W poprzednich odcinkach „Pierwszych kroków…” przy sporządzaniu kosztorysu posługiwaliśmy się „Katalogami norm” (klawisz „F2” lub ikonka KNR). W ten sposób mogliśmy przeprowadzić kalkulację szczegółową (jak pamiętamy „Katalogi norm” zawierają informację o nakładach niezbędnych na wykonanie danej jednostki roboty). W większości przypadków posługiwanie się istniejącą bazą katalogową jest wystarczające. Jest ona wciąż rozwijana i uzupełniana, coraz więcej w niej nowoczesnych technologii; wszystko to, by ułatwić, usprawnić i umożliwić wykonanie poprawnej kalkulacji określonych prac. Są jednak i takie roboty, których wciąż na próżno szukać w „Katalogach norm”. Co począć w takiej sytuacji? Odpowiedź wydaje się oczywista – należy „stworzyć” własny normatyw. W tym miejscu należy podkreślić i przypomnieć, że „Pierwsze kroki…” to nie kurs kosztorysowania, a zbiór wskazówek, które mają ułatwić kosztorysantowi posługiwanie się programem kosztorysowym. Stąd sporządzanie kalkulacji własnych powinniśmy pozostawić doświadczonym kosztorysantom. Jeżeli nimi jesteśmy, możemy przystąpić do utworzenia własnej normy. Możemy postąpić w sposób dwojaki. Pierwszy, najczęściej spotykany, polega na wykorzystaniu już istniejącej pozycji z bazy norm. Czyli sięgamy do „Katalogu norm” (klawisz „F2” lub ikonka KNR).
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki01sm.gif)
(kliknij, żeby powiększyć)
Staramy się znaleźć w bazie pozycję najbardziej zbliżoną technologicznie do tej, jaką chcemy otrzymać. Po odnalezieniu wzorca przenosimy go do naszego kosztorysu.
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki02sm.gif)
(kliknij, żeby powiększyć)
Program kosztorysowy Norma daje nam możliwość pełnej modyfikacji tak dopisanej normy.
Ponieważ będzie to kalkulacja własna, informację o tym powinniśmy również zamieścić. Możemy tego dokonać poprzez dwukrotne kliknięcie na pozycji i rozwinięcie „Znacznika”, z którego wybieramy odpowiedni opis.
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki03.gif)
Wybrany przez nas opis zostanie automatycznie przeniesiony do kolumny z „Podstawą”.
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki04sm.gif)
(kliknij, żeby powiększyć)
Następnie modyfikujemy opis roboty zgodnie z nową, stosowaną przez nas technologią (np. dopisujemy „natryskowe”).
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki05sm.gif)
(kliknij, żeby powiększyć)
Jeżeli technologia tego wymaga, należy zmienić nakłady robocizny.
Poprzez dwukrotne kliknięcie na „robociźnie” zmieniamy istniejący nakład na nowy.
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki06.gif)
Podobnie postępujemy w przypadku materiałów.
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki07.gif)
Możemy wymienić materiał na inny i/ lub zmienić normę.
Materiały niewystępujące w danej technologii kasujemy.
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki08sm.gif)
(kliknij, żeby powiększyć)
Z kolei, gdy technologia tego wymaga, należy materiał / sprzęt dopisać z odpowiednim nakładem, np. wstaw sprzęt (+S), wstaw materiał (+M).
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki09.gif)
Oczywiście dopisujemy odpowiednią ilość materiałów / sprzętu.
Co jednak w przypadku, gdy nie znajdziemy podobnej pozycji w katalogach norm?
I na to znajdzie się rada. Po pierwsze można wziąć pierwszą lepszą pozycję i zmodyfikować ją w sposób opisany powyżej – czyli wpisanie nowego „Opisu pozycji”, skasowanie składników niepotrzebnych, dodanie niezbędnych w danej technologii (korzystamy z ikonek +R/+M/+S), wprowadzenie odpowiednich normatywów. Na koniec można skasować podstawę katalogową.
Albo prościej – wybieramy z menu [Pozycja] – trzeci wiersz od góry „Wstaw pozycję niekatalogową”, a dalej postępujemy jak wyżej.
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki10sm.gif)
(kliknij, żeby powiększyć)
Może wystąpić też sytuacja, gdy nie będzie interesowała nas kalkulacja szczegółowa. Sami jesteśmy zorientowani w cenach jednostkowych robót lub ktoś inny sporządził kalkulację szczegółową, a nam podał końcową cenę.
Jak postąpić w takiej sytuacji?
Najprościej – kopiujemy dowolną pozycję szczegółową, a następnie klikając prawy klawisz myszy wybieramy -> Typ pozycji -> Uproszczona.
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki11sm.gif)
(kliknij, żeby powiększyć)
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki12sm.gif)
(kliknij, żeby powiększyć)
Teraz wystarczy zmienić opis i wprowadzić obmiar oraz cenę jednostkową.
Albo, analogicznie jak w przypadku poprzednim – wybieramy z menu [Pozycja] – trzeci wiersz od góry „Wstaw pozycję niekatalogową”, a dalej postępujemy jak wyżej.
Z pozycji uproszczonych możemy też skorzystać przy opłatach, np. za wysypisko, za zajęcie pasa drogowego itp., wszędzie tam gdzie mamy z góry ustaloną cenę jednostkową.
Zdarzają się również przypadki, gdy nie chcemy sporządzać kalkulacji szczegółowej, a interesuje nas jedynie przybliżony koszt wykonania prac. Skorzystamy w tym momencie z Bazy cen jednostkowych pozycji i obiektów („F2”). Jak sama nazwa wskazuje, znajdziemy tam wycenione już pozycje bazy katalogowej. Pamiętajmy zawsze o wybraniu właściwego poziomu cenowego!
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki13sm.gif)
(kliknij, żeby powiększyć)
Ponieważ nikt nie jest alfą i omegą, a pozycji jest, że ho ho, najlepiej w tym momencie skorzystać z wyszukiwarki.
W tym celu naciskamy na ikonkę „Lornetki” i wpisujemy interesującą nas frazę. Ponieważ interesują nas ceny jednostkowe, wyszukiwania dokonujemy w cennikach (haczyk w kwadraciku Cenniki).
![](/Portals/4/bzg/2011-01/art-nowicki-pierwsze-kroki14.gif)
Po znalezieniu odpowiedniej pozycji naciskamy klawisz „Wstaw pozycję” oraz uzupełniamy obmiar.
W ten sposób bardzo szybko i poprawnie możemy sporządzić kalkulację metodą uproszczoną.
Jak widzimy, jeden kosztorys może zawierać zarówno pozycje kalkulowane metodą szczegółową (oryginalne z bazy norm, albo kalkulacje indywidualne), jak i pozycje uproszczone – bądź opracowane przez nas, bądź „podciągnięte” z bazy cen jednostkowych robót.
O wyborze sposobu kalkulacji (szczegółowa/uproszczona) najczęściej decyduje inwestor, dla którego będziemy ją wykonywać, stąd warto przed przystąpieniem do prac kosztorysowych dowiedzieć się, jakiej kalkulacji (nie mylić z wydrukiem) będzie oczekiwał inwestor.
À propos wydruków – w kolejnych „Krokach…”.