Coraz częściej nie wystarcza już, by budynek był energooszczędny lub zaprojektowany zgodnie z najnowszymi trendami architektonicznymi. Współczesne obiekty muszą potrafić przewidywać zdarzenia, reagować na zmiany otoczenia oraz elastycznie adaptować się do przyszłych potrzeb użytkowników i środowiska.
Tę nową jakość definiuje pojęcie budownictwa proaktywnego, które oznacza odejście od reaktywnego zarządzania budynkiem (działania dopiero po wystąpieniu awarii lub problemu) na rzecz podejścia opartego na danych, monitoringu, sztucznej inteligencji i zrównoważonych strategiach zarządzania cyklem życia obiektu. Budynek proaktywny to taki, który nie tylko zużywa mniej energii i emituje mniej dwutlenku węgla, ale też „uczy się” zachowań swoich użytkowników, optymalizuje warunki wewnętrzne, ostrzega o potencjalnych usterkach i wspiera decyzje dotyczące konserwacji, remontów lub modernizacji.

W dobie transformacji energetycznej i cyfryzacji infrastruktury, takie podejście staje się fundamentem dla nowoczesnego, odpowiedzialnego budownictwa – szczególnie w Europie, gdzie realizacja celów Zielonego Ładu oraz polityk klimatycznych wymaga kompleksowego podejścia do zarządzania zasobami budowlanymi.

Proaktywne budownictwo łączy w sobie idee SMART buildings, zrównoważonego rozwoju, gospodarki cyrkularnej i technologii BIM – dając realne narzędzia do tworzenia przestrzeni, które nie tylko są bardziej efektywne i ekologiczne, ale też przyjaźniejsze dla człowieka.

W artykule przybliżona zostanie idea proaktywnego budownictwa, przedstawione zostaną kluczowe technologie i metody, które je wspierają, a także jej wpływ na zmianę sposobu projektowania, użytkowania i modernizacji budynków w najbliższych latach.