Określenie wartości zamówienia na roboty budowlane w dynamicznej sytuacji rynkowej jest zdecydowanie utrudnione. Dla potrzeb omówienia tematu przyjmiemy, iż zajmiemy się szacowaniem wartości zamówienia w systemie „buduj” na podstawie kosztorysu inwestorskiego. Należyta staranność jego sporządzenia wynika z funkcji, jaką pełni w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, dlatego ważne jest, aby przy jego opracowaniu:

  • postępować z należytą starannością pamiętając o funkcjach kosztorysu inwestorskiego,
  • osoba (osoby) opracowująca szacowanie wartości zamówienia posiadała odpowiednią wiedzę i doświadczenie,
  • stosować zasadę Pareta i w stosunku do najważniejszych czynników produkcji dokładnie zbadać rynek.

Należyta staranność

Zgodnie z treścią art. 28 ustawy Pzp [1] podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy bez podatku od towarów i usług, ustalone z należytą starannością. W komentarzu do ustawy [2] pada bardzo ważne stwierdzenie, iż miarą należytej staranności jest jej rzetelność prowadząca do ustalenia wartości zamówienia w kwocie możliwie najbliższej cenie rynkowej tego zamówienia. Wiąże się z tym wybór właściwej metody dokonania takiego szacunku oraz zastosowanie adekwatnych technik ustalenia szacunkowego wynagrodzenia wykonawcy.

Aktualizacja wartości zamówienia

Z kolei w art. 36 ustawy Pzp ustawodawca zdefiniował okres przed wszczęciem postępowania, w którym zamawiający ma obowiązek dokonać szacowania wartości przedmiotu zamówienia – w przypadku robót budowlanych może to zrobić nie wcześniej niż sześć miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Warto postawić pytanie, czy w dynamicznej sytuacji rynkowej taki czas nie jest zbyt długi oraz czy w takim przypadku możemy mówić o należytej staranności. Tym bardziej, że korzystając z informatorów cenowych, nierzadko będziemy korzystali z cen jednostkowych za wykonanie robót budowlanych lub czynników produkcji zebranych z rynku nawet na dziewięć miesięcy przed wszczęciem postępowania (rys. 1).

Dlatego zamawiający przed wszczęciem postępowania, jest zobowiązany do dokonania zmiany wartości zamówienia, jeżeli po ustaleniu jego wartości nastąpiła zmiana okoliczności mających wpływ na dokonane kalkulacje (art. 36 ust. 2). Zmiana ta może mieć charakter zarówno przedmiotowy (zmiana zakresu zamówienia), jak również wynikać z dynamicznej sytuacji na rynku oraz dużych zmian cen wiodących czynników produkcji budowlanej w tym okresie.