Katalogi w bazie programów Norma można podzielić na kilka grup. Jednak poza podziałem branżowym istnieje też bardzo istotne rozróżnienie na katalogi nowe, opisujące nowoczesne technologie i stare, w których wiele robót jest przedstawione w technologiach przestarzałych, dziś już niestosowanych. Można by więc zadać pytanie – dlaczego tych starych katalogów nie usunięto z bazy programu? Są po temu dwa powody. Pierwszy to ten, że nie wszystkie technologie w danym katalogu są przestarzałe, a więc część pozycji można nadal wykorzystywać. Drugi powód to fakt, że katalog nadaje robotom systematykę. Dzięki temu można wprowadzić do kosztorysu pozycję, która wprawdzie nie opisuje faktycznego zużycia czynników produkcji budowlanej, ale stanowi swego rodzaju „kopyto”, na podstawie którego doświadczony kosztorysant opracuje normatywy zgodne z rzeczywistością.
Gdy jednak taką pozycję zechcemy wykorzystywać w wielu kosztorysach, to „obrabianie” jej za każdym razem będzie irytujące. Dlatego autorzy programu opracowali mechanizmy tworzenia i edycji katalogów własnych, w których można przechowywać pozycje tworzone na zasadzie wyceny własnej lub przez analogię.

Zasady tworzenia katalogów własnych przedstawię na przykładzie pozycji na wykonanie ławy fundamentowej.
Z KNR nr 2-02 wybieram pozycję 0201-04 Ławy fundamentowe betonowe, prostokątne szerokości ponad 1,3 m.

 

 

Rys. 1. Pozycja na wykonanie ławy fundamentowej w technologii tradycyjnej

 

Jak widać z wykazu materiałów, dla tej pozycji przewidziano wykonanie szalunku z desek, czego dziś praktycznie się nie stosuje. Najczęściej używa się deskowań systemowych, te jednak zostały uwzględnione w tablicach 0251 – 0263 Katalogu, więc nie będę opracowywał dla nich normatywów. Nie znalazłem natomiast w Katalogu pozycji na roboty betonowe, które uwzględniałyby deskowanie z wykorzystaniem sklejki bakelityzowanej. Jeżeli muszę skosztorysować taką robotę, to wczytuję pozycję 0201-04 i odpowiednio ją modyfikuję. Zmniejszam nakłady robocizny, usuwam większość desek i drewno na stemple (zastosuję stemple rozporowe wielokrotnego użytku). W rezultacie uzyskuję pozycję jak na Rys. 2.

 

 

Rys. 2. Zmodyfikowana pozycja na wykonanie ławy fundamentowej

 

Wszystko w porządku jeżeli taką pozycję zamieszczam w jednym kosztorysie. Gdy jednak przewiduję, że będę chciał ją wykorzystać później, powinienem umieścić ją w katalogu własnym. W tym celu muszę utworzyć nowy katalog (chyba, że uczyniłem to już wcześniej).

Żeby móc utworzyć nowy katalog własny musimy przejść do grupy i ustawić spis katalogów w tryb edycji. Służy do tego ikona . Następnie za pomocą ikony wywołujemy okno edycji danych katalogu.

 

 

Rys. 3. Okno edycji danych katalogu własnego

 

Musimy teraz wypełnić pola z typem, numerem i opisem katalogu. Po zatwierdzeniu OK, do spisu w grupie katalogów własnych dodany zostanie nowy, na razie pusty katalog.

 

 

Rys. 4. Nowy katalog dodany do spisu

 

Musimy kliknąć w jego opis, aby wejść do środka. Uaktywni się wówczas ikona . Służy ona do wywołania okna edycji danych podkatalogu (rozdziału).

 

 

Rys. 5. Okno edycji danych rozdziału

 

Wpisujemy tytuł rozdziału i jego numer, który będzie częścią podstawy wyceny pozycji (tych które do niego wstawimy). Możemy też określić dodatkowe dane dotyczące elementów niższego poziomu (tablic i pozycji), o ile nie określimy im danych indywidualnych. Do zdefiniowanego podkatalogu możemy już bezpośrednio wstawiać pozycje. Możemy też wprowadzić kolejny poziom podkatalogu, tworząc strukturę drzewiastą. Poziomów podkatalogów może być do dziesięciu. Ja wstawię jeden kolejny poziom, który będzie pełnił rolę tablicy Ławy fundamentowe betonowe, prostokątne - z zastosowaniem pompy do betonu - deskowanie sklejką bakelityzowaną.
Mogę teraz wrócić do kosztorysu i z menu Pozycja lub menu podręcznego wybrać hasło Wstaw do katalogu, które wywoła spis katalogów i włączy okno Wstawianie pozycji do katalogu.

 

 

Rys. 6. Wybieranie katalogu, do którego zostanie wstawiona pozycja

 

Muszę teraz w drzewie katalogów wybrać miejsce, do którego chcę wstawić pozycję. Przycisk Wstaw będzie nieaktywny dopóki nie dojdę do poziomu rozdziału lub niżej. Po wstawieniu pozycji w wybrane miejsce, wychodzimy ze spisu katalogów zamykając okno ikoną .

 

Opisane powyżej działania można pominąć, gdy w oknie Wstawianie pozycji do katalogu wybierzemy przycisk Wstaw zachowując podstawę. Wówczas zostanie utworzony w grupie Katalogi własne katalog (w przypadku opisanym w naszym przykładzie) KNR 2-02(wł) Konstrukcje budowlane z rozdziałem Konstrukcje betonowe i żelbetowe monolityczne i tablicą Ławy fundamentowe betonowe, do której zostanie wstawiona nasza pozycja.

 

Prawdopodobnie zapytają teraz Państwo, dlaczego opisywałem metodę bardziej pracochłonną, zamiast od razu przedstawić prostszą i w ogóle – po co ta pierwsza istnieje?
Odpowiedź jest prosta. Do katalogów własnych wstawiamy nie tylko zmodyfikowane pozycje z katalogów firmowych, ale też pozycje oparte całkowicie na wycenie własnej, czyli od początku do końca opracowane przez użytkownika programu. W tym przypadku drugiej metody zastosować się nie da.