Uwarunkowania pracy kierownika budowy (część I)

I. Kwalifikacje zawodowe i doświadczenie kierownika budowy

Kierownikiem budowy może być osoba z politechnicznym wykształceniem technicznym, po odbyciu odpowiedniej praktyki na budowie.

Funkcję kierownika budowy mogą pełnić też osoby ze średnim wykształceniem technicznym, które w minionym okresie, na podstawie obowiązującego wtedy prawa, uzyskały uprawnienia budowlane oraz zostały wpisane na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego z określonym w nim terminem ważności (prawa nabyte). Osoby te mogą funkcję kierownika budowy wykonywać na budowach o niewielkim stopniu skomplikowania technicznego i wyłącznie wtedy, kiedy rodzaj wykonywanych robót odpowiada ich specjalności uwidocznionej w imiennej decyzji „uprawnienia budowlane”. W przypadku, gdy osoby ze średnim wykształceniem technicznym są wyznaczane i podejmują funkcję kierownika budowy na budowach o wysokim stopniu skomplikowania technicznego i organizacyjnego, muszą się liczyć z sankcjami opisanymi w rozdziale 10 ustawy Prawo budowlane, a ich mocodawcy (przedsiębiorcy budowlani) z odpowiedzialnością materialną za szkody powstałe w wyniku braku dostatecznej wiedzy wskazanego przez nich kierownika budowy ze średnim wykształceniem technicznym.
Skomplikowane technologie wykonywania robót budowlanych wymagają od kierownika budowy wyższego wykształcenia technicznego.

Funkcja kierownika budowy jest jedną z samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się działalność związaną z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową do rodzaju, stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaniem funkcji, stwierdzone decyzją administracyjną zwaną „uprawnieniami budowlanymi” wydaną przez organ samorządu zawodowego oraz osoby legitymujące się przynależnością do właściwej izby samorządu zawodowego.
Osoby wykonujące samodzielnie funkcje techniczne w budownictwie są odpowiedzialne za ich realizowanie zgodnie z przepisami i zasadami wiedzy technicznej oraz z należytą starannością, odpowiadają także za właściwą organizację, bezpieczeństwo i jakość.

Z kierownikiem budowy współpracują na budowie: projektant, inspektor nadzoru inwestorskiego oraz kierownicy robót specjalistycznych, osoby, które również legitymują się wykształceniem technicznym oraz uprawnieniami budowlanymi o konkretnej specjalności i są wpisane na listę odpowiedniej izby samorządu zawodowego. Proponowane zmiany przepisów ustawy Prawo budowlane zmierzają do ustalenia hierarchii tych osób na budowie, z tendencją do wyeksponowania funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego.

Obiekt budowlany należy do najbardziej skomplikowanych pod względem technicznym przedmiotów obrotu gospodarczego, a gdy się uwzględni, że przedmiot ten:

• jest realizowany w warunkach poligonowych,
• jest realizowany w wielomiesięcznym cyklu technologicznym,
• należy do najkosztowniejszych z przedmiotów obrotu gospodarczego,
• składa się nań praca wielu specjalistów oraz materiałów i urządzeń

nie powinno dziwić, że ustawa Prawo budowlane, nakłada na kierownika budowy tak wiele obowiązków oraz zawiera sankcje zawodowe i karne za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków związanych z tą funkcją.

 

II. Miejsce kierownika budowy w procesie inwestycyjnym

Kierownik budowy to osoba fizyczna, zaangażowana (zatrudniona z umową o pracę lub umową zlecenia) przez wykonawcę do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, z obowiązkami wynikającymi z ustawy Prawo budowlane oraz przepisów wykonawczych do niej.

Zakres podstawowych uzgodnień kierownika budowy

Kierownik budowy ponosi odpowiedzialność prawną:

• za jakość robót oraz ich zgodność z dokumentacją projektową (art. 5 Prawa budowlanego),
• zawodową (rozdział 10 Prawa budowlanego),
• karną (rozdział 9 Prawa budowlanego),
• dyscyplinarną (wynikającą z Prawa pracy),
• cywilną (wynikającą z umowy zlecenia).

Ten, któremu powierzono funkcję kierownika budowy, przed przystąpieniem do robót jest obowiązany:

• sprawdzić, czy budowa jest wpisana do rejestru nadzoru budowlanego (posiada pozwolenie na budowę – zgłoszenie),
• zapoznać się z warunkami realizacji inwestycji, na której wyznaczony został do kierowania budową, ustalonymi przez władze budowlane,
• dokonać wpisu do dziennika budowy o objęciu funkcji kierownika budowy,
• zapoznać się z warunkami realizacji zamówienia (terenem budowy), dokumentacją projektową, umową,
• uzgodnić z inwestorem lub spowodować uzgodnienie z inwestorem przez służby swojej firmy:

Kierownik budowy nie musi uczestniczyć we wszystkich czynnościach związanych z przygotowaniem inwestycji do realizacji, lecz musi być informowany przez kierownictwo swojej firmy o wszystkich uzgodnieniach z inwestorem. Uzgodnienia te powinny mieć formę pisemną i być podpisane przez pełnomocników (przedstawicieli) stron umowy o roboty budowlane.

Kierownik budowy jest przedstawicielem wykonawcy na budowie, dlatego nie może w imieniu i na rzecz swojego pracodawcy podejmować żadnych czynności prawnych.

Kierownik budowy jako osoba o najwyższych umiejętnościach w przedmiocie budowania oraz organizacji robót na budowie inicjuje działania zmierzające do sporządzenia:

• harmonogramu organizacji zaplecza budowy,
• harmonogramu dostaw materiałów (konstrukcji) i urządzeń składających się na przedmiot zamówienia,
• zestawienia wyposażenia budowy w sprzęt i transport technologiczny,
• harmonogramu pracy na budowie sprzętu ciężkiego,
• systemów płacowych na budowie,
• sposobu kompletacji załogi,
• protokołów konieczności wykonania robót dodatkowych i zamiennych,
• projektów zmian w umowie terminów wykonania robót,
• kosztorysów ofertowych na roboty dodatkowe oraz różnicowych na roboty zamienne,
• planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

W przypadku, gdy wykonawca dąży do ustanowienia kierownika budowy jako swojego pełnomocnika jest obowiązany na piśmie sporządzić odpowiednie pełnomocnictwo (szczególne) i dokument ten włączyć do dokumentacji budowy, zawiadamiając o treści tego pełnomocnictwa inwestora oraz innych uczestników procesu inwestycyjnego.


Podstawowe obowiązki kierownika budowy zostaną szerzej omówione w drugiej części artykułu.