Izolacja natryskowa pianką poliuretanową

Nie trzeba nikogo przekonywać, jak ważną rolę w każdym budynku/ konstrukcji budowlanej pełni izolacja. Począwszy od małych obiektów, poprzez średnie, aż po duże budowle inżynierskie, właściwa izolacja zapewnia, że dana konstrukcja będzie mogła wytrzymać trudy użytkowania przez długie lata oraz zagwarantuje właściwe funkcjonowanie obiektu. Izolacja to jednak bardzo pojemne słowo. Czym bowiem ona jest? To nic innego jak sposób zabezpieczenia dwóch sąsiadujących ze sobą elementów w celu utrudnienia wzajemnego ich oddziaływania. Na rynku budowlanym spotyka się podział izolacji na wodochronne, termiczne, wiatrochronne, akustyczne, elektryczne itd. Niektóre obiekty mogą posiadać jeden typ izolacji, inne kilka. Źle lub niewłaściwie wykonana, w wielu przypadkach jest bardzo trudna do naprawienia/ wymienienia, a co za tym idzie, bywa bardzo kosztowna.
 

Przyjrzyjmy się materiałowi, który mogłoby się wydawać, jest od niedawna dostępny i stosowany na naszym rynku budowlanym, a którego możliwości i zakres zastosowania jako izolatora są bardzo szerokie. W artykule przedstawiam, jak stosować oraz jakie możliwości daje, a przy tym ile kosztuje, pianka poliuretanowa. Z tym, że nie będzie to pianka zwykle występująca w postaci gotowych płyt, tylko pianka do natrysku. Wcześniej pojawiła się informacja, że jest to materiał od niedawna stosowany w naszym kraju. Poniekąd to prawdą, ale tylko w przypadku budynków dla przysłowiowego Kowalskiego. Pianka poliuretanowa w stanie ciekłym była stosowana w Polsce już w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku (w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie od lat pięćdziesiątych XX w.). Świadczy o tym chociażby wydany w 1984 roku Katalog Nakładów Rzeczowych nr 7-24 "Urządzenia i instalacje chłodnicze". W jego czwartym rozdziale znajdują się tablice dotyczące izolacji ciekłym poliuretanem (w tym izolacje o grubości 80 do 150 mm, płaszczyzn o powierzchniach do 5 m² oraz ponad 5 m²). Od tego czasu nie pojawiło się żadne opracowanie z normatywami dla wykonania izolacji natryskowej z poliuretanu, a stosowanie nakładów z instalacji chłodniczych byłoby mocno naciągane przy obiektach "domowych". Dlatego też firmy zajmujące się tego typu aplikacjami podają cenę za 1 m² "ułożenia" izolacji w układzie robocizna + materiał + sprzęt razem. Dodatkowo niektóre z nich w cenie ujmują również badanie termowizyjne obiektu po wykonaniu prac. Jest jeszcze jeden powód tak podawanej ceny: aplikację pianki powinna wykonać wysokokwalifikowana ekipa wyposażona w odpowiedni sprzęt do natrysku, którego w zwykłym, domowym warsztacie nie znajdziemy – odpada więc możliwość samodzielnego wykonania izolacji metodą chałupniczą.
Gdzie znajduje zastosowanie izolacja natryskowa pianką? Będzie to ocieplanie/ docieplanie budynków mieszkalnych, począwszy od fundamentów, poprzez ściany, na poddaszu kończąc. Technologia ta jest używana również w przypadku ocieplania/ docieplania budynków przemysłowych, hal, zbiorników, budynków rolniczych itp. W zależności od użytej pianki może ona pełnić funkcje termoizolacyjne, hydroizolacyjne, wzmacniające, akustyczne. Ze względu na parametry fizyczne znakomicie nadaje się w obiektach/ miejscach nieforemnych o utrudnionym dostępie, gwarantując szczelność i brak łączeń izolacji.
 

Na rynku budowlanym spotyka się podział natryskowych pianek poliuretanowych na dwie grupy. Pianki zamkniętokomórkowe i otwartokomórkowe. Te pierwsze powinny zawierać ponad 90% komórek zamkniętych. W przypadku tych drugich brak w Europie oficjalnej definicji, ale przyjmuje się, że powinny mieć mniej niż 20% komórek zamkniętych. Można też spotkać systemy z wyższą zawartością procentową komórek zamkniętych. Stąd zarówno producent, jak i firma wykonująca natrysk powinni informować klientów o właściwościach produktu i zakresie jego stosowania. Oba rodzaje pianki są objęte normą PN-EN 14315-1:2013^[1].
A od listopada 2014 wszystkie natryskowe systemy PU muszą być oznaczone znakiem CE.
 

Poniższa tabela opisuje właściwości pianki zamknięto- i otwartokomórkowej.

Teraz, gdy znane są już parametry i właściwości natryskiwanej pianki, można zadecydować, w jakim miejscu ją ułożyć.
 

Podaję trochę nie po kolei technologicznie – aplikacja pianki do poddaszy i stropodachów drewnianych. Właśnie tu robi największą furorę (budownictwo jednorodzinne) natrysk pianką poliuretanową.
Do izolacji tego typu elementów stosowana jest pianka o strukturze otwartokomórkowej. Posiadając znakomite właściwości adhezyjne, doskonale łączy się z podłożem, umożliwiając jednocześnie oddychanie powierzchni, a tym samym nie powoduje gnicia i butwienia drewna. Dodatkowo, oprócz funkcji termoizolacyjnej pianka spełnia rolę materiału wygłuszającego, tłumiącego odgłosy i hałasy dochodzące z zewnątrz. Pianka ta wykorzystywana jest również przy izolacji termicznej i akustycznej drewnianych ścianek działowych i ścian szkieletowych.
 

W przypadku ścian wewnętrznych murowanych zastosowanie znajdzie przede wszystkim pianka zamkniętokomórkowa, co przy niskim współczynniku przewodzenia ciepła zapewnia zwiększoną energooszczędność pomieszczeń, a bezspoinowość aplikacji redukuje do minimum mostki termiczne. W ten sposób ocieplane są obiekty przemysłowe i budynki inwentarskie.
 

Chcąc wykorzystać natryskową piankę poliuretanową do izolacji ścian zewnętrznych, wybiera się wersję otwarto- lub zamkniętokomórkową. Aplikacji dokonuje się bezpośrednio na ścianę między wcześniej przygotowany ruszt wykonany z listew drewnianych lub kompozytowych, do których na koniec przytwierdzona zostanie okładzina elewacyjna (siding, deska, panele szklane itp.).
 

A co w przypadku podłóg z gęstą siecią rur? Tutaj też znakomicie sprawdza się natrysk z pianki zamkniętokomórkowej, która oprócz termoizolacyjności, zapewnia dobrą hydroizolację i wytrzymałość na ściskanie.
 

Pianki otwarto- i zamkniętokomórkowe nadają się również doskonale do izolacji stropów. Zarówno pomiędzy dwiema kondygnacjami mieszkalnymi, jak również kondygnacją mieszkalną a piwnicą, garażem czy strychem.
 

Natryskową piankę poliuretanową o strukturze zamkniętokomórkowej stosuje się także jako materiał hydro- i termoizolacyjny dachów. Pianka bardzo dobrze przylega do podłoża, m.in. do papy, blachy, betonu, do styropapy, drewna i materiałów drewnopochodnych. Natrysk pianką na dachy stosuje się zarówno w nowych jak i remontowanych (docieplanych) obiektach. Powłoka pianki powinna być zabezpieczona przed szkodliwym promieniowaniem UV. W tym celu stosuje się zabezpieczenia farbami anty-UV, farbami z posypką kwarcową czy poprzez zastosowanie kolejnej powłoki natryskowej, najczęściej za pomocą dedykowanego do tego celu polimocznika. Dzięki swojej niewielkiej masie pianka nie obciąża dodatkowo dachu, ale usztywnia jego konstrukcję. Dzięki wysokiej wytrzymałości na ściskanie zapewnia możliwość swobodnego poruszania się po dachu.
 

Zostały jeszcze do zaizolowania fundamenty. Tutaj również wykorzystuje się piankę poliuretanową o strukturze zamkniętokomórkowej. Jej właściwości sprawiają, że jednocześnie załatwia dwie kwestie: hydro- i termoizolacji. Dzięki strukturze zamkniętokomórkowej pianka jest optymalnym materiałem zabezpieczającym fundamenty m.in. przed wodami gruntowymi. Stosuje się ją zarówno w nowym jak i starym budownictwie. Szybkość wykonania izolacji przy użyciu natryskowej pianki z pewnością doceniana jest szczególnie w przypadku wykopów podsiąkających wodą.
 

A jak ww. technologia wygląda od strony kosztowej?
Poniżej ceny na wykonanie izolacji natryskowej pianką poliuretanową otwarto- i zamkniętokomórkową oraz zamkniętokomórkową z powłoką akrylową. Cena netto za 1 m² zawiera koszty robocizny, materiału i sprzętu.

Rozrzut cenowy wykonania izolacji jest dość duży. Dla najczęściej stosowanej przy docieplaniu stropodachu piance otwartokomórkowej o grubości 20 cm cena zawiera się w przedziale od 48 zł/ m² do 72 zł/ m². Różnica w cenie wynika m.in. z lepszej/ gorszej izolacyjności pianki, słabszej palności, wyższej gęstości, większej stabilności wymiarowej oraz od marki producenta pianki. Większość producentów dostarcza swoje wyroby w kilku wariantach, stąd można dobrać właściwą piankę i jej grubość do konkretnie występujących warunków, oczekiwań, czy też projektu budowlanego. Należy też dodać, że wyżej wymienione kwoty dotyczą wykonania izolowanej powierzchni powyżej 100 - 150 m². W przypadku większych powierzchni można uzyskać niższą cenę, zaś w przypadku bardzo skomplikowanych niestety wyższą.
 

Na co jeszcze należy zwrócić uwagę podczas stosowania izolacji natryskowej pianką poliuretanową? W przypadku pianki zamkniętokomórkowej grubość jednej warstwy natryskowej powinna mieścić się pomiędzy 10 a 30 mm. Z uwagi na wydzielanie się ciepła podczas reakcji spieniania, jedna warstwa nie powinna przekraczać grubości 30 mm. Dla pianek otwartokomórkowych zalecana grubość warstwy powinna wynosić od 20 do 200 mm w pojedynczym przejściu. Lepszą jakość pianki otrzyma się, gdy kolejne warstwy aplikowane będą w porównywalnej grubości. Jakość pianki uzależniona jest od temperatury oraz wilgotności otoczenia, ustawienia maszyny dozującej (właściwa proporcja dozowania, temperatura i ciśnienie składników), typu aplikacji (wertykalna, horyzontalna), grubości jednej warstwy (zgodnie z informacją techniczną producenta).
 

Stosując właściwie piankę natryskową, otrzymuje się nie tylko znakomity efekt izolacyjności, ale również oszczędza się na czasie wykonania izolacji. Dwie osoby w ciągu ośmiu roboczogodzin są w stanie wykonać około 200 - 250 m² izolacji dziennie. Czyli dla standardowego domku jednorodzinnego, jeden dzień prac przy izolacji np. poddasza w zupełności wystarczy.
 

Pamiętając o zasadzie stosowania odpowiedniego rodzaju pianki przeznaczonego na konkretną izolowaną konstrukcję, z pewnością uzyska się deklarowany przez producentów okres gwarancji produktu, który wynosi 25 lat.
 

Podsumowując, piankę zamkniętokomórkową stosuje się do:

Piankę otwartokomórkową o typowej gęstości zaaplikowania od 8 do 12 kg/m³ stosuje się do izolacji akustycznej i termicznej ścian i stropów budynków.

^[1] PN-EN 14315-1:2013-06 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie -- Wyroby ze sztywnej pianki poliuretanowej (PUR) i pianki poliizocyjanurowej (PIR) formowane natryskowo in situ -- Część 1: Specyfikacja systemu natrysku sztywnej pianki przed zastosowaniem