Warszawa została wytypowana jako jedno ze stu europejskich miast-pionierów, które będą uczestniczyć w Misji na rzecz Neutralnych Klimatycznie i Inteligentnych Miast do 2030 r. Jednym z najbliższych działań będzie zbadanie możliwości ponownego wykorzystania ciepła odpadowego z systemu Warszawskiego Metra do ogrzewania budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej. Porozumienie o współpracy w tej sprawie zostało podpisane 1 lutego 2024 r. przez Miasto Stołeczne Warszawa, Metro Warszawskie, Ambasadę Królestwa Danii w Polsce oraz firmy Danfoss i Rambøll Group w obecności Jego Królewskiej Mości, króla Danii Fryderyka X.
Partnerstwo umożliwi przygotowanie studium wykonalności dla instalacji odzysku ciepła odpadowego z warszawskiego metra na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej dla mieszkańców Warszawy. Projekt zostanie przeprowadzony ze środków duńskiego funduszu eksportowego w ramach programu Green Accelerator i udostępniony Miastu Stołecznemu Warszawa.
Adam Jędrzejczak, prezes Danfoss Poland komentuje znaczenie tej współpracy: „Memorandum jest ważnym krokiem, który ułatwi ponowne wykorzystanie ogromnych ilości ciepła odpadowego dostępnego w Warszawie i innych dużych miastach w Europie. Zamiast marnować już wyprodukowaną energię, podejmujemy aktywne kroki w celu jej przechwycenia i ponownego wykorzystania, torując drogę do w pełni zdekarbonizowanego systemu ogrzewania w miastach takich jak Warszawa. Dania ma już bogate doświadczenia w obszarze efektywnych, proekologicznych rozwiązań i teraz dzielimy się nimi z innymi krajami w Europie".
Znaczenie ciepła odpadowego
Wykorzystanie powstającego w różnych obszarach ciepła jest dla współczesnej gospodarki koniecznością w skutecznym ograniczaniu niekorzystnych zjawisk dla klimatu. Ciepło odpadowe jest największym na świecie niewykorzystanym źródłem zielonej energii, które dostępne jest w każdym mieście. Za każdym razem, gdy pracuje silnik czy inne urządzenie, generowane jest ciepło. Obecnie istnieje niewiele realizacji opartych na ponownym wykorzystaniu tej formy energii. Przemysł, tunele metra, supermarkety, centra danych, oczyszczalnie ścieków czy instalacje elektrolizy wodoru wytwarzają znaczne ilości ciepła, które można przechwycić i ponownie wykorzystać.
Nadmiar ciepła jest największym na świecie niewykorzystanym źródłem energii. W samej UE i Wielkiej Brytanii dostępne jest około 2 860 TWh/rok ciepła odpadowego, co prawie odpowiada całkowitemu zapotrzebowaniu UE na energię cieplną i ciepłą wodę w budynkach mieszkalnych i usługowych. Dzięki wykorzystaniu nadmiaru ciepła, które w przeciwnym razie zostałoby zmarnowane, możliwe jest ograniczenie emisji i obniżenie cen energii dla konsumentów.
Dostępna nadwyżka ciepła w samej Warszawie może pokryć zapotrzebowanie na ogrzewanie co najmniej 275 000 osób w Polsce (na podstawie danych z Uniwersytetu Aalborg) – i to bez uwzględnienia pozostałej dostępnej nadwyżki ciepła z przemysłu i centrów danych.
Ciepło odpadowe z Warszawskiego Metra
Warszawa, licząca 1,8 miliona mieszkańców, jest największym miastem w Polsce. Odgrywa również ogromną rolę w zapewnieniu, że Polska osiągnie cele polityki energetycznej PEP2040, dbając o zapewnienie sprawiedliwego przejścia na bezemisyjny system energetyczny.
Na rozległym obszarze, który tworzy warszawski system ciepłowniczy, znajduje się wiele potencjalnych źródeł ciepła odpadowego, które czekają na efektywne wykorzystanie. Wśród nich znajdują się stacje warszawskiego metra. Każdego roku w tunelach metra marnuje się łącznie 62 GWh ciepła. Jest to równowartość rocznego zapotrzebowania na ciepło dla ponad 14 tys. mieszkańców. Dzięki technologiom, które już dziś istnieją, ciepło to może być przechwytywane i recyrkulowane w sieci ciepłowniczej, pomagając w uzyskaniu w pełni zdekarbonizowanego systemu ogrzewania w stolicy. Firmy duńskie uczestniczące w porozumieniu – Danfoss, GEA, Bjerg Akitektur, Elogic i Rambøll Group – chcą aktywnie wesprzeć władze Warszawy w rozwoju ekologicznych rozwiązań służących zarówno mieszkańcom, jak i środowisku naturalnemu.
Jerzy Lejk, prezes zarządu, Metro Warszawskie mówi: „Metro Warszawskie na co dzień służy mieszkańcom jako wygodny i szybki środek transportu, ale jako istotna część całej stołecznej infrastruktury, może wpływać również na polepszenie warunków życia w naszym mieście. Dlatego takie projekty, jak wykorzystanie energii pozyskiwanej z funkcjonujących obiektów metra do ogrzewania budynków, przyjmujemy nie tylko jako wyzwanie, ale także jako część misji naszej Spółki realizowanej wspólnie z Urzędem Miasta Stołecznego Warszawy. Cieszymy się, że te cele możemy realizować z naszymi duńskimi partnerami, których know-how i rozwój technologiczny dają gwarancję innowacyjności i skuteczności”.
Warszawa posiada największy w UE system ciepłowniczy składający się z ponad 1800 kilometrów rur dostarczających ciepło do budynków w mieście. Warszawski system ciepłowniczy zapewnia przewagę w zakresie efektywnego energetycznie ogrzewania lecz niestety jest niemal całkowicie oparty na czterech ciepłowniach wykorzystujących paliwa kopalne, które dostarczają ciepło do sieci. Istnieje jednak łatwo dostępne rozwiązanie, które pomaga rozwiązać ten problem: wykorzystanie nadmiaru ciepła.
Więcej informacji na temat potencjału odzysku ciepła z warszawskiego metra znajduje się w raporcie: „Wykorzystanie ciepła odpadowego”.
Źródło: materiały prasowe firmy Danfoss