiązany do stosowania ustawy Pzp [3], nie ma w chwili obecnej przepisów określających zasady kosztorysowania (dla przypomnienia z taką sytuacją mamy do czynienia od 12.12.2001 r.). Oczywiście nie oznacza to zupełnej dowolności, gdyż nawet jeżeli kwestie te nie są opisane w umowie, to istnieją również wzorce i normy środowiskowe. Definicje robót podstawowych i tymczasowych, tożsame co do znaczenia, choć literalnie mogące się nieznacznie różnić, znajdziemy w:

  • Polskich Standardach Kosztorysowania Robót Budowlanych [6],
  • Powszechnych Standardach Kosztorysowania [7],
  • Metodach Kosztorysowania Robót Budowlanych [8],

oraz innych wydawnictwach i licznych artykułach tematycznych.