Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (WTWiORB)

Jednym z niezbędnych składników ładu technicznego w budownictwie są Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (WTWiORB).

Czołowe kraje europejskie dysponują od lat pieczołowicie aktualizowanym i doskonalonym zbiorem tego rodzaju dokumentów (Niemcy VOB-DIN, Francja DTU-NF, W. Brytania Code of Practice). Przyjmowane są one jako klauzule techniczne w umowach cywilno-prawnych o wykonanie robót budowlanych – obligatoryjnie w przypadku zamówień publicznych, i – za zgodą stron w przypadku zamówień w sektorze prywatnym.

Sytuacja w Polsce w tym zakresie jest wysoce niezadowalająca. Istniejące i ciągle jeszcze stosowane WTWiO Robót Budowlano-Montażowych, wydane w latach 1989-1990 (w 5-ciu tomach) przez Wydawnictwo „ARKADY” pod auspicjami ówczesnego Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa nie przystają już od dawna do aktualnych potrzeb rynkowych i są technicznie zdezaktualizowane.

Brak WTWiORB odpowiadających aktualnemu poziomowi techniki (technologie, wyroby, narzędzia) oraz organizacji i funkcjonowania rynku jest odczuwalny szczególnie dotkliwie przez projektantów opracowujących specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót, konieczne dla prawidłowej realizacji obiektu (robót) oraz dla zaplanowania (wykonania kosztorysu) i rozliczenia kosztów jego realizacji (kosztów robót).

Nie mogąc odnieść się do zdezaktualizowanych lub nieistniejących WTWiORB projektanci muszą je tworzyć, w ramach specyfikacji technicznych, każdorazowo dla poszczególnych obiektów (robót) stanowiących przedmiot umowy. Stan ten należy uznać za całkowicie nieprawidłowy.

Pojęcie „specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych” zdefiniowane zostało w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 roku, jako:

„opracowanie zawierające w szczególności zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, właściwości wyrobów budowlanych oraz oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót”.

Z podanej powyżej definicji wynika, że specyfikacja zawiera w sobie (w istotnej części) warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych.

WTWiORB należy więc traktować jako dokument odniesienia do opracowania specyfikacji technicznych stanowiących dokument przetargowy i kontraktowy przy określaniu przedmiotu zamówienia na wykonanie roboty budowlanej.

WTWiORB spełniają cztery podstawowe zadania:

• określają docelowe wymagania inwestora wobec wykonawcy odnośnie wykonywanych prac budowlanych oraz podają w jaki sposób można sprawdzić poprawność ich wykonania przy odbiorze,
   
• ustalają sposoby wykonania prac tak, aby inwestor miał pewność, że wykonawca będzie zobowiązany do wykonania swej pracy zgodnie z warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót i zasadami sztuki budowlanej,
   
• zobowiązują wykonawcę do kontrolowania swej pracy na poszczególnych jej etapach, co gwarantuje uzyskanie pożądanej jakości obiektu budowlanego,
   
• ustalają zasady odbioru robót.

Jeśli roboty wykonywane są w kilku fazach, WTWiORB powinny określać w jaki sposób należy kontrolować każdą z nich (odbiory pośrednie). W przypadku prowadzenia robót według zasad ustalonych przez tradycję (np. robót murowych, blacharskich, dekarskich, malarskich itp.), często nieopisanych szczegółowo w projekcie, konieczna jest ich kodyfikacja w WTWiORB, eliminująca możliwe nieporozumienia między inwestorem a wykonawcą, dotyczące poprawności wykonania tych robót.

W celu spełnienia powyższych zadań, WTWiORB opracowywane w Instytucie Techniki Budowlanej zawierają informacje obejmujące:

PRZEDMIOT OPRACOWANIA (opis przedmiotu, cel i specyficzne wymagania dla danej kategorii robót),

 

NORMY I DOKUMENTY ZWIĄZANE,

 

OKREŚLENIA (terminy i ich definicje w przypadku wprowadzenia pojęć nie występujących w powszechnie stosowanej terminologii technicznej lub gdy użyty termin jest stosowany dla potrzeb danego WTWiORB),

 

DOKUMENTACJĘ (wyspecyfikowane ustalenia, które powinny być podane w projekcie dla danej kategorii robót oraz wymagany zakres dokumentacji powykonawczej przygotowywanej przez wykonawcę),

 

MATERIAŁY (wymagania i właściwości stosowanych materiałów i wyrobów z powołaniem się na ustalenia projektowe, Polskie Normy lub Aprobaty Techniczne),

 

WYMAGANIA DOTYCZĄCE TECHNIK WYKONANIA I METOD KONTROLI (sposoby wykonywania robót [szczególnie tych, które nie są opisane w projekcie] – przy założeniu, że wykonawca zna te sposoby i zasady sztuki budowlanej oraz wie jakie roboty są szczególnie ważne i stanowią „słabe punkty” przy wykonywaniu całego zadania; metody kontroli jakości wykonania robót),

 

TOLERANCJE WYKONANIA (wartości graniczne dopuszczalnych odchyłek wykonania poszczególnych robót budowlanych),

 

KONTROLĘ I BADANIA PRZY ODBIORZE (co i jak należy sprawdzać przy odbiorze końcowym).

Opracowanie wszystkich WTWiORB wypełni istniejącą lukę w systemie dokumentów (obowiązujących i fakultatywnych) tworzących podstawę ładu technicznego w budownictwie polskim.

Spodziewane efekty wdrożenia WTWiORB przez wszystkich uczestników procesu budowlanego (projektantów, inspektorów nadzoru inwestorskiego, kierowników budowy i robót, przedsiębiorstwa wykonujące roboty budowlane, służby inwestorskie, organy rozstrzygające spory) są trudne do przecenienia. I tak:

• możliwość powoływania się na odpowiednie zeszyty WTWiORB doprowadzi do zmniejszenia nakładów przy opracowywaniu specyfikacji technicznych na etapie projektowania,
   
• stworzone zostaną podstawy do lepszego planowania i rozliczania, a co za tym idzie dyscyplinowania wydatków inwestycyjnych,
   
• WTWiORB, poprzez stworzenie jednakowej bazy technicznej dla wszystkich uczestników rynku budowlanego, przyczynią się do polepszenia warunków równej konkurencji między przedsiębiorstwami wykonującymi roboty budowlane,
   
• łatwiejsza stanie się kontrola jakości robót budowlanych, zarówno ze strony zamawiającego roboty, jak i wewnętrzna kontrola poszczególnych wykonawców i podwykonawców,
   
• zmniejszeniu ulegnie liczba sporów arbitrażowych i sądowych o nieprawidłowe wykonanie robót budowlanych i łatwiejsze będzie ich rozstrzyganie.

Do końca 2004 roku Instytut Techniki Budowlanej wydał 10 zeszytów WTWiORB. Przewidujemy, że kolejne będą ukazywać się sukcesywnie.

Planowane prace wielotomowej publikacji ITB

„Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych”