Zamówienia publiczne w Azerbejdżanie

Azerbejdżan, Republika Azerbejdżanu (azer. Azərbaycan, Azərbaycan Respublikası) to państwo położone w Azji nad Morzem Kaspijskim, graniczące z Rosją, Gruzją, Armenią, Iranem oraz Turcją. Powierzchnia kraju wynosi 86 tys. km², a liczba mieszkańców 9,5 mln. Walutą jest manat azerski (AZN)^[1].

Podstawowym aktem prawnym w zakresie zamówień publicznych jest ustawa o zamówieniach publicznych uchwalona 29 grudnia 2001 r. przez parlament Azerbejdżanu (weszła w życie 29 stycznia 2002 r.). Oprócz niej obowiązuje szereg aktów wykonawczych regulujących np. wysokość progów do stosowania poszczególnych trybów udzielania zamówień, szczegóły niektórych trybów (np. zapytania o cenę), a także wprowadzających wzory dokumentów stosowanych w postępowaniach.

Ustawa ma zastosowanie do nabywania dóbr, usług oraz robót budowlanych. Zakresem jej objęte są ministerstwa, organy administracji państwowej, przedsiębiorstwa państwowe a także inne podmioty, które są finansowane w co najmniej 30% ze środków publicznych. Wzorowana jest na „ustawie” modelowej ONZ w sprawie zamówień publicznych^[2]. Świadczą o tym chociażby tryby udzielania zamówień, o których mowa poniżej. Niektóre z rozwiązań przypominają także starą polską ustawę z 1994 r.

Udział w postępowaniu otwarty jest dla firm zarówno krajowych jak i zagranicznych – mogą być wszakże stosowane preferencje krajowe polegające na korzystniejszym dla firmy azerskiej przeliczeniu ceny oferty. W postępowaniu o zamówienie publiczne nie mogą wziąć udziału wykonawcy znajdujący się w stanie upadłości ani też zalegający z płatnościami podatków oraz innych zobowiązań wobec Państwa. Wykluczeniu podlegają również przedsiębiorcy, którzy w ciągu ostatnich 5 lat przed wszczęciem postępowania o zamówienie publiczne zostali skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo związane z ich działalnością gospodarczą. Zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu związane z wiedzą i doświadczeniem, zdolnością techniczną i profesjonalną, a także sytuacją finansową i ekonomiczną wymaganą od wykonawców zainteresowanych danym zamówieniem w sposób proporcjonalny, adekwatny do przedmiotu i wartości zamówienia. Drobne braki i usterki w dokumentach przedstawionych przez wykonawców nie powinny skutkować ich wykluczeniem, chyba że wykonawca na wezwanie zamawiającego ich nie usunie (uzupełni).

Procedury udzielania zamówień publicznych

Ustawa przewiduje następujące tryby udzielania zamówień publicznych:

Trybem podstawowym jest przetarg otwarty; wszystkie pozostałe mogą być zastosowane tylko w okolicznościach w sposób wyczerpujący wskazanych w przepisach. Zgodnie z przepisami wykonawczymi do ustawy organizowanie przetargu otwartego jest obowiązkowe, jeżeli wartość zamówienia wynosi co najmniej 50 tys. AZN. Zamawiający mają zakaz dzielenia zamówienia w celu uniknięcia stosowania przepisów o zamówieniach publicznych. Jeżeli wartość jest mniejsza od progu 50 tys. AZN, zamawiający mogą stosować także inne tryby udzielenia zamówienia o ile spełnione są określone przesłanki wskazane w ustawie. I tak, przetarg dwustopniowy (lub zapytanie ofertowe) jest dopuszczalny, jeżeli zamawiający nie jest w stanie określić szczegółów zamawianych dostaw, usług lub robót budowlanych. Zamówienie z wolnej ręki jest stosowane jedynie w sytuacji kiedy dane usługi, dostawy lub roboty budowlane mogą być wykonane tylko przez jednego konkretnego wykonawcę.

Termin składania ofert w przetargu otwartym nie może być krótszy niż 30 dni roboczych od daty publikacji ogłoszenia o zamówieniu. W sytuacji, kiedy przetarg jest ponawiany na skutek fiaska pierwszego postępowania, termin ten wynosi co najmniej 20 dni roboczych. W przetargu dwustopniowym zamawiający ma obowiązek wyznaczyć termin nie krótszy niż 60 dni roboczych (40 dni, jeśli przetarg jest ponawiany). Na pierwszym etapie przetargu dwustopniowego oferenci składają oferty wstępne nie zawierające ceny. Zamawiający prowadzi z dopuszczonymi do udziału oferentami negocjacje, a następnie zaprasza ich do składania ofert ostatecznych (tym razem zawierających ceny).

W przypadku przetargu z ograniczonym udziałem lub przetargu zamkniętego zamawiający zaprasza do składania ofert wszystkich wykonawców, którzy mogą zaoferować towary, usługi lub roboty budowlane będące przedmiotem zamówienia. Zamawiający powinien zaprosić wykonawców w sposób niedyskryminacyjny, w liczbie zapewniającej odpowiednią konkurencję, ale nie mniejszej niż 3. W przypadku stosowania przetargu z ograniczonym udziałem zamawiający ma także obowiązek opublikować informację (ogłoszenie) o zamówieniu w gazecie o zasięgu ogólnokrajowym w celu zachęcenia wykonawców do wyrażenia zainteresowania udziałem w postępowaniu.

Wymóg, aby zostało zaproszonych co najmniej 3 wykonawców obowiązuje także w przypadku zapytania ofertowego. Tutaj również zachodzi obowiązek dodatkowej publikacji ogłoszenia w prasie, w tym także dostępnej za granicą.

W zapytaniu ofertowym do wyboru oferty stosuje się następujące kryteria:

Po złożeniu propozycji prowadzone są negocjacje z oferentami, po zakończeniu których mogą oni zaproponować zmienione oferty. Do negocjacji zaprasza się wszystkich wykonawców, którzy złożyli nie podlegające odrzuceniu propozycje. Negocjacje mają poufny charakter – żaden z uczestników nie może bez zgody zamawiającego ujawnić ceny, technicznych ani innych informacji udostępnianych podczas negocjacji. Po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wszystkich pozostałych jeszcze w postępowaniu uczestników do złożenia ofert ostatecznych, uwzględniających wszystkie elementy będące przedmiotem negocjacji, wyznaczając jeden wspólny dla wszystkich termin składania ofert.

W zapytaniu o cenę zamawiający kieruje pytanie o cenę do wybranych przez siebie wykonawców i zaprasza ich do składania ofert. Liczba zaproszonych wykonawców powinna zapewniać konkurencję, a w każdym razie nie powinna być mniejsza od 3. Każdy z wykonawców może zaproponować tylko jedną cenę i nie może jej zmienić. Nie prowadzi się negocjacji w sprawie ceny. Zamówienia udziela się wykonawcy, który zaproponował najniższą cenę. Zamówienie z wolnej ręki (z jednego źródła) to tryb, w którym zamawiający zwraca się bezpośrednio do danego wykonawcy zdolnego do wykonania zamówienia i zawiera z nim umowę w sprawie zamówienia publicznego.

Ogłoszenia o udzielanych zamówieniach publikowane są na stronie Agencji pod adresem http://tender.gov.az. Oferenci są obowiązani do wniesienia wadium wynoszącego 1-5% ceny oferty. Wykonawcy są związani ofertą przez co najmniej 30 dni roboczych zaś wadium powinno być ważne przez co najmniej 30 dni roboczych jeszcze po upływie okresu związania ofertą.

W przypadku, kiedy w postępowaniu o zamówienie publiczne zostało złożonych mniej niż 3 oferty, zamawiający ma obowiązek unieważnić postępowanie i opublikować, w ciągu 5 dni roboczych, ogłoszenie o jego unieważnieniu (w tych samych publikatorach co ogłoszenie o zamówieniu). Zamawiający może następnie wszcząć kolejne postępowanie w tym samym trybie, a w uzasadnionych przypadkach, kiedy zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia, skorzystać z zapytania ofertowego. Zastosowanie tego trybu wymaga uzyskania wcześniejszej zgody Państwowej Agencji Zamówień Rządowych.

Centralnym organem rządowym odpowiedzialnym za kwestie zamówień publicznych jest Państwowa Agencja Zamówień Rządowych (ang. State Procurement Agency, strona internetowa http://tender.gov.az), która powstała w 1997 r. w celu realizacji polityki Państwa w zakresie zamówień publicznych. Do najważniejszych zadań Agencji należą:

Na stronie internetowej Agencji można znaleźć szereg informacji po angielsku (m.in. tekst ustawy, podstawowe informacje o przepisach dot. zamówień publicznych oraz o Agencji, a także informacje o prowadzonych postępowaniach).

Środki i procedury odwoławcze

Wykonawcom, których prawa zostały naruszone w postępowaniu o zamówienie publiczne przysługują środki odwoławcze. Środki takie nie przysługują w 3 sytuacjach – przeciwko decyzji o wyborze trybu postępowania o zamówienie publiczne, zastosowania preferencji krajowych oraz decyzji zamawiającego o odrzuceniu wszystkich ofert lub propozycji (jest to ten sam katalog, co przewidziany w polskiej ustawie o zamówieniach publicznych z 1994 r.). Niezadowolonemu wykonawcy przysługuje w pierwszej kolejności prawo do wniesienia protestu do danego zamawiającego. Protest można wnieść w terminie 15 dni roboczych od dnia, w którym wykonawca powziął lub mógł powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę protestu. Od decyzji zamawiającego w sprawie protestu (lub jego nierozpatrzenie w ciągu 20 dni roboczych od dnia otrzymania) wykonawcy przysługuje prawo do wniesienia odwołania do Agencji. Odwołanie można wnieść w ciągu 15 dni roboczych.

^[1] 30 grudnia 2014 r. 1 euro było warte 0,95 manata.

^[2] UNCITRAL Model Law on Procurement of Goods, Construction and Services z 1994 r.