Wszystkie zagadnienia poruszane na tegorocznej konferencji związane były ze sztuczną inteligencją AI oraz z postępem technicznym pozwalającym usprawnić i przyspieszyć pracę nie tylko kosztorysantów, ale też innych specjalistów zaangażowanych w proces inwestycyjny, także od strony prawnej. W tym ostatnim przypadku chodzi o wykorzystanie narzędzi elektronicznych do prowadzenia posiedzeń i rozpraw przed Krajową Izbą Odwoławczą, ponieważ do tej pory, środki komunikacji technicznej były wykorzystywane jedynie w celach przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz przy wnoszeniu odwołań i wymiany stanowisk w toku procedowania przed KIO.

Zdalne rozprawy przed KIO

Z tematem tym zmierzył się radca prawny Daniel Konicz, który w referacie „Zdalne rozprawy w KIO: propozycje uregulowań, szanse i zagrożenia z nimi związane” przedstawił propozycje rozwiązań legislacyjnych dotyczących zdalnych rozpraw i posiedzeń zawartych w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego (druk sejmowy nr 1108), który trafił do sejmu 14 marca 2025 r. W świetle tego projektu, jeżeli nie będzie przeszkód do przeprowadzenia zdalnej rozprawy i posiedzenia, jak np. objęcie informacji klauzulą tajności czy wystąpi duża liczba uczestników postępowania, rozprawy i posiedzenia będą zdalne. Referent w szerokiej perspektywie przedstawił zalety tego projektu, ale również wątpliwości, które mogą powstawać po przyjęciu i wdrożeniu tej nowelizacji.  

Certyfikacja wykonawców w zamówieniach publicznych

Niewątpliwie jednak zdalne rozprawy wpłyną na usprawnienie systemu rozpraw i posiedzeń, podobnie jak inne, nowe rozwiązanie na polu prawa dotyczące np. certyfikacji wykonawców, które docelowo ma usprawnić procedurę udzielania zamówień publicznych. Od strony praktycznej temat ten przedstawiła r. pr. Oliwia Jokiel. Podkreśliła, że certyfikacja zmierza do uproszczenia, przyspieszenia i wzmocnienia procesu weryfikacji wykonawców poprzez stworzenie możliwości jej przeprowadzenia przez wyspecjalizowane i niezależne podmioty certyfikujące, dysponujące odpowiednią kadrą profesjonalną. Głównym zamierzeniem przyjmowanych rozwiązań jest ograniczenie obowiązków związanych z weryfikacją sytuacji podmiotowej wykonawców, zarówno po ich stronie, jak i po stronie zamawiających. 

Analiza ryzyk kontraktowych z wykorzystaniem AI

Tak, jak wspomniano już wcześniej, na konferencji poruszono szereg tematów związanych ze sztuczną inteligencją i możliwościami jej wykorzystania już teraz – dzisiaj. Prelegenci: mgr inż. Ewa Wiktorowska oraz mgr inż. Rafał Bałdys Rembowski wskazali w swoim wystąpieniu dotyczącym automatycznej analizy ryzyk kontraktowych na możliwość wykorzystania sztucznej inteligencji przy identyfikacji ryzyk w procesie inwestycyjnym, zgłębianiu i analizowaniu wiedzy o nich, w tym o ich podziale pomiędzy strony umowy, a także przy analizie skutków zaprojektowanego w umowie podziału tych ryzyk. Było to bardzo interesujące wystąpienie zważywszy, że wszelkiego rodzaju ryzyka są wpisane w długoletni i czasochłonny proces inwestycyjny, a ich analiza jest kluczowym elementem zarządzania projektami, którą powinny dokonywać obie strony kontraktu. 

Czy sztuczna inteligencja zastąpi kosztorysantów?

Powstaje pytanie, o ile sztuczną inteligencję można wykorzystać już teraz przy analizie ryzyk, to czy można ją w pełni wykorzystać przy tworzeniu kosztorysu? Jak to przeanalizował i stwierdził kolejny referent – mgr inż. Paweł Kaczmarski będący autorem wystąpienia „Kosztorysant AI 2025? Kiedy sztuczna inteligencja nauczy się kosztorysować? Jak będzie wyglądać przyszłość danych w budownictwie?”, na razie jest jeszcze za wcześnie, żeby sztucznej inteligencji powierzyć sporządzenie kosztorysu na roboty budowlane. Bez uporządkowania kwestii związanych z danymi i skutecznej cyfryzacji budownictwa AI szybko się nie nauczy kosztorysowania. Natomiast AI jako pomocnik kosztorysanta może być przydatna już teraz, należy ją jednak traktować jako mało doświadczonego praktykanta i każdorazowo wyniki jej pracy należy poddawać sprawdzeniu.

Jak wykorzystać AI – wymiana doświadczeń

Tak też uczynił mgr inż. Maciej Sikorski, który wyniki swoich doświadczeń ze sztuczną inteligencją w procesie tworzenia kosztorysu ujął w referacie pt. „Wpływ sztucznej inteligencji (AI) na kosztorysowanie”. Wykorzystał ją do prostych zadań przy mało skomplikowanych kosztorysach oraz w bardziej zaawansowanych rodzajowo kalkulacjach, a także do porównywania kilku kosztorysów. W ocenie prelegenta żmudna dziedzina jaką jest kosztorysowanie może stać się polem intensywnych innowacji. Już teraz, dobrze zaimplementowana sztuczna inteligencja, sprawdzana i weryfikowana przez kosztorysanta może znacznie skrócić czas wyceny i obniżyć ryzyko przekroczenia budżetu. Jeżeli jeszcze, co podniósł w swoim referacie Paweł Kaczmarski, uporządkowana zostanie kwestia związana z cyfryzacją budownictwa, to zdaniem Sikorskiego sztuczna inteligencja istotnie zmieni dotychczasowe kosztorysowanie, ponieważ zaoferuje nowe narzędzia analityczne zwiększające dokładność, szybkość i efektywność obliczeń. Jeszcze trochę wysiłku i za chwilę sztuczna inteligencja przestanie być ciekawostką, lecz stanie się codziennością kosztorysanta.   

Narzędzia pracy dla kosztorysantów

W nurt zderzenia się przeszłości z przyszłością wpisał się referat mgr. inż. Mirosława Świętuchowskiego „Narzędzia współczesnego kosztorysanta”, który zaprezentował w pierwszej kolejności tradycyjne i podstawowe narzędzia pomiarowe, a następnie dostępne oprogramowania i platformy służące kosztorysowaniu, oraz nowoczesne technologie kształtujące przyszłość kosztorysowania (tachimetry elektroniczne i teodolity laserowe, dalmierze laserowe, kamery termowizyjne, skanery laserowe 3D, bezzałogowe statki powietrzne, sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe, platformy zintegrowane).

Najbliższą przyszłością jest z pewnością oprogramowanie BIM, które bardzo powoli wchodzi na polski rynek i które oprócz tworzenia, przeglądania i edycji modeli w 3D, rewolucjonizuje podejście do przedmiarowania i kosztorysowania. Z referatem „Jak modele 3D zmieniają podejście do wycen” wystąpił mgr inż. Stanisław Moryc, a r. pr. Konrad Majewski w wystąpieniu „BIM w zamówieniach publicznych – potrzeba zmian” wskazał na nieścisłości i luki w polskich przepisach, które budzą wątpliwości, czy modele BIM mogą być obecnie podstawą udzielania zamówienia publicznego na roboty budowlane.

Pod koniec konferencji uczestnicy mogli zapoznać się, dzięki prezentacji Jakuba Świerczyńkiego i Piotra Juszczyka z firmy Leica, z wysoko zaawansowanym technologicznie, dalmierzem laserowym X6+DST360x i skanerami BLK 360 i RTC 360, które to urządzenia są niezmiernie przydatne również w pracy kosztorysanta.    

30 lat Stowarzyszenia Kosztorysantów Budowlanych

W związku z tym, że konferencja zbiegła się z jubileuszem 30-lecia Stowarzyszenia, miała ona charakter bardziej uroczysty niż zazwyczaj. Nowo wybrana prezes Stowarzyszenia – dr inż. Marzena Lendo-Siwicka oraz prezes honorowa – Balbina Kacprzyk wręczyły dyplomy i statuetki osobom wybitnie zaangażowanym i wyróżniającym się w pracach na rzecz rozwoju SKB, a także przedstawicielom członków wspierających tą organizację.