Procedury udzielania zamówień publicznych u naszego południowego sąsiada są uregulowane w ustawie z 14 marca 2006 r. o udzielaniu zamówień publicznych i koncesji (cz. Zákon o veřejných zakázkách)[1], która obowiązuje od 1 lipca 2006 r.

Jest to już trzecia ustawa o zamówieniach publicznych w Czechach (pierwsza została uchwalona w 1994 r., kolejna tuż przed akcesją do UE). Zakresem ustawy objęte są pisemne umowy o charakterze majątkowym zawierane pomiędzy zamawiającym i wykonawcą, których przedmiotem są dostawy, usługi lub roboty budowlane.

Parę słów na temat statystyk dotyczących zamówień publicznych w Czechach

Wartość zamówień publicznych udzielonych w tym kraju w 2004 r. była szacowana na ok 22,3 miliarda euro, z tego wartość zamówień ogłoszonych w Dzienniku Urzędowym UE wyniosła ok. 320 mln Euro. Jeśli chodzi o statystykę zamówień za 2005 r., to wg danych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego łączna wartość zamówień udzielonych w Czechach wyniosła prawie 184 mld Kc (czyli ok. 6,5 mld euro)[2]. Statystyka ta uwzględnia jednak jedynie zamówienia podprogowe i powyżej progów, a nie obejmuje zamówień „małej wartości”, czyli do 2.000.000 Kc dla dostaw i usług oraz do 6.000.000 Kc dla robót budowlanych. Jeśli chodzi o przedmiot zamówienia: 55% zamówień dotyczyło robót budowlanych, 23% dotyczyło usług a 22% dostaw. Wartość zamówień powyżej progu stanowiła 59% wszystkich zamówień objętych statystyką. Przedsiębiorcy z Polski uzyskali w 2005 r. 12 zamówień, których wartość stanowiła łącznie 1% całkowitej wartości zamówień. Jeśli chodzi o liczbę uzyskanych zamówień (ale nie wartość) przedsiębiorcy polscy ustąpili jedynie niemieckim, francuskim oraz brytyjskim. Biorąc jednak pod uwagę wartość uzyskanych zamówień, zajęli pierwsze miejsce wśród wykonawców zagranicznych.

 

Zamówienia w Czechach powinny być udzielane w sposób niedyskryminacyjny (wszyscy wykonawcy traktowani na równych prawach) oraz przejrzysty. Jedynym wyjątkiem od zasady równego traktowania oferentów jest przewidziana w ustawie preferencja dla przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnosprawne[3]. Preferencja ta dotyczy jedynie zamówień podprogowych (o czym poniżej). Polega ona na tym, że w przypadku procedury otwartej lub ograniczonej, ofertę złożoną przez przedsiębiorcę, u którego niepełnoprawni stanowią więcej niż 50 % ogółu zatrudnionych, uważa się za najkorzystniejszą, o ile nie jest ona o więcej niż 20% droższa od oferty złożonej przez pozostałych oferentów. Fakt zatrudniania niepełnosprawnych powinien być potwierdzony zaświadczeniem wydanym przez odpowiedni lokalny urząd pracy.

 

Ustawa przewiduje 3 typy zamówień publicznych:

  1. ponadprogowe,
  2. podprogowe,
  3. małej wartości.

 

Zamówienia ponadprogowe to zamówienia, których wartość przekracza w przypadku dostaw i usług: 4.290.000 czeskich koron[4] (Kc) dla Republiki Czeskiej i państwowych organizacji pomocniczych, 6.607.000 Kc dla samorządu terytorialnego, 13.215.000 Kc dla zamawiających sektorowych; zaś w przypadku robót budowlanych: 165.288.000 Kc dla wszystkich zamawiających. Z przekroczeniem tych progów wiąże się obowiązek opublikowania ogłoszenia o zamówieniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, czy też wyznaczenia dłuższych terminów składania ofert bądź wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Zamówienia podprogowe to te, których wartość wynosi co najmniej 2.000.000 Kc dla dostaw lub usług oraz 6.000.000 Kc. dla robót budowlanych, lecz nie przekracza progów, od których dane zamówienie uważa się za ponadprogowe. Zamówienia małej wartości to te, których wartość nie przekracza 2.000.000 Kc dla dostaw lub usług oraz 6.000.000 dla robot budowlanych.

 

Ustawa przewiduje następujące procedury udzielania zamówień publicznych: a) procedura otwarta, b) procedura ograniczona, c) procedura negocjacyjna z publikacją ogłoszenia, d) procedura negocjacyjna bez publikacji ogłoszenia, e) dialog konkurencyjny, oraz f) procedura uproszczona dla zamówień podprogowych.

Organy odpowiedzialne za zamówienia publiczne

W Czechach istnieją dwie centralne instytucje odpowiedzialne za zamówienia publiczne:

 

1. Urząd ds. Ochrony Konkurencji (Urząd)

oraz

2. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (Ministerstwo).

 

Urząd jest organem kontrolnym oraz odwoławczym w sprawach zamówień. Do jego kompetencji poza zamówieniami publicznymi należą także: pomoc publiczna oraz ochrona konkurencji. Ministerstwo jest z kolei odpowiedzialne za opracowywanie projektów aktów prawnych w zakresie zamówień publicznych, monitorowanie rozwoju systemu zamówień publicznych, oraz gromadzenie i przetwarzanie danych statystycznych dotyczących udzielanych zamówień.

 

Ogłoszenia dotyczące zamówień o wartościach przekraczających progi europejskie (z dyrektyw) publikowane są w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w jego dodatku S (www.ted.europa.eu). Są one także zamieszczane w centralnym systemie informatycznym dotyczącym zamówień publicznych, prowadzonym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (adres: www.mmr.cz). W systemie tym zamieszczane są również ogłoszenia o zamówieniach „podprogowych”. W Czechach brak jest papierowego wydania biuletynu zawierającego ogłoszenia o zamówieniach publicznych.

 

Wykonawcy zainteresowani ubieganiem się o zamówienia publiczne w Czechach muszą spełniać określone warunki kwalifikacji. Warunki kwalifikacji określane przez zamawiającego powinny być związane z przedmiotem zamówienia. Warunki finansowe i ekonomiczne oraz techniczne nie mogą być także kryterium udzielenia zamówienia. Innymi słowy, zamawiający nie może wybrać oferty najkorzystniejszej w oparciu o kryteria, które dotyczą osoby wykonawcy (jego obrót, doświadczenie itp.). Wykonawca ma obowiązek wykazać, że spełnia warunki udziału w postępowaniu. W przypadku procedury ograniczonej oraz procedury uproszczonej wykonawca powinien je spełniać w momencie złożenia wniosku o udział w postępowaniu. W procedurze otwartej warunki te muszą być spełnione w momencie składania ofert. W przypadku zamówień podprogowych nie jest wymagane przedłożenie dokumentów na potwierdzenie spełniania określonych wyżej warunków, lecz wystarczy złożenie oświadczenia przez wykonawcę.

 

Oferent może złożyć tylko jedną ofertę. Oferty składa się na piśmie lub w formie elektronicznej. Zamawiający może wyrazić zgodę na składanie ofert w formie elektronicznej, pod warunkiem, że są one opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Zamawiający może żądać od oferentów wniesienia wadium w procedurze otwartej, ograniczonej, negocjacyjnej z publikacją ogłoszenia oraz dialogu konkurencyjnym. Wysokość wadium określa sam zamawiający w konkretnej kwocie, wynoszącej dokładnie 2% wartości szacunkowej zamówienia. Wadium może być wniesione w formie gotówki, przelewu bankowego lub gwarancji bankowej. Wybór formy wadium należy do zamawiającego.

 

Kryteriami udzielenia zamówienia są, wg wyboru zamawiającego, najniższa cena lub oferta najkorzystniejsza ekonomicznie. Kryteria wyboru oferty nie mogą dotyczyć osoby (kwalifikacji, doświadczenia itp.) wykonawcy. Otwarcie ofert powinno nastąpić w terminie określonym przez zamawiającego w ogłoszeniu, nie później jednak niż w ciągu 30 dni, licząc od daty składania ofert.

 

Wykonawcom, których interesy prawne zostały naruszone przez zamawiającego w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia, przysługują środki odwoławcze określone w rozdziale 5 ustawy. Są one dostępne zarówno w stosunku do zamówień ponadprogowych jak i podprogowych. Procedura odwoławcza jest dwuetapowa:

 

1) protest do zamawiającego

oraz

2) odwołanie do Urzędu.

 

Wykonawca, który jest lub był zainteresowany uzyskaniem danego zamówienia, a który został poszkodowany na skutek niezgodnej z prawem decyzji zamawiającego, może wnieść pisemny, uzasadniony protest do zamawiającego. Termin na wniesienie protestu wynosi 15 dni licząc od dnia, kiedy wykonawca dowiedział się o danym naruszeniu przepisów. Wniesienie protestu jest możliwe tylko do czasu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Protest wobec decyzji o wyborze oferty lub o wykluczeniu z udziału w postępowaniu może być wniesiony w ciągu 15 dni od dnia poinformowania wykonawcy o danej decyzji. Wniesienie protestu powoduje, że zamawiający ma obowiązek zawiesić postępowanie w sprawie zamówienia publicznego. Protest powinien zawierać informacje o wykonawcy go wnoszącym, wskazanie czynności zamawiającego będących przedmiotem protestu, oraz szkody jaką poniósł lub może ponieść wykonawca. W ciągu 10 dni zamawiający jest zobowiązany poinformować wykonawcę, czy zgadza się, czy też nie, z zarzutami przez niego postawionymi. Wykonawcy, który otrzymał odpowiedź, że zamawiający nie uwzględni zarzutów podniesionych w proteście, lub uwzględni je tylko częściowo, przysługuje prawo do wniesienia odwołania od rozstrzygnięcia protestu do Urzędu. Termin na wniesienie odwołania wynosi 10 dni od dnia powiadomienia wykonawcy o decyzji podjętej przez zamawiającego w zakresie jego protestu. Od wniesionego odwołania pobiera się wpis (kaucję) w wysokości 1% wartości zamówienia. Kaucja nie może być mniejsza aniżeli 50.000 Kc ani większa niż 2.000.000 Kc. W przypadku, kiedy nie jest możliwe ustalenie wartości zamówienia odwołujący się wnosi kaucję w wysokości 100.000 Kc.

 

Aneks
Przydatne adresy internetowe w Czechach:

 

 

 

 

 

[1] Opublikowana została w czeskim dzienniku ustaw z dnia 19 kwietnia 2006 r.; tekst ustawy można znaleźć m.in. na stronach www.mmr.cz
 

[2] Źródło: www.mmr.cz
 

[3] Preferencja ta jest dopuszczalna zgodnie z postanowieniami dyrektywy 2004/18.
 

[4] 1 Kc to ok. 0,03 Euro