Zgodnie z dyrektywą w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) [1] część firm jest zobowiązana do raportowania danych niefinansowych w zakresie kryteriów ESG (Environmental, Social, Governance). Wymagania te stanowią ramy oceny funkcjonowania przedsiębiorstw pod kątem tego, czy ich działalność jest zrównoważona i odpowiedzialna społecznie.
W praktyce, mimo że znaczna część organizacji nie jest objęta bezpośrednio obowiązkiem raportowania, firmy funkcjonujące jako ogniwo łańcucha dostaw większych organizacji (np. generalnych wykonawców czy deweloperów), będą zobligowane do dostarczania precyzyjnych danych w tym zakresie. Dlatego kryteria ESG stają się ważnym narzędziem stosowanym w sektorze budowlanym, a ich spełnienie wpływa na sposób projektowania i realizacji inwestycji.

Stosowanie kryteriów ESG jest także odpowiedzią na potrzeby i wymagania użytkowników obiektów i ich najemców – szczególnie tych korporacyjnych. Wpływa na ich konkurencyjność. Zasady te w wielu aspektach pokrywają się z wymaganiami komercyjnych systemów certyfikacji wielokryterialnej, takich jak BREEAM czy LEED. Również wymagania taksonomii UE [2] oraz zasada „nie czyń poważnej szkody" (DNSH) są spójne z kryteriami ESG w obszarze środowiskowym. Ich spełnienie jest konieczne do uzyskania dofinansowania inwestycji ze środków unijnych lub pozyskania preferencyjnego tzw. zielonego finansowania bankowego.

Obszar środowiskowy

Aspekty środowiskowe są najlepiej opisane i ugruntowane w praktyce, jeśli chodzi o wdrażanie kryteriów ESG. Śmiało można stwierdzić, że z punktu widzenia branży budowlanej są też najważniejsze. W budownictwie, które odpowiada za ok. 40% emisji gazów cieplarnianych w UE, a realizacja i użytkowanie obiektów wiąże się ze zużyciem ogromnej ilości surowców, zasobów wodnych i generowaniem ton odpadów, w tym zakresie jest szczególnie dużo do zrobienia. Raportowane wskaźniki ESRS to:

  • zmiana klimatu,
  • zanieczyszczenie,
  • woda i zasoby morskie,
  • różnorodność biologiczna i ekosystemy,
  • wykorzystanie zasobów oraz gospodarka o obiegu zamkniętym.

Kluczowe jest ograniczenie wpływu na zmiany klimatyczne poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych, które powstają w wyniku realizacji inwestycji oraz jej użytkowania. Obliczenie śladu węglowego obiektu w całym cyklu życia (LCA – life cycle assessment), czyli całkowitej emisji gazów cieplarnianych wyrażonych w ekwiwalencie dwutlenku węgla, jest jednym z głównych parametrów określających wpływ obiektu na zmiany klimatu.

Znaczący wpływ na obniżenie śladu węglowego mają wybory projektantów podejmowane już na wczesnych etapach pracy, a dotyczące:

  • materiałów budowlanych i ich emisyjności, bo te wpływają na ślad węglowy wbudowany,
  • efektywności energetycznej obiektu – jest to tzw. ślad węglowy operacyjny.

Efektywność energetyczna obiektu zależy nie tylko od jego struktury i izolacyjności, ale także rodzaju wyposażenia instalacyjnego, w tym w szczególności źródła ciepła.

Jeśli chodzi o ślad węglowy wbudowany, najważniejsze decyzje dotyczą:

  • wyboru materiałów o niskim, zweryfikowanym śladzie węglowym (np. drewno konstrukcyjne, beton niskoemisyjny lub materiały pochodzące z recyklingu itp.),
  • optymalizacji projektu konstrukcyjnego w celu minimalizacji zużycia surowców,
  • zastosowania technologii prefabrykacji.