Najbardziej znaną grupą tynków są tynki renowacyjne, które stosuje się na zasolonych i zawilgoconych murach. Pod tą nazwą kryje się system materiałów o ściśle określonych parametrach i właściwościach.

Skąd się bierze zasolenie murów?

Niszczące działanie soli budowlanych zachodzi w kilku kierunkach i jest zawsze związane z zawilgoceniem przegród. To właśnie z wodą sole dostają się do przegrody – na różne sposoby: z wodą kapilarnie podciąganą z gruntu, z wodami opadowymi, z nieszczelnych instalacji kanalizacyjnych, itp. Źródłem zasolenia mogą być także preparaty służące np. do zabezpieczenia drewnianej więźby.

Wizualnym skutkiem szkodliwego oddziaływania soli są plamy i białe wykwity na powierzchni tynku, łuszczenie się i odpadanie powłok malarskich i wypraw tynkarskich, a w dalszym etapie destrukcja i zniszczenie struktury cegły (fot. 2).

Objawy te występują w postaci charakterystycznego pasa sięgającego niekiedy do wysokości kilku metrów nad poziom terenu (fot. 2). Do tego dochodzi proces krystalizacji soli w strefie odparowania wilgoci (przy wysychaniu muru). Zwiększenie objętości soli przy krystalizacji powoduje tak duże naprężenia, że nawet materiały o dużej wytrzymałości mechanicznej ulegają w końcu zniszczeniu, szczególnie że proces ten powtarza się. Do tego dochodzą nawracające w okresie zimowym cykle zamarzania i odmarzania zawilgoconego muru, a higroskopijne sole dodatkowo wchłaniają wilgoć z powietrza, co jeszcze bardziej zwiększa zawilgocenie muru, sprzyjając z kolei korozji biologicznej.

Jak działa tynk renowacyjny?

Tradycyjne tynki cementowe, cementowo-wapienne, wapienne czy gipsowe nie nadają się do stosowania na zawilgoconych i zasolonych murach. Schemat działania tynku renowacyjnego, choć lepiej jest tu użyć określenia „system tynków renowacyjnych” pokazany jest na rys. 1. Na skutek swych właściwości tynk wchłania wilgoć znajdującą się w murze, oddaje ją do otoczenia pod postacią pary wodnej, jednocześnie magazynując w sobie szkodliwe sole w skrystalizowanej postaci. Przesuwając strefę odparowania do wnętrza tynku nie dopuszcza do powstawania wykwitów na powierzchni. Sole krystalizują w porach tynku renowacyjnego, nie powodując widocznych uszkodzeń. Takie działanie trwa oczywiście do momentu zapełnienia porów przez kryształy soli, przy czym przeciętną trwałość tynku renowacyjnego szacuje się na 20-30 lat, co w porównaniu z tradycyjnymi tynkami jest okresem nieporównywalnie dłuższym. Hydrofobowość tynku renowacyjnego utrudnia higroskopijny pobór wilgoci zarówno z podłoża, jak i z powietrza. Ryzyko powstania rys w tynku też jest zmniejszone, dzięki niskiemu współczynnikowi sprężystości w połączeniu ze stosunkowo niską wytrzymałością.

Idea tynków renowacyjnych bazuje na założeniu, że nie jesteśmy w stanie usunąć związków soli z muru, natomiast uniemożliwiamy im wywieranie destrukcyjnego działania na sam tynk i znajdujący się pod nim mur. Dlatego też właściwy tynk renowacyjny musi charakteryzować się pewnymi, ściśle określonymi parametrami i być odpowiednio stosowany.