Integracja procesu budowlanego

W poprzednich artykułach omówiliśmy podstawowe metody lean w budownictwie, nazwanej lean construction (szczupłe zarządzanie procesem inwestycyjnym) – takie jak ciągłe doskonalenie w cyklach PDCA z użyciem arkuszy A3 oraz Last Planner® System (planowanie produkcji na poziomie operacyjnym). Tym razem zajmiemy się innymi praktycznymi sposobami integracji procesu budowlanego.
Zintegrowaną inwestycję rozpoczynamy od zastosowania głównych elementów metodyki lean, przypomnijmy:

  1. Definicja systemu wartości inwestora.
  2. Ułożenie na tej podstawie strumienia wartości (poziom strategiczny).
  3. Zapewnienie jego płynnego przepływu.
  4. Zastosowanie systemu ssącego (pull).
  5. Nauka z uprzednich doświadczeń.

W kolejnych krokach możemy teraz wprowadzić inne pomocne metody. Musimy jednak pamiętać, że lean to nie narzędzia, a kultura, która zaczyna się od zapewnienia ludziom sensu ich własnej pracy w atmosferze kooperacji, szacunku i możliwości osobistego rozwoju.
Należy tu zaznaczyć, że chociaż proces projektowania różni się w swojej istocie od procesu wykonawczego, to jednak stosowane metody lean odnoszą się do całości inwestycji. Jest to zresztą zgodne z intencją wieloczęściowej normy BIM (PN-EN ISO 19650), w której stworzenie (projekt) i dostarczenie (budowa) aktywu inwestycyjnego jest rekomendowane jako jeden ciągły i płynny proces.

Jakie zatem elementy powinny być częściami składowymi inwestycji zintegrowanej?

Umowy budowlane

W procesach gospodarczych punktem wyjścia jest zawsze umowa między stronami o wykonanie i dostarczenie oczekiwanej wartości. W inwestycjach budowlanych posługujemy się od kilkudziesięciu lat tzw. umowami transakcyjnymi typu: ty coś dostarczasz, ja płacę, ale zabezpieczamy to na wszelki wypadek warunkami. Ponieważ proces budowlany jest coraz bardziej skomplikowany, umowy te rozrosły się w międzyczasie do kilkusetstronicowych dokumentów, sporządzanych przez zespoły prawników, a chronione są w nich przede wszystkim prawa klienta (inwestora). Umowy takie zawierają zwykle kary umowne za niedotrzymanie warunków, a wynagrodzenie wykonawców (zespół projektowy i budowlany) jest ustalane z góry.
W przypadku lean, bazującego na współpracy i zaufaniu, umowy transakcyjne są nieproduktywne, gdyż ich antagonistyczny charakter od początku uniemożliwia kooperacyjną integrację całego zespołu wykonawczego z przedstawicielami inwestora i ewentualnych przyszłych użytkowników.