Tworzenie obmiarów w Miara PRO. Część 2 – robimy przedmiar

W poprzednim artykule (BzG 2/2021) przybliżyłem początki pracy z programem. Opisałem, w jaki sposób wczytać plik projektu do programu, aby zacząć go przedmiarować. W poniższym tekście podzielę się z czytelnikami, jak efektywnie dokonać obmiaru w programie Miara PRO.
Nadal będę posługiwać się projektem stworzonym na potrzeby artykułu, lecz nieco zmodyfikowanym – uszczegółowionym (projekt do pobrania na bzg.pl). Tym razem skorzystam tylko z projektu w wersji PDF. Dokumentację w tym formacie otrzymujemy najczęściej. Przekonałem się też, że przy dużym skomplikowaniu projektu praca z PDF jest najbardziej efektywna.

Kalibracja projektu

Po wczytaniu projektu do programu Miara PRO pierwszym krokiem jaki wykonuję jest jego kalibracja.
Czynność ta pozwala na dopasowanie projektu do wymiarów rzeczywistych. Aby jej dokonać, musimy znać jakikolwiek wymiar występujący w projekcie. Ze wstążki programu wybieramy opcję Kalibruj. Po wybraniu polecenia nasz kursor zamieni się w celownik z cyfrą 1. Klikamy w pierwszy punkt znanego nam wymiaru. Kursor zamienia się w celownik z cyfrą 2. Następnie klikamy w drugi punkt i wtedy ukazuje nam się okno kalibracji (fot. 1).
W celu kalibracji wybrałem otwór drzwiowy o szerokości 110 cm. Nasz projekt wykonany jest w skali 1:50.

Okno Kalibracja zawiera pole wymiaru i jednostki miary. W polu Wpisz wymiar widzimy wymiar, który został sczytany z projektu – około 22. W następnym polu widzimy jednostkę miary. Sczytana jednostka to mm. Wpisujemy wymiar 110, wybierając jednostkę miary centymetry. Zatwierdzamy nasz wybór – rysunek został skalibrowany. Jeżeli do pliku Miary wczytamy kilka projektów, to kalibracji należy dokonać dla każdego z nich.
Kalibracja jest istotna, jeżeli będziemy przedmiarować obiekty liniowe, bądź powierzchniowe. Jeżeli nie wykonaliśmy kalibracji na początku pracy z projektem, możemy jej dokonać później. Program automatycznie przeliczy nam odmierzone już obiekty liniowe, bądź powierzchniowe. Jest to kolejny atut programu.
Ważne! Jeżeli na projekcie nie ma żadnego zdefiniowanego wymiaru, to najczęściej do celów kalibracji przyjmuję wymiar otworu drzwiowego. W większości przypadków są one standardowe. Należy zwrócić uwagę, że polecenie Kalibracja wymaga podania tylko jednego wymiaru. Nie ma znaczenia czy będzie to wymiar poziomy czy pionowy. Najlepiej gdy będzie on pod kątem prostym do jednej z krawędzi projektu. Można także skalować wymiary skośne, ale mogą wtedy wystąpić błędy w przedmiarowaniu.
W przypadku projektów dwg najczęściej kalibracja nie jest konieczna. Warunkiem są właściwie zdefiniowane jednostki miary przez projektanta oraz tworzenie rysunku w tych właśnie jednostkach, bez skalowania rysunku.

Definiowanie obiektów przedmiarowych

Obiekty przedmiarowe znajdują się w sekcji wstążki o nazwie Pomiar. Każde z poleceń ma rozwijalne pola pozwalające na wybór konkretnego typu obiektu przedmiarowego.
Obiekty od Linia do Łuk pozwalają nam dokonać obmiaru obiektów liniowych czyli np. rurociągów czy kanałów wentylacyjnych. Nadając im wysokość otrzymamy ich powierzchnię.
Obiekty od Prostokąt do Koło pozwalają nam dokonać obmiaru powierzchni, np. pomieszczenia. Po nadaniu im wysokości otrzymamy kubaturę obiektu.
Polecenie zliczanie pozwala nam na wybór obiektów punktowych np. urządzenia sanitarne, przebicia czy przejścia przeciwpożarowe. Dla tego typu obiektów nie możemy stosować atrybutu mnożnika czy wysokości. Obiekty przedmiarowe dokładnie opisałem w poprzedniej części poradnika.
W sekcji Pomiar znajdziemy jeszcze pole Wartość. Pozwala ono na pobranie wymiaru obiektu z projektu w dwg lub PDF eksportowanego z programu typu CAD. Wykorzystają go raczej kosztorysanci z branży budowlanej, ponieważ pracują z dokumentacją projektową z wymiarami. Tutaj należy zwrócić uwagę na fakt, że jeżeli wymiar w projekcie jest zdefiniowany w centymetrach, natomiast w programie dany typ ma przypisaną jednostkę metr, to taka jednostka zostanie przyjęta do obmiaru. W tym przypadku kalibracja nie dokona automatycznego skalowania.

Na zrzucie (fot. 2) widzimy stworzone przeze mnie obiekty przedmiarowe typu liniowego.
Producent programu dostarcza nam podstawowe obiekty przedmiarowe, zgodne z KNR. Program Miara PRO pozwala na ich definiowanie. Pracując na projekcie możemy w każdym momencie dokonać edycji obiektów przedmiarowych. Pozwala ona zarówno na zmiany w już istniejących, jak i tworzenie nowych obiektów i kategorii. Edycję można wykonywać w ramach bieżącej branży.
Proszę zwrócić uwagę, że w programie mamy zdefiniowane branże. Zostały one stworzone, by skategoryzować obiekty przedmiarowe. Pracując na konkretnym projekcie możemy przełączać się pomiędzy poszczególnymi branżami. Nie ma to znaczenia dla finalnego efektu, jakim jest policzenie obiektów przedmiarowych. Przełączania dokonujemy w polu rozwijalnym Aktywna branża, które znajduje się w prawym dolnym rogu okna programu (fot. 3).

Stworzony przeze mnie przykładowy projekt zawiera instalacje sanitarne: ciepłej wody użytkowej, centralnego ogrzewania oraz wentylacji. Miara PRO również ma te branże. Patrząc na nasz projekt widzimy przewody typu PeX (z polietylenu sieciowanego – red.) w instalacjach c.o. i c.w.u. o tych samych średnicach.

Możemy zdefiniować typ obiektu przedmiarowego PEX 16 dla każdej z branż. Jednak trzeba nadać kategorię „Przewody PEX CO” i „Przewody PEX CWU”. Nawet jeśli zdefiniujemy dla każdej z branż obiekt przedmiarowy tego samego typu i w tej samej kategorii, to finalnie nie będziemy mogli zobaczyć podziału na CO i CWU. Jak widać na zrzucie (fot. 4), definiuję tylko jedną kategorię Przewody PEX, w branży Instalacje wod.-kan.

Wykorzystanie warstw obiektów

Mnożenie typów obiektów przedmiarowych jest niepotrzebne. Podam przykład ze swojej branży. Rurociągi wody zimnej i ciepłej mają izolacje o innej grubości. Dla wody zimnej wystarczy jednakowa grubość izolacji bez względu na średnicę przewodów. W przypadku ciepłej wody grubość izolacji zależy od średnicy przewodu oraz miejsca jego ułożenia. Ta sama zasada obowiązuje dla przewodów grzewczych. Przyjmuje się, że długość izolacji jest równa długości przewodów. Teoretycznie nie ma problemu, aby stworzyć kategorie typu: Przewody wody ciepłej oraz Przewody wody zimnej, Przewody grzewcze. Niejednokrotnie w projekcie przewody grzewcze występują w instalacji ogrzewania i ciepła technologicznego. Do tego mogą one przebiegać pod stropem lub w posadzce. Reasumując trzeba stworzyć wiele obiektów przedmiarowych, które będą definiowały ten sam obiekt, tylko w różnych konfiguracjach.
Miara PRO daje nam doskonałe narzędzie jakim są Warstwy.
Każdej z opisanych wyżej kategorii może zostać przypisana warstwa. W naszym przykładowym pliku Miary zdefiniowałem warstwy adekwatne do występujących instalacji: instalacja co, instalacja wu oraz instalacja wentylacji (rys. 5).

Po zdefiniowaniu warstw na dole okna wyświetlającego projekt pojawią się zakładki pozwalające na szybkie przełączanie aktywnej warstwy.
Domyślnym ustawieniem jest pokazywanie obmierzonych obiektów na aktywnej warstwie. Jeżeli chcemy by obiekty z danej warstwy były zawsze widoczne, bez znaczenia na której pracujemy warstwie, zaznaczamy „Widoczna” w oknie warstw. Sugeruję załączenie tej opcji dopiero w celu upewnienia się, że wszystkie interesujące nas obiekty zostały obmierzone.
Jeżeli na warstwie „instalacja co” obrysujemy wszystkie przewody 16 obiektem przedmiarowym PEX 16, następnie to samo zrobimy na warstwie „instalacja wu” to Miara pozwoli nam łatwo wydzielić przewody znajdujące się w każdej instalacji. Możemy też w bardzo łatwy sposób uzyskać łączną ilość przewodów w obydwu instalacjach.
Ważne! Obrysowując obiekty należy bacznie zwracać uwagę, na której warstwie aktualnie pracujemy. Program nie pozwala w późniejszym etapie na zmianę przypisania warstwy obiektu przedmiarowego. Możemy zmienić typ np. z PEX 16 na PEX 20, ale w obrębie tej samej warstwy. Pomyłka wiąże się niestety z koniecznością ponownego obrysowania elementu projektu.

Zliczając obiekty punktowe możemy spotkać się z komunikatem mówiącym o zbyt dużym znaczniku w stosunku do okna rysunku (fot. 6). Rozmiar znacznika możemy dowolnie zmieniać. Po wybraniu znacznika i wciśnięciu klawisza TAB, dokonujemy jego zmniejszenia. Jeśli po wyborze znacznika, naciśniemy kombinację klawiszy SHIFT + TAB będziemy mogli go zwiększyć. Ustalenie wymiaru znacznika dla jednego typu obiektu przedmiarowego powoduje przyjęcie tego wymiaru dla kolejnych obiektów. Zmiana wymiaru znacznika nie zmieni wielkości tych wcześniej „postawionych”. Warto więc zdefiniować sobie rozmiar znacznika przy pierwszym obiekcie. Wymiarów znacznika nie zmieni również późniejsza kalibracja. Może się okazać, że znaczniki „postawione” po kalibracji staną się zbyt duże lub zbyt małe.

Filtrowanie obiektów przedmiarowych

Przenieśmy się na lewą stronę ekranu, do okna Obiekty przedmiarowe. Pojawiają się tu wszystkie obmierzone przez nas obiekty (fot. 7). Chciałbym zwrócić uwagę na ikony powyżej listy obiektów – ostatnia z nich służy do filtrowania zawartości okna.

Filtrować możemy po Projekcie. Przypomnę, że do pliku Miary możemy wczytać kilka projektów. Może to być kilka kondygnacji lub kilka rysunków jednej kondygnacji budynku.
Możemy filtrować wg zdefiniowanych przez nas Warstw. Warstwy możemy definiować dla każdego z projektów. Często wykorzystywanym przeze mnie rozwiązaniem jest definiowanie warstw o tych samych nazwach dla kilku wczytanych projektów. W rezultacie w ramach jednej warstwy np. instalacja w.u. otrzymuję obiekty zliczone z kilku projektów.
Innymi typami filtrów są: Kategoria oraz Typ obiektu przedmiarowego.
Jak widać nie mamy możliwości filtrowania wg branży. Jak wspomniałem branże służą tylko do posegregowania logicznego obiektów przedmiarowych. Najczęściej wybieranymi przeze mnie filtrami jest Typ obiektu oraz Warstwa.
Wspomnieć należy, że Miara zapamiętuje kolejność zaznaczonego przez nas filtrowania.
Na widocznym zrzucie (fot. 7) dokonałem filtrowania zgodnie z kluczem proponowanym przez producenta. Na kolejnym zrzucie (fot. 8) widzimy inne sposoby filtrowania: po lewej – wg warstwy, a następnie typu; po prawej – wg typu, a następnie warstwy.

Jak widzimy w oknie po lewej stronie przewody PEX 16 zostały przypisane do poszczególnych instalacji (warstw). Z kolei w oknie z prawej strony wszystkie przewody PEX 16 zostały zsumowane, a następnie pokazano ich podział na poszczególne instalacje. W przypadku niektórych pozycji możemy zobaczyć mnożnik 2. Dla kanału 160x160 mamy zdefiniowaną wysokość. Znaczenie mnożnika oraz wysokości omówiłem dokładniej w poprzednim artykule.
Warto zwrócić uwagę na checkboksy umieszczone przed warstwą, typem, czy konkretnym obiektem przedmiarowym. Ich odznaczenie spowoduje, że obiekty nie będą wyświetlane na rysunku. Obmiar jednak pozostanie.

Mam nadzieję, że stworzone przeze mnie poradniki pozwolą na uniknięcie błędów początkującym użytkownikom programu Miara PRO. Z kolei doświadczeni użytkownicy mogą odkryć nowe funkcje. Zaproponowany sposób pracy nie jest jedynym słusznym, ale uważam, że pozwala na efektywne tworzenie obmiaru.

Zobacz także część 1 Tworzenie obmiarów w Miara PRO.