Systemowe profile okapowe (część I)

Doświadczenie pokazuje, że zarówno większość wykonawców, jak i inwestorów, za uszkodzenia połaci i przecieki tarasów /balkonów wini złą jakość zastosowanych materiałów. Spotyka się opinie, że materiały firm X i Y są do niczego, bo już na wiosnę pojawiły się przecieki; że płytki na tarasie absolutnie się nie sprawdzają, bo maksymalnie po 2 latach i tak odpadną lub się uszkodzą. Inni z kolei twierdzą, że ta sama firma X produkuje doskonałe materiały, bo uprzednia trzykrotna naprawa materiałami firm A, B i C była nieskuteczna; dopiero ta ostania zdała egzamin. Oczywiście takie opinie, niepoparte rzeczywistą analizą przyczyn uszkodzenia oraz parametrów zastosowanych materiałów, trudno uznać za miarodajne. Dalszą konsekwencją jest uogólnianie w stylu: „płytki się nie sprawdzają, najlepiej na izolacji ułożyć żwir i płyty”, lub, „układ drenażowy się nie sprawdza, bo ta mata się zamula”.

Jednym z trudniejszych do poprawnego wykonania detali jest okap. Do tego jest to fragment konstrukcji, który jest bardzo widoczny, a wszelkie uszkodzenia tego obszaru są od razu zauważalne.

Proszę popatrzeć na zdjęcia nr 1-4 pokazujące typowe uszkodzenia okapu. Mają one kilka przyczyn, jednak ich skutek jest zwykle podobny – uszkodzenia płytek, a w dalszej konsekwencji przecieki. Przy czym te ostatnie mogą mieć także jeszcze dalsze konsekwencje (fot. 5).

fot. 1- 4 - Typowe uszkodzenia okapu związane ze stosowaniem tradycyjnych obróbek blacharskich (fot. autor)

fot. 5 - Rezultat przecieków na skutek wadliwego obsadzenia obróbek blacharskich (fot. autor)

Ale to nie wszystko. Często dochodzi do korozji tradycyjnych obróbek blacharskich (fot. 6, 7), niezależnie od tego, czy zostały one wykonane z blachy ocynkowanej, cynkowej, czy powlekanej powłoką z tworzyw sztucznych.

fot. 6-7 - Korozja tradycyjnych obróbek blacharskich na skutek kontaktu ze szlamem i oddziaływania czynników zewnętrznych (fot. autor)

Stosowanie tworzyw sztucznych wymaga dobrania typu tworzywa w zależności od środowiska korodującego, temperatury, czasu naprężeń itp. I tu zaczynają się problemy, głównie właśnie z precyzyjną identyfikacją specyficznych właściwości środowiska, pogłębiane także przez często spotykany błąd - kontrspadek tradycyjnych obróbek w kierunku połaci (fot. 8).

fot. 8 - Kontrspadek tradycyjnych obróbek w kierunku połaci jest czynnikiem znacznie zwiększającym destrukcję (fot. autor)

Co zrobić, aby uniknąć tego typu problemów? Do wykonania okapu w wariancie z tzw. powierzchniowym odprowadzeniem wody (płytki ceramiczne i uszczelnienie podpłytkowe z elastycznego szlamu – fot. A) zdecydowanie najlepiej nadają się systemowe, prefabrykowane profile.

rys. 1 - Balkon z uszczelnieniem zespolonym (rys. Renoplast)

Dlaczego jest to rozwiązanie najlepsze? Po pierwsze, głębokość obsadzenia profilu. Znaczna różnica współczynników rozszerzalności termicznej profilu, jastrychu i płytki, przy gradiencie temperatury dochodzącym do 100^oC skutkują znacznymi zmianami długości i związanymi z tym naprężeniami termicznymi. Dlatego tradycyjna obróbka może podchodzić pod płytkę na 5-6 cm i powinna być dodatkowo mocowana mechanicznie w połowie tej odległości. Systemowy profil gwarantuje odpowiednią (ani za dużą, ani za małą) głębokość obsadzenia, połączony z odpowiednim zamocowaniem mechanicznym. Z tradycyjnymi obróbkami różnie bywa. Ale istotniejsze jest dopasowanie systemowego profilu do rodzaju warstwy użytkowej, dodatkowe kształtki (narożne, dylatacyjne, odbojniki, haki i rynny) oraz możliwość wariantowania rozwiązania okapu (rys. 2, 3). Także kształt i faktura powierzchni ułatwia poprawne uszczelnienie tego newralgicznego elementu. Nie bez znaczenia jest także bardzo estetyczny wygląd profilu i samego okapu. Systemowe profile pozwalają także na eleganckie, a co najważniejsze, łatwe wykończenie krawędzi płytek i uniknięcie sytuacji pokazanych na zdjęciach 1-8.

Jak mocować i uszczelniać profile okapowe? Schematy detali uszczelnienia okapu dla różnych profili pokazano na rysunkach nr 2, 3.

Okap balkonu
– warstwa użytkowa z płytek ułożonych na kleju na uszczelnieniu podpłytkowym

rys. Atlas

rys. 2 - wariant 1   1. Płytka ceramiczna 2. Zaprawa spoinująca 3. Klej do płytek 4. Taśma uszczelniająca 5. Elastyczny szlam uszczelniający 6. Warstwa spadkowa 7. Warstwa sczepna pod warstwę spadkową 8. Płyta konstrukcyjna 9. Elastyczna masa silikonowa 10. Profil okapowy

rys. 3 - wariant 2   1. Elastyczna masa silikonowa 2. Płytka ceramiczna 3. Zaprawa spoinująca 4. Klej do płytek 5. Taśma uszczelniająca 6. Elastyczny szlam uszczelniający 7. Warstwa spadkowa 8. Warstwa sczepna pod warstwę spadkową 9. Płyta konstrukcyjna 10. Profil okapowy 11. Sznur dylatacyjny

Przede wszystkim należy na krawędzi jastrychu wykonać uskok pozwalający na obsadzenie profilu, tak aby tworzył on z powierzchnią jastrychu płaszczyznę. Najlepiej do tego stosować specjalne szablony montażowe (fot. 9) pozwalające w świeżej zaprawie wykonać odpowiedni uskok.

fot. 9 - Specjalny szablon montażowy
umożliwia wykonanie w świeżej zaprawie odpowiedniego uskoku pod profil okapowy (rys. Atlas)

Montaż profili rozpoczyna się od narożników. Po ich wstępnym ustawieniu należy zaznaczyć miejsca mocowania mechanicznego, wywiercić otwory, obsadzić nierdzewne kotwy lub koszulki kołków rozporowych i wstępnie zamocować narożniki celem wymierzenia dalszych odcinków profili prostych. Wymierzając odcinki profili należy pamiętać o pozostawieniu przerw dylatacyjnych o szerokości ok. 2 mm między profilami i elementami stałymi budynku, a przy ścianach uwzględnić montaż odbojników przyściennych. Po wymierzeniu i przycięciu wszystkich elementów należy je zdemontować; na powierzchni wykonanego wcześniej uskoku w podkładzie wzdłuż krawędzi należy nałożyć cienką warstwę elastycznej żywicy uszczelniającej, w którą wkleja się narożniki i profile proste (dbając o ich właściwe i równe ustawienie) oraz wstępnie zamocować mechanicznie. Po związaniu żywicy uszczelniającej dokręca się wkręty obsadzonych kołków rozporowych. Na wysokości przerw dylatacyjnych (łączeń profili i narożników) mocuje się łączniki dylatacyjne, a powstałą szczelinę dylatacyjną na całej długości wypełnia się elastyczną masą uszczelniającą (do stosowania na zewnątrz np. silikonową czy poliuretanową, z systemowym gruntownikiem, jeżeli to zaleca producent). Styk krawędzi profilu z jastrychem cementowym uszczelnia się taśmą uszczelniającą wklejoną w żywicę. Powierzchnię świeżej żywicy posypuje się piaskiem do żywic (po związaniu należy go starannie usunąć).

Drugi sposób montażu to wklejenie profilu w elastyczną żywicę (żywicę trzeba nałożyć także na profil i posypać drobnym piaskiem do żywic; po związaniu nadmiar piasku usunąć). Wówczas taśmę uszczelniającą wkleja się w szlam uszczelniający. Niektóre firmy pozwalają na montaż profilu na szlam uszczelniający. Jest to dopuszczalne tylko dla tych szlamów, które nie oddziaływują korozyjnie na profil okapowy.

W przypadku stosowania typowych obróbek blacharskich wszystkie opisane powyżej czynności należy wykonać samodzielnie. Zacząć należy od odpowiedniego wyprofilowania i przycięcia obróbek, następnie konieczny jest próbny montaż na sucho. Jeżeli wszystko jest OK, to należy obróbkę zabezpieczyć od góry antykorozyjnie poprzez powleczenie elastyczną żywicą uszczelniającą i posypanie piaskiem kwarcowym (rys. 4).

rys 4. - Mocowanie tradycyjnej obróbki blacharskiej okapu balkonu

rys. autor

1. Okładzina ceramiczna 2. Klej do okładzin ceramicznych 3. Zaprawa spoinująca 4. Izolacja podpłytkowa z elastycznego szlamu 5. Warstwa spadkowa 6. Warstwa sczepna pod warstwę spadkową 7. Nierdzewna kotwa 8. Taśma uszczelniająca 9. Elastyczna masa dylatacyjna 10. Obróbka blacharska 11. Elastyczna żywica uszczelniająca

Biorąc pod uwagę całościowy koszt wykonania konstrukcji tarasu oraz oczekiwany efekt estetyczny, przewaga systemowych profili brzegowych jest wyraźnie widoczna.


W dalszej części artykułu przedstawię uszczelnienie drenażowe.