Dokumentacja projektowa (część I)

1. Projekt budowlany

Prawo budowlane zawierające nakazy dotyczące sposobu wykonania robót budowlanych nie zna pojęcia dokumentacja wykonawcza. Z art. 18 ust. 1 pkt 1 tego przepisu wynika, że jest to „inny projekt”, którego sporządzenie inwestor może zlecić wykonawcy, jeżeli uzna, iż jest on niezbędny dla realizacji zamierzonego zadania, przedsięwzięcia inwestycyjnego.
Prawo budowlane jako akt prawa administracyjnego, którego cechą jest nakaz, nie zajmuje się ekonomiką budowy, gdyż byłoby to sprzeczne z ideą tego prawa. Budować należy tak, aby obiekt budowlany służył wielu pokoleniom (zob. art. 5 ust. 1 ustawy Prawo budowlane).
Warunkiem uzyskania decyzji pozwolenie na budowę jest, aby inwestor dysponował projektem budowlanym (zob. art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy PB).

Średnio, projekt budowlany przygotowywany jest w cyklu dwunastu miesięcy, jeżeli do tego terminu dodamy trzy miesiące na zatwierdzenie projektu budowlanego przez dozór budowlany w decyzji pozwolenie na budowę i uprawomocnienie się tej decyzji, a następnie trzy miesiące na wybór wykonawcy robót i rozpoczęcie robót, to oznacza, że od decyzji inwestora do rozpoczęcia robót mija osiemnaście miesięcy.
Z tych m.in. powodów projekt budowlany jest jedynie koncepcją, na którą składa się projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany. Autorzy ustawy Prawo budowlane założyli, iż budową zajmują się profesjonaliści: projektanci, kierownicy budowy, inspektorzy nadzoru inwestorskiego, które to osoby poza wyższym wykształceniem zawodowym i wieloletnią praktyką, zostali zweryfikowani przez stowarzyszenia zawodowe i uzyskali prawo do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, stąd uznali "że dobrej głowie dość po słowie”, a to oznacza, że dysponując projektem budowlanym potrafią uzyskać efekt w postaci obiektu budowlanego gotowego do eksploatacji lub użytkowania.

Przy budowie bardziej skomplikowanego pod względem technicznym obiektu budowlanego Prawo budowlane zawiera nakaz pełnienia przez projektanta nadzoru autorskiego, jeżeli inwestor tak zdecyduje.
Nadzór autorski polega m.in. na wskazywaniu w czasie budowy (wykonawcy robót) aktualnych technologii realizacji robót i sposobów wykonania robót gwarantujących nowoczesność rozwiązań technicznych w ramach wyjaśnienia wykonawcy koncepcji zawartych w projekcie budowlanym.

Projekt budowlany powinien spełniać wymagania określone w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym oraz zawierać:

1. projekt zagospodarowania działki lub terenu, sporządzony na aktualnych mapach, któremu ten przepis nadaje nadrzędne znaczenie, stwierdzając że każda zmiana tego projektu wymaga uzyskania nowej decyzji na pozwolenie na budowę,
2. projekt architektoniczno-budowlany określający funkcję, formę i konstrukcję obiektu budowlanego, jego charakterystykę energetyczną i ekologiczną oraz proponowane niezbędne rozwiązania techniczne, a także materiałowe ...

Zakres i treść projektu budowlanego powinny być dostosowane do specyfiki, charakteru obiektu oraz stopnia skomplikowania robót budowlanych (zob. art. 34 ustawy Pb).

Nieistotne odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę, nie wymagają uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę i są dopuszczalne o ile nie dotyczą:

1. zakresu objętego projektem zagospodarowania działki lub terenu,
2. charakterystyki parametrów obiektu budowlanego, kubatury i powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji,
3. zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepełnosprawne,
4. zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części,
5. ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz nie wymaga uzyskania opinii, uzgodnień, pozwoleń i innych dokumentów wymaganych przepisami szczególnymi.
    

Do oceny charakteru zmian w projekcie budowlanym ustawa Prawo budowlane zobowiązuje projektanta.

Pamiętając o treści art. 5 ustawy Prawo budowlane, nakazującego projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym przepisach techniczno-budowlanych oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniających spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:

i zapewnienia warunków użytkowania, w szczególności w zakresie:

oraz

pamiętając też, że obiekt budowlany należy budować z materiałów dopuszczonych do zastosowania w budownictwie, można z całą odpowiedzialnością stwierdzić, iż projekt budowlany zdefiniowany w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. poz. 462 z późn. zmianami), jest kompletny pod względem celu, a to oznacza, że profesjonalistom, o których mowa wyżej - wystarczy do jego budowy, uwzględniając dodatkowo, iż w budowie na żądanie inwestora będzie uczestniczył projektant.

2. Inne projekty

2.1. Projekt wykonawczy

Pojęcie to do obiegu prawnego wprowadziła inna ustawa o charakterze szczególnym (lex specialis w stosunku do innych ustaw) - ustawa Prawo zamówień publicznych. Ustawa ta, określająca sposób wydatkowania środków publicznych, nakazuje inwestorowi (zamawiającemu) określenie z należytą starannością wartości zamówienia - przed ogłoszeniem przetargu i ujawnienie tej wartości przez zamawiającego - przed otwarciem ofert (zob. art. 32 ust. 1 ustawy Pzp).
Dla umożliwienia zamawiającemu wykazania „należytej staranności” przy określaniu szacunkowej wartości zamówienia, w ustawie Pzp zawarto delegację dla właściwego ministra do określenia w drodze rozporządzenia m.in. szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej (zob. art. 31 ust. 4 ustawy Pzp). Wykonując ten wymóg minister wydał w dniu 2.09.2004 r. rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 202, poz. 2072 z późn. zm.), w treści którego wprowadził do obiegu prawnego (dla podmiotów ustawy Pzp) nowe pojęcie „projekt wykonawczy” (zob. art. 4 ust. 1), który według zapisu § 5 jest uzupełnieniem i uszczegółowieniem projektu budowlanego dla celu zapisanego w art. 32 ust. 1 ustawy Pzp, tzn. wykazania z należytą starannością szacunkowej wartości zamówienia.

Z treści art. 33 ustawy Pzp oraz orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych wynika, że szacunkowa wartość zamówienia musi korespondować z przedmiarem robót i bazować na zewnętrznych informatorach publikujących średnie wartości kosztowe, składające się na cenę robót budowlanych. Zobowiązany tym przepisem zamawiający, zamawia projekt wykonawczy dla robót ogólnobudowlanych oraz robót specjalistycznych wraz z kosztorysem inwestorskim we wszystkich branżach. Autor projektu wykonawczego, którym jest autor projektu budowlanego, rozszerza zakres projektu budowlanego o rozwiązania szczegółowe w celu sporządzenia kosztorysu inwestorskiego.

Projekt wykonawczy zawiera więc m.in. technologię wykonania – sposób wykonania poszczególnych rodzajów robót, określa rodzaj i ilość materiałów budowlanych i urządzeń składających się na obiekt budowlany (budynek, budowlę, małą architekturę). Na projekt wykonawczy składają się specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych zawierające wymogi Polskiej Normy (w przypadku braku Polskiej Normy przenoszące normy europejskie lub inne normy innych państw członków Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Przenosząc te normy uwzględniają w kolejności:

1. europejskie aprobaty techniczne,
2. wspólne specyfikacje techniczne,
3. normy międzynarodowe,
4. inne techniczne systemy odniesienia ustanowione przez europejskie normalizacje.

Opisując przedmiot zamówienia za pomocą norm, aprobat technicznych i systemów odniesienia, zamawiający jest obowiązany wskazać, że dopuszcza rozwiązania równoważne, o czym informuje zapisem w SIWZ (w przedmiarze robót).
Pamiętając o przepisie art. 1 ust. 2¹ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, z którego wynika, że procedury i zasady działania oraz koncepcje matematyczne nie są chronione prawem autorskim, projekt wykonawczy, który zawiera takie informacje:

1. nie podlega sprawdzeniu przez innego projektanta (-ów),
2. nie wymaga zatwierdzenia przez dozór budowlany,

co oznacza, że bez zachowania procedur, jakim podlega projekt budowlany, projekt wykonawczy może być zmieniany i uzupełniany na każdym etapie budowy.

Projekt wykonawczy nie może zmieniać koncepcji zapisanych w projekcie budowlanym.

Mając na uwadze treść projektu wykonawczego oraz fakt, iż zawiera on kosztorys inwestorski, należy zastanowić się nad kwestiami:

Z doświadczenia autora oraz praktyki państw Europy Zachodniej wynika, że projekt wykonawczy powinien być opracowywany po wyłonieniu w przetargu wykonawcy robót i uwzględniać:

Projekt wykonawczy nie musi być opracowywany przez autora projektu budowlanego, a nawet osobę uprawnioną do samodzielnego projektowania.
Dobrym i sprawdzonym rozwiązaniem jest zobowiązanie wykonawcy robót budowlanych (w SIWZ) do opracowania projektu budowlanego - wykonawczego przed przystąpieniem do robót budowlanych, natomiast autora projektu budowlanego do wykonania tego opracowania w rozmiarze umożliwiającym sporządzenie przedmiaru robót w układzie kosztorysowym.

W warunkach, kiedy zamawiający decyduje, iż jednemu wykonawcy (projektantowi) zleci opracowanie obydwóch ww. projektów, to termin wykonania projektu wykonawczego powinien być ustalony po rozstrzygnięciu przetargu na roboty budowlane:

Uwzględniając dodatkowo, że:

1. zamawiający w SIWZ żąda, aby formą wynagrodzenia był ryczałt (wynagrodzenie umówione za cały przedmiot zamówienia) oraz orzecznictwo sądowe, z którego wynika, że wykonawca nie ma obowiązku uwiarygodniania ceny ryczałtowej w postaci kosztorysu ofertowego,
2. niska jakość opracowań projektowych i wynikających z tego konieczności wykonania robót dodatkowych warunkujących osiągnięcie efektu rzeczowego w postaci gotowego do eksploatacji lub użytkowania obiektu budowlanego oraz fakt, że za niską jakość dokumentacji projektowej, w dużym stopniu odpowiada zamawiający, który ocenia jakość dokumentacji projektowej poprzez pryzmat najniższej ceny, wybierając ofertę z ceną kilkakrotnie lub znacznie niższą od wartości zapisanych w rozporządzeniu w sprawie metod i podstaw obliczania planowanych kosztów prac projektowych odniesionych do kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym,
3. obiekt budowlany charakteryzuje się wysokim stopniem skomplikowania technicznego robót,
4. wykonywanie robót zachodzi w warunkach poligonowych,
5. obiekt budowlany można realizować z materiałów równoważnych, stosując różne formy organizacyjne i techniki budowy,

równoczesne wykonanie projektu budowlanego i projektu wykonawczego wydaje się co najmniej nieprofesjonalne (zob. art. 35 ustawy Pzp i porównaj z terminami zapisanymi w art. 35 ust. 6 ustawy PB).

Przyjmując jako obligo treść art. 5 ustawy PB, z którego to przepisu wynika, że projektować należy w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, integralną częścią projektu budowlanego są m.in. program funkcjonalno-użytkowy oraz specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót, normy wszelkiego rodzaju dotyczące przedmiotu umowy o wykonanie projektu budowlanego.
Jeżeli uwzględnimy, że projekt wykonawczy będzie potrzebny zamawiającemu po sześciu miesiącach, licząc od odbioru projektu budowlanego (tyle trwa procedura z zatwierdzeniem przez dozór budowlany projektu budowlanego i uprawomocnienie się decyzji pozwolenie na budowę oraz czas potrzebny na rozstrzygnięcie przetargu na roboty budowlane), to nieuzasadnione jest żądanie zamawiającego, aby projekt wykonawczy był sporządzony w terminie dla projektu budowlanego.
Uwzględniając czas na opracowanie projektu budowlanego i na uzgodnienia w chwili rozpoczęcia robót - projekt budowlany liczy już półtora roku, a nawet dużo więcej.

Dysponując projektem budowlanym, szacunkową wartość robót budowlanych bez trudu można określić na podstawie programu funkcjonalno-użytkowego (zob. art. 31 ust. 3 ustawy Pzp).

Należy zwrócić uwagę zamawiającego, iż to on odpowiada przed wykonawcą za jakość dokumentacji projektowej, w tym za jakość projektu wykonawczego, który ze względu na swoją szczegółowość jest co najmniej niekompletny. Aby zmniejszyć tę dolegliwość należy rozważyć czy nie korzystniej dla zamawiającego jest zlecić opracowanie projektu wykonawczego wykonawcy robót budowlanych (w ramach przetargu na wykonanie robót budowlanych) lub też zastąpić projekt wykonawczy nadzorem autorskim połączonym z obowiązkiem opracowywania w miarę postępu robót projektu wykonawczego.

Zlecenie wykonawcy robót opracowania projektu wykonawczego nie musi oznaczać, że wykonawca robót opracuje ten projekt samodzielnie. Wykonawca robót budowlanych, jeżeli uzna to za konieczne, zleci opracowanie projektu wykonawczego np. autorowi projektu budowlanego lub innej jednostce projektowania. W warunkach, kiedy do obowiązków wykonawcy robót należy opracowanie projektu wykonawczego:

1. wykonawca robót traci argument np. wydłużenia terminu wykonania robót z tytułu wad projektu wykonawczego,
2. wykonawca robót modyfikuje projekt wykonawczy przez wprowadzenie do niego rozwiązań nowoczesnych i nowatorskich, które mogą być też wprowadzane przez projektanta – autora projektu wykonawczego. Przy procedurze Prawa zamówień publicznych będzie to trwało dłużej i może budzić kontrowersje na linii inwestor – wykonawca robót.
    

Wykonawca robót budowlanych przyjmując zamówienie „na kwotę” (wartość umówiona, nazywana wynagrodzeniem ryczałtowym), jeżeli zagwarantuje „równoważność” i uzyska na to zgodę autora projektu budowlanego, może budować nawet przy istotnych odstępstwach od zatwierdzonego projektu budowlanego (zob. art. 36a ustawy PB) lecz to rodzi dla wykonawcy skutki w postaci:

jeżeli inicjatywa zmiany sposobu wykonania wyszła od wykonawcy robót.

Projekt wykonawczy nie podlega procedurze ustawy Prawo budowlane, nie jest zatwierdzany przez dozór budowlany, rozwiązania projektowe w nim zawarte nie mają charakteru istotnego, stąd projekt wykonawczy może być zmieniany pod warunkiem, że zamienne wykonanie ma charakter równoważny, a przed zmianą sposobu wykonania poinformowany będzie inwestor i równolegle autor projektu wykonawczego. Aby dokonać zmiany projektu wykonawczego wystarczy oświadczenie wnioskodawcy zmiany, że nowe rozwiązanie ma charakter równoważny, co oznacza, że nie pogorszy się jakość robót składających się na obiekt oraz nie ulegnie skróceniu czas użytkowania.

W tym miejscu należy też zwrócić uwagę zamawiającego na sprzeczne z prawem, a przez to nieskuteczne próby przerzucenia odpowiedzialności za jakość opracowania projektowego, dostarczonego wykonawcy robót budowlanych przez zamawiającego w postaci druków oświadczeń wykonawcy robót dołączonych przez zamawiającego do SIWZ, w treści których wykonawca robót ma oświadczyć, że zapoznał się z dokumentacją projektową (dostarczoną wykonawcy przez zamawiającego) i, że nie wnosi do tej dokumentacji uwag. W wyniku wielowiekowej praktyki stwierdzono, że jakość opracowanej dokumentacji projektowej można ocenić dopiero po upływie rękojmi na roboty budowlane, stąd deklaratywne są oświadczenia projektanta wyrażane w projekcie umowy na prace projektowe lub oświadczeniu przy odbiorze dokumentacji od projektanta, zapewniające o dobrej jakości opracowania projektowego lub też zapisywanie w umowie o prace projektowe terminu krótszego od zapisu zawartego w umowie o roboty budowlane. Termin (upływu) rękojmi na prace projektowe wygasa po upływie rękojmi na roboty budowlane.

Nieprofesjonalne jest zapisywanie w umowie o prace projektowe, iż dokumentacja chroniona jest gwarancją (niezależnie jak długą). Zgodnie z treścią art. 577 § 1 kc gwarant ma obowiązek wręczyć w czasie odbioru rzeczy dokument gwarancyjny. Trudno się zgodzić, że dokumentacja projektowa jest rzeczą. Zgodnie z treścią art. 33 ust. 2 ustawy Prawo budowlane dokumentacja projektowa jest przynależnością, a nie rzeczą.
Nieprofesjonalne jest zapewnianie zamawiającego w treści umowy o prace projektowe, że projekt nie będzie zawierał wad. Z wiekowego doświadczenia wiadomo, że dokumentacja projektowa jest wadliwa, a wady są możliwe do wykrycia skutecznie jedynie w czasie wykonywania robót według tej dokumentacji. Potwierdzeniem tej tezy jest przepis art. 22 pkt 8 ustawy Prawo budowlane, zobowiązujący kierownika budowy do przygotowania dokumentacji powykonawczej. Do wyjątków należą oświadczenia kierownika budowy zawarte na projekcie budowlanym, że obiekt zbudowano zgodnie z zatwierdzonym projektem budowlanym. Takiego zapisu trudno doszukiwać się na dokumentacji wykonawczej, gdyż Prawo budowlane nie sankcjonuje tego opracowania.
Zgodnie z prawem, każdy odpowiada za swoje działania lub zaniechania, a inwestor odpowiada przed wykonawcą za działania i zaniechania swojego pomocnika – projektanta, który na zamówienie inwestora opracował dokumentację projektową.

Wykonawca robót realizując roboty budowlane w sposób odbiegający istotnie od rozwiązań zapisanych w zatwierdzonym projekcie budowlanym, odpowiada przed nadzorem budowlanym za samowolę budowlaną, nawet wtedy, kiedy odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego żądał inwestor. W przypadku, kiedy zamawiający żąda wykonania robót w sposób istotnie odbiegający od zatwierdzonego projektu budowlanego, profesjonalny wykonawca, aby zwolnić się z odpowiedzialności za samowolę budowlaną jest obowiązany odmówić realizacji robót w istotny sposób odbiegających od zatwierdzonego projektu budowlanego i równocześnie o incydencie zawiadomić dozór budowlany.

Projekt wykonawczy (roboczy) nie zawiera żadnych istotnych odstępstw od projektu budowlanego, stąd jego zmiana nienaruszająca przepisów techniczno-budowlanych może być dokonana przez wykonawcę po uprzednim poinformowaniu zamawiającego (inwestora) o zamiarze zmiany sposobu wykonania na rozwiązanie równoważne i dopuszczalne w przepisach techniczno-budowlanych.

Uwzględniając powyższe uwarunkowania oraz fakt, iż Prawo budowlane jest prawem administracyjnym, a to oznacza, że jest prawem nakazowym, z tych to m.in. powodów w ustawie Prawo budowlane nie nazwano „innych projektów” projektem wykonawczym, gdyż pod pojęciem „inne projekty” mieszczą się również np. projekt warsztatowy czy projekt montażowy. Z zapisu zawartego w art. 18 ustawy Prawo budowlane ani też pozostałych przepisów dotyczących dokumentacji projektowej nie wynika, aby któryś z „innych projektów” stanowił warunek dla realizacji robót budowlanych. Inwestor, w wyniku złożoności przedmiotu zamówienia, decyduje o zamówieniu „innych projektów”, w tym projektu wykonawczego. Ustawa Prawo zamówień publicznych (która również jest przepisem lex specialis w stosunku do innych ustaw) wprowadzając do obiegu prawnego koncepcję i projekt wykonawczy także nie nakazuje inwestorowi zamawiania tych opracowań, jedynie zwraca uwagę, że projekt wykonawczy zawierający szczegółowe rozwiązania techniczne, powinien posłużyć zamawiającemu jako narzędzie do skonstruowania przedmiaru robót dla sformułowania kosztorysu inwestorskiego we wszystkich branżach, których roboty składają się na obiekt budowlany, zaznaczając jednocześnie, że szacunkową wysokość wynagrodzenia za obiekt budowlany można też ustalić na podstawie programu funkcjonalno-użytkowego, który jest elementem projektu budowlanego (zob. § 7 ust. 1 i § 11 ust. 2 pkt 1) - nazwany w tej ustawie programem użytkowym (por. z treścią art. 31 ustawy Pzp). Dopiero, kiedy zamawiający uzna – że ze względu na złożoność i wysoki stopień skomplikowania technicznego – poza projektem budowlanym na dokumentację projektową powinna też się składać koncepcja, projekt wykonawczy, projekt warsztatowy i projekt montażowy oraz inne projekty. Zamawiający zdecyduje o szczegółowości dokumentacji projektowej.

Ustawa Prawo zamówień publicznych prace projektowe w budownictwie zalicza do usług z zaznaczeniem, że w przypadku, kiedy przedmiotem zamówienia będzie opracowanie dokumentacji projektowej i robót budowlanych, to umowa o to świadczenie będzie traktowana jak umowa o roboty budowlane (zob. art. 6 ust. 1 ustawy Pzp), gdyż udział robót budowlanych w tej umowie będzie dominujący (ca 90-95% całego zamówienia).
Z kolei orzecznictwo i doktryna taką umowę traktuje jako umowę o dzieło, kiedy w warunkach rozdzielności tych świadczeń, umowa o roboty budowlane jest umową o roboty budowlane (zob. art. 647 a 658 kc) z zaznaczeniem, iż umowa o roboty budowlane jest rodzajem umowy o dzieło, kiedy umowa o prace projektowe w budownictwie z uwagi, że jest przynależnością do umowy na roboty budowlane, traktowana jest jak umowa o dzieło, co oznacza, że projektant odpowiada za rezultat w postaci gotowego do użytkowania obiektu budowlanego, wykonanego zgodnie z projektem budowlanym zatwierdzonym przez dozór budowlany. Zaliczenie przez Prawo zamówień publicznych prac projektowych w budownictwie do usług oznacza m.in., że zamawiający nie może tej usługi uzyskać stosując procedurę zapytania o cenę, co wydaje się absurdalne z uwagi na indywidualny charakter tego świadczenia. Przyjmując za orzecznictwem i doktryną, że umowa o prace projektowe w budownictwie decyduje o powodzeniu przedsięwzięcia budowlanego (umowy o roboty budowlane) oraz fatalne skutki wyboru wykonawcy prac projektowych przez pryzmat ceny (jedyny parametr ocenny najkorzystniejszej oferty), problemu tego nie rozwiązuje przepis ustawy Prawo zamówień publicznych, iż wybór najkorzystniejszej oferty może poprzedzić konkurs, ani złagodzić przepis wykonawczy do ustawy Prawo zamówień publicznych w postaci rozporządzenia w sprawie dokumentacji wprowadzającej do obiegu prawnego pojęcie koncepcji i projektu wykonawczego z zaznaczeniem udziału wartości tych opracowań w dokumentacji projektowej. Dominującym sposobem wyłonienia wykonawcy prac projektowych jest forma przetargu nieograniczonego z jedynym parametrem ocennym – ceną. Z rozstrzygniętych przetargów na prace projektowe w budownictwie wynika, że „głodny” projektant oferuje ceny wielokrotnie niższe od zapisanego w ww. rozporządzeniu udziału prac projektowych w wartości robót budowlanych, a broniąc się przed zarzutem ceny rażąco niskiej dowodzi, że w przeszłości już podobny obiekt projektował, stąd z tytułu powtarzalności cena przez niego oferowana odpowiada wartości świadczenia.

Projektowanie budowlane powinno być zgodne z najnowszymi zasadami wiedzy technicznej (zob. art. 5 ust. 1 ustawy Prawo budowlane), która znacznie wyprzedza w swojej aktualności przepisy techniczno-budowlane. Uwzględniając, iż konkurs na prace projektowe w budownictwie wydłuża znacznie czas na opracowanie dokumentacji projektowej i nie gwarantuje nowoczesności rozwiązań, udział zleceń w tym trybie jest znikomy.

Autor wielokrotnie postulował, aby wybór projektanta robót budowlanych następował „z wolnej ręki” i wniosek ten ponawia, gdyż tylko ten tryb postępowania przy wyborze projektanta gwarantuje odbudowanie potencjału projektowego w Polsce, a przez to, projektowanie długowiecznych obiektów budowlanych według najnowszej wiedzy technicznej przez profesjonalistę, którym niewątpliwie jest projektant. W postępowaniu „z wolnej ręki” zamawiający (inwestor) będzie w dowolnym czasie decydował o innych projektach oraz o nadzorze autorskim i jego zakresie rzeczowym.