III. Podstawowe obowiązki kierownika budowy

 

  1. Protokolarne przyjęcie od inwestora (zamawiającego) i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego.
    Dla skutecznej realizacji tego obowiązku, kierownik budowy powinien wygrodzić teren budowy i zabezpieczyć go przed dostępem osób niepowołanych. Koszt ogrodzenia terenu budowy jest wkalkulowany w cenę za wykonanie robót budowlanych (w kosztach pośrednich), stąd kierownik budowy zobowiązany do efektywnego wykorzystania środków przeznaczonych na budowę, powinien inicjować np. wykorzystanie jako ogrodzenia budowy ogrodzenia docelowego, realizowanego w ramach zakresu zamówienia. W celu minimalizacji nakładów, a przez to zwiększania zysku wykonawcy, kierownik budowy powinien wystąpić z podobną inicjatywą z drogami wewnętrznymi (docelowymi), w okresie budowy wykorzystywanymi jako drogi dojazdowe oraz montażowe, zleconych do wykonania obiektów budowlanych.
     
  2. Prowadzenie dokumentacji budowy, na którą składają się:

- pozwolenie na budowę (zgłoszenie)

- projekt budowlany oraz inne projekty tzw. wykonawcze

- dziennik budowy, w którym codziennie będzie odnotowywany przebieg robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zaistniałych na budowie lub w związku z budową.
Prawo dokonywania wpisu do dziennika budowy przysługuje: inwestorowi, inspektorowi nadzoru inwestycyjnego, osobom wykonującym czynności geodezyjne na terenie budowy, osobie (osobom) pełniącym nadzór autorski, przedstawicielowi użytkownika, jeżeli roboty są prowadzone na terenie użytkownika, kierownikom robót specjalistycznych, jeżeli dla robót specjalistycznych nie są prowadzone osobno dzienniki robót (budowy), przedstawicielom organów administracji rządowej i samorządowej (policji, służbom porządkowym, nadzoru budowlanego, itp.).
Dziennik budowy prowadzi kierownik budowy, a w związku z tym on dokonuje wpisów obrazujących warunki pogodowe, w których są prowadzone roboty, przebieg robót, zgłoszenia robót zanikających (podlegających zakryciu), stwierdzone podczas budowy błędy w dokumentacji projektowej (w tym braki tej dokumentacji), zgłoszenia konieczności wykonania robót dodatkowych i zamiennych.
Do obowiązków kierownika budowy należy codzienny pobyt na budowie oraz reagowanie na każdy zapis uczestników procesu budowlanego, zawierający w szczególności uwagi o nieprawidłowym przebiegu procesu budowlanego, w tym opóźnienia w przekazaniu frontu robót dla innych grup roboczych.
Kopie dziennika budowy są zatrzymywane przez inspektora nadzoru inwestorskiego, a po zakończeniu budowy, kierownik budowy przekazuje oryginał dziennika budowy komisji odbioru końcowego, powołanej przez inwestora (zamawiającego).

- protokoły odbiorów częściowych i końcowych
Pod pojęciem odbiorów częściowych Prawo budowlane rozumie roboty podlegające zakryciu (zanikające), jak też roboty otwierające front robót dla innych grup roboczych np. instalacyjnych (sanitarnych, wodno-kanalizacyjnych, elektrycznych, itp.). W przypadku, kiedy w umowie strony określiły, że po wykonaniu (całkowitym) robót w określonym obiekcie lub odcinka robót liniowych, sporządzany będzie protokół odbioru końcowego tych robót, a obiekty te będą przekazywane do eksploatacji lub użytkowania, dla tych robót sporządzany będzie protokół końcowy spisywany przez inwestora, a kierownik budowy jest obowiązany w tym odbiorze uczestniczyć i udzielać informacji komisji odbioru powołanej przez inwestora;

- rysunki i opisy służące realizacji obiektu, stanowiące uzupełnienie (uszczegółowienie) dokumentacji projektowej, sporządzane przez kierownika budowy, kierowników robót, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta (w ramach nadzoru autorskiego lub rękojmi za prace projektowe)

- operaty geodezyjne w postaci wytyczenia w terenie obiektów budowlanych lub w ramach dokumentacji geodezyjnej powykonawczej

- księga/-gi obmiaru, w których kierownik budowy powinien systematycznie (co najmniej raz w miesiącu) odnotowywać rodzaje i ilości robót wykonanych
W przypadku, gdy wykonawca korzysta z podwykonawców, kierownik budowy powinien zadbać, aby księgi obmiaru były prowadzone przez każdego z podwykonawców.
W księdze obmiaru kierownik budowy uwidacznia wszystkie roboty wykonane na budowie, ze wskazaniem robót zamiennych (w stosunku do kosztorysu inwestorskiego) pamiętając, że dla wykonania robót zamiennych, a szczególnie dodatkowych, przed ich wykonaniem musi posiadać pisemną zgodę inwestora na ich wykonanie (nie wystarczy zgoda inspektora nadzoru inwestorskiego!) – zob. art.630 § 2 kc. W celu zalegalizowania wykonania robót dodatkowych, niejednokrotnie konieczny będzie protokół konieczności podpisany przez kierownika budowy, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta, a następnie aneks do umowy lub nowa umowa na wykonanie robót dodatkowych podpisana po negocjacjach inwestora z wykonawcą i akceptowana przez inwestora.
Jeżeli strony nie ustaliły inaczej, kierownik budowy nie ma obowiązku prowadzenia ksiąg obmiaru przy wynagrodzeniu ryczałtowym, lecz jest obowiązany w dzienniku budowy uwidaczniać wszystkie zmiany wykonania (w stosunku do projektu dostarczonego przez inwestora) i akceptowanych przez projektanta.
Wpisów do księgi obmiaru dokonuje kierownik budowy (robót) lub osoba przez niego wskazana. Wpisów dokonuje się na podstawie uprzednio wykonanego obmiaru robót.
Księgi obmiaru należy prowadzić osobno dla każdego obiektu budowlanego, a w odniesieniu do obiektów sieciowych lub liniowych – dla odcinków (etapów) robót wyodrębnionych w umowie.
Zapisy w księgach obmiaru każdorazowo weryfikuje inspektor nadzoru inwestorskiego, a wartości zweryfikowane są przepisywane do kosztorysów powykonawczych dla każdego obiektu lub etapu robót.
Kopie księgi obmiaru są zatrzymywane przez inspektora nadzoru inwestorskiego.

- dziennik montażu – prowadzony w przypadku realizacji obiektów metodą montażu (przy skomplikowanych procesach montażu)
W dzienniku montażu rejestrowane są:

  • warunki atmosferyczne w każdym dniu montażu, a nawet porze dnia i godzinie,
  • atesty montowanych konstrukcji,
  • organizacja prac montażowych,
  • rodzaj sprzętu i transportu technologicznego użytego przy montażu,
  • nazwiska osób uprawnionych do montażu z określeniem ich kwalifikacji i uprawnień dla kierujących montażem,
  • stwierdzenia dotyczące odbioru zakończonych etapów montażu.

- dokumentacja powykonawcza, z naniesionymi zmianami na dokumentacji projektowej dostarczanej przez zamawiającego (zmiany nieistotne – zob. art. 36a ustawy Prawo budowlane) oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi
Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, koszt opracowania powykonawczej dokumentacji projektowej i geodezyjnej jest pomieszczony w cenie robót budowlanych – w kosztach pośrednich.

 

Poza ww. dokumentami wymienionymi w ustawie Prawo budowlane (zob. art. 3 pkt-y 12, 13, 14), kierownik budowy jest obowiązany prowadzić:

  • dziennik szkolenia bhp, gdyż każdy pracownik zatrudniony na budowie jest obowiązany odbyć szkolenie bhp, zgodne z wykonywanym zawodem (czynnościami)
    Czynność przeszkolenia pracownik potwierdza podpisem w dzienniku szkolenia bhp pod odpowiednią datą. Dziennik szkolenia bhp służy do rejestracji uwag zgłoszonych przez organa kontrolne, a związane z bezpieczeństwem pracy na budowie. Kontrolujący wpisuje do dziennika bhp zalecenia pokontrolne oraz terminy usunięcia stwierdzonych w czasie kontroli nieprawidłowości i zaniedbań. Kierownik budowy obowiązany jest potwierdzić podpisem przyjęcie zaleceń, a następnie dokonać wpisu o ich wykonaniu.
     
  • dziennik kontroli, służący do zapisu w nim kontroli wewnętrznych przedsiębiorstwa wykonawcy oraz zewnętrznych jednostek kontrolnych.
    Prawo do przeprowadzenia kontroli na budowie mają organa nadzoru budowlanego, policji, Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, służb ppoż., Inspektor Ochrony Środowiska, konserwator zabytków, miejskie służby porządkowe.
     
  • tablica informacyjna – musi być umieszczona w widocznym miejscu na budowie przed przystąpieniem do robót i zawierać następujące informacje:

- nazwę budowy,

- numer i datę decyzji pozwolenia na budowę (zgłoszenia),

- nazwiska i adresy: kierownika budowy, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta,

- telefony ww. osób oraz najbliższej jednostki policji państwowej i okręgowego inspektora pracy,

- nazwę, adres i numery telefonów wykonawcy/-ów robót budowlanych;

  • operaty geodezyjne – wykonywane przed rozpoczęciem robót, w czasie ich trwania, oraz po zakończeniu robót, potwierdzające usytuowanie w terenie obiektów budowlanych realizowanych na danej budowie
  • atesty i świadectwa jakości wyrobów zastosowanych w obiekcie budowlanym w sposób trwały
    W dniu odbioru końcowego kierownik budowy wraz ze spisem imiennym przekazuje te dokumenty inwestorowi.
  • protokoły i zgłoszenia usunięcia wad w robotach budowlanych stwierdzonych podczas realizacji robót oraz przy odbiorach częściowych i odbiorze końcowym
  • plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, który kierownik budowy jest obowiązany opracować przed datą rozpoczęcia robót na budowie, uwzględniający specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej.

 

Kierownik budowy nie odpowiada za wady dokumentacji projektowej dostarczonej wykonawcy przez inwestora, ale odpowiada za wady tej dokumentacji, jeżeli przy dołożeniu należytej staranności mógł je wykryć. Aby zwolnić się z tej odpowiedzialności, kierownik budowy powinien niezwłocznie w formie pisemnej (zapisem w dzienniku budowy), zawiadomić inwestora o wadzie dokumentacji projektowej z wyznaczeniem inwestorowi terminu usunięcia wady.


Kierownik budowy jest głównym animatorem pracy na budowie, jest fachowcem z umiejętnościami potwierdzonymi w decyzji „uprawnienia budowlane”. Współpracuje na budowie z innymi fachowcami – inspektorem nadzoru inwestorskiego i projektantem, a owocem ich pracy jest obiekt budowlany zdolny do samoistnego funkcjonowania po dokonanym odbiorze końcowym.