Sposób obliczania czasu pracy rusztowań jest szczegółowo opisany w p. 5.15 – 5.17 założeń szczegółowych do rozdziału 16 w KNR nr 2-02.
[...]
5.15. Czas pracy rusztowań za okres wykonywania robót oblicza się wg wzoru:
gdzie:
C - czas pracy rusztowań za okres wykonywania robót w maszynogodzinach,
N - nakłady rzeczowe robocizny dla danego rodzaju roboty (robót), które przyjmuje się z kosztorysu,
s - skład zespołu roboczego dla danego rodzaju roboty (robót), który przyjmuje się z tablicy 9923,
w - współczynnik przestoju rusztowań wynikający z warunków atmosferycznych, organizacyjnych i technologicznych, który przyjmuje się z tablicy 9924.
Tablica 9923
| Lp. |
Rodzaje robót wykonywanych
z rusztowań zewnętrznych
i wewnętrznych
|
Skład zespołu roboczego |
| Sposób wykonania |
| ręczne |
mechaniczne |
| a |
b |
01 |
02 |
(Treść tablicy została pominięta ze względu na jej objętość. Jednocześnie użytkownicy programów Norma mogą tę tablicę znaleźć w części opisowej katalogu. Jej zawartość zaś jest dostępna w wygodnej postaci w pozycjach liczenia czasu pracy rusztowań, co zostanie opisane w dalszej części artykułu).
5.16. Podane w tablicy 9923 składy zespołów roboczych są minimalne i mogą być zmieniane. Uzasadniony skład zespołu roboczego dla danego zakresu (frontu) robót powinien wynikać ze szczegółowego harmonogramu realizacji robót.
Tablica 9924
| Lp. |
Rodzaje rusztowań |
Współczynnik |
| 01
02
03
04
05
|
Rusztowania zewnętrzne rurowe i ramowe
Rusztowania rurowe punktowe
Rusztowania wewnętrzne rurowe
Rusztowania ramowe warszawskie
i rusztowania przesuwne
Podesty ruchome wiszące oraz mechaniczne
pomosty robocze (MPR)
|
0.84
0.84
0.88
0.84
0.82
|
5.17. Obliczanie czasu pracy rusztowań wg zasad podanych w pkt 5.15. stosuje się do robót inwestycyjnych i remontowych.
[...]
Nie wszystkim użytkownikom programów Norma są wystarczająco dobrze znane mechanizmy liczenia czasu pracy rusztowań. Dlatego postanowiliśmy niniejszy artykuł poświęcić temu zagadnieniu.
Sądzę, że najlepiej będzie, gdy po prostu szczegółowo opiszę kolejne czynności, jakie należy w tym celu wykonać.
1. Wstawienie do kosztorysu pozycji służącej wycenie czasu pracy rusztowań.
Aby utworzyć w kosztorysie pozycję do wyliczania czasu pracy rusztowań musimy wykorzystać w menu Pozycja hasło Wstaw pracę rusztowań... lub kliknąć na ikonkę z symbolem rusztowania.
Rys.1. Wstawianie czasu pracy rusztowań.
Pojawi się wówczas okno dialogowe danych pozycji,
Rys.2. Okno edycji danych pozycji.
które jak łatwo zauważyć, różni się od podobnego okna pozycji typowych. Przede wszystkim zamiast obmiaru widzimy tu hasło „Ilość robocizny”. Na dodatek pole tej ilości jest nieaktywne. Wynika to z faktu, że ilość roboczogodzin nie jest wartością wprowadzaną przez użytkownika, lecz wynika z sumy ilości roboczogodzin w pozycjach, które służą do wyceny robót prowadzonych z tego rusztowania. Kolejnym krokiem w naszym działaniu musi więc być:
2. Określenie, które pozycje kosztorysu mają być uwzględnione przy wyliczaniu czasu pracy rusztowań danej grupy.
W tym celu możemy wybrać każdą z potrzebnych pozycji i wykorzystując hasło Zmień pozycję... w menu Pozycja lub klikając podwójnie na podstawie wyceny pozycji przywołać okno edycji danych pozycji. Następnie wybieramy zakładkę "Rusztowania" i uzyskujemy widok:
Rys.3. Zakładka "Rusztowania" w oknie "Pozycja".
Jest tu pole, które po rozwinięciu zawierać będzie numery zadeklarowanych dla kosztorysu grup rusztowań. Grup tych może być wiele, gdyż podczas robót używane mogły być rusztowania różnego typu lub z jednego rusztowania wykonywano roboty różnego rodzaju, dla których istnieją różne wartości teoretycznego składu zespołu roboczego. Wpisując numer grupy w pole na środku okna, spowodujemy przypisanie pozycji do danej grupy rusztowań, czyli spowodujemy, że ilość roboczogodzin z tej pozycji zostanie dodana do sumy roboczogodzin, z której program wyliczy czas pracy rusztowania w danej grupie.
Ta metoda przyporządkowywania pozycji kosztorysowych do rusztowań jest wygodna, gdy musimy oznaczyć 2 - 3 pozycje. Gdy musimy zaznaczyć więcej, byłaby ona niewygodna, gdyż wymaga otwierania okna edycji danych pozycji, zmiany zakładki i określania numeru grupy.
Dlatego w takiej sytuacji możemy posłużyć się inna metodą.
Otwieramy okno edycji danych pozycji czasu pracy rusztowań i wybieramy zakładkę "Rusztowania".
Rys.4. Zakładka "Rusztowania" w pozycji wyliczania czasu pracy rusztowań.
Widzimy, że w tej pozycji ta zakładka wygląda całkiem inaczej niż w pozostałych. Na razie omówimy znaczenie dwóch dolnych pól. W lewym mamy spis wszystkich pozycji kosztorysu. Przeglądając go wybieramy interesujące nas pozycje i zaznaczamy je kolejno a za pomocą przycisku >> przenosimy do prawego okna. Gdy pomyłkowo przeniesiemy pozycję niewłaściwą, to cofamy ją przyciskiem <<. W ten sposób możemy szybko i wygodnie zaznaczyć dowolną ilość pozycji.
Jest jeszcze jedna metoda przypisywania pozycji do wyliczeń czasu pracy rusztowań.
Wybieramy z menu Widok hasło Zestawienia i Pozycje lub z menu Widok hasło Wprowadzone pozycje lub klikamy w ikonę Wprowadzone pozycje.
Rys.5. Ikona "Wprowadzone pozycje".
Następnie wybieramy w menu Opcje hasło Wyświetlania i przewijamy w dolnym okienku nazwy dodatkowych kolumn, aby znaleźć nazwę Rusztowania. Wybieramy ją i przyciskiem Dodaj przenosimy do górnego okna, po czym przyciskami -> oraz <- ustawiamy na właściwym miejscu.
Rys.6. Dodawanie kolumny do widoku.
Gdy zatwierdzimy zmianę w opcjach przyciskiem OK, wrócimy do naszego widoku, ale będzie on wzbogacony o kolumnę Rusztowania. W interesujących nas pozycjach klikamy na tę kolumnę i z rozwijalnej listy wybieramy odpowiedni numer grupy.
Taką samą operację (dodanie kolumny Rusztowania) możemy też wykonać w widoku Kosztorys, ale jest to mniej wygodne ponieważ pozycje kosztorysu szczegółowego są zazwyczaj długie i tym samym mniej pozycji byłoby jednocześnie widocznych na ekranie, a więc całość byłaby mniej przejrzysta.
Po określeniu pozycji mających wpływ na czas pracy rusztowań musimy przejść do kolejnego punktu. Będzie to:
3. Podanie składu zespołu roboczego i współczynnika przestoju rusztowań.
Dane te wprowadzamy w oknie edycji danych pozycji czasu pracy rusztowań na zakładce Rusztowania. Okno to jest pokazane na rys.4.
Widzimy tam dwa pola edycyjne opisane odpowiednio: Współczynnik wykorzystania i Teoretyczny skład zespołu roboczego. Dane do tych pól można wpisać ręcznie korzystając z informacji zawartych w tablicach 9923 i 9924 KNR nr 2-02. Jednak aby ułatwić pracę użytkownikom, autorzy programu umieścili zawartość tych tablic w programie i można z niej skorzystać dzięki oknom po prawej stronie pól edycyjnych. Dolne z nich zawiera drzewiastą strukturę przedstawiającą rodzaje robót wykonywanych z rusztowania. Po wybraniu żądanego rodzaju robót, w okno edycyjne zostanie wpisana wartość przewidzianego dla niego składu zespołu roboczego. Powyżej znajduje się rozwijalna lista typów rusztowań wraz z przypisanymi do nich wartościami współczynników przestoju.
Rys.7. Rozwinięta lista wyboru typu rusztowania.
Wybór konkretnego rodzaju rusztowania spowoduje automatyczne przepisanie współczynnika.
Po zatwierdzeniu informacji wprowadzonych do okna edycji danych pozycji czasu pracy rusztowań przyciskiem OK pojawi się okno:
Rys.8. Okno wstawienia nowego sprzętu.
Należy teraz zaznaczyć kwadracik koło hasła "rusztowanie".
W tym momencie okno zostanie uzupełnione o dodatkową zakładkę o nazwie "Rusztowanie", która od razu stanie się aktywna.
Rys.9. Zakładka "Rusztowanie."
Możemy tu określić powierzchnię rusztowania poprzez podanie liczby lub odwołanie się do obmiaru pozycji wyceny robót wykonywanych z tego rusztowania. Określamy też powierzchnię jednostki (działki) rusztowania.
Po zatwierdzeniu wprowadzonych danych uzyskujemy gotową pozycję na obliczenie czasu pracy rusztowania.
Rys.9. Pozycja wyliczenia czasu pracy rusztowań.
Jak widać, czas pracy rusztowania jest wyliczany z ilości sumy roboczogodzin w pozycjach 5 i 6 (290.9952) podzielonej przez iloczyn współczynnika przestoju (0.84) i składu zespołu roboczego (6).
Pozycja ta została przeliczona szybko, sprawnie i co najważniejsze jej wynik jest powiązany automatycznie z nakładami z wybranych pozycji. Dzięki temu jakakolwiek zmiana w nich (np. zmiana obmiaru poz.5. lub normy robocizny w poz. 6) zostanie natychmiast przeniesiona na wartość czasu pracy rusztowań.
Na zakończenie kilka uwag wynikających z obowiązujących obecnie przepisów.
Otóż, w kosztorysach przygotowywanych pod zamówienia publiczne, robót tymczasowych z zasady nie wykazuje się wprost, a uwzględnia się w cenie robót podstawowych, ew. w kosztach pośrednich.
Użytkownicy Normy są w dobrej sytuacji, bo mogą zastosować gotowe mechanizmy rozliczania pozycji w innych pozycjach. A jak to się robi ? Jeżeli ktoś z Państwa nie wie, a byłby ciekaw, to proszę o pytania na adres redakcji abonament@bzg.pl.