Zamówienia publiczne w Kolumbii

Kolumbia, Republika Kolumbii (hiszp. Colombia, República de Colombia) to państwo w północno-zachodniej części Ameryki Południowej leżące nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym. Jest to czwarty co do wielkości kraj Ameryki Południowej (po Brazylii, Argentynie i Peru), o powierzchni ok. 1,14 mln km². Liczba mieszkańców wynosi ok. 48 milionów. Walutą jest (kolumbijskie) peso (skrót COP, 1 dolar to ok. 3,3 peso)^[1]. Zamówienia publiczne stanowią ok. 15% Produktu Krajowego Brutto (szacunki OECD).

Przepisy o zamówieniach publicznych

Przepisy o zamówieniach publicznych zawarte są przede wszystkim w dwóch ustawach: ustawie nr 80 z dnia 28 października 1993 r. oraz ustawie nr 1150 z 16 lipca 2007 r. Ustawa z 1993 r. nie została uchylona lecz jedynie „rozwinięta” przez nowsze przepisy, których celem było wzmocnienie efektywności oraz przejrzystości procesów udzielania zamówień publicznych objętych tą ustawą. Procesy udzielania zamówienia uregulowane są więc równocześnie przez dwie ustawy (dot. różnych aspektów udzielania zamówień publicznych). Ponadto, ich przepisy są dalej rozwinięte w dekrecie wykonawczym nr 1510 z 17 lipca 2013 r.

Zamawiającymi w rozumieniu wspomnianych przepisów są: Państwo, regiony, departamenty, prowincje, dystrykt centralny (stolica kraju – Bogota), miasta, ich związki (metropolie), regiony autochtoniczne, gminy i ich związki, podmioty publiczne, państwowe przedsiębiorstwa, spółki handlowe (w których Państwo posiada więcej niż 50% akcji lub udziałów), a także wszelkie inne podmioty, w których udział Państwa jest większy niż 50%.

Ustawy o zamówieniach publicznych dotyczą zakupów towarów, świadczenia usług, wykonywania robót budowlanych, ale także zbywania własności państwowej.

O zamówienia publiczne mogą ubiegać się osoby fizyczne i prawne, zarówno krajowe jak i zagraniczne. Warunkiem udziału jest jednak zarejestrowanie w jednolitym rejestrze oferentów prowadzonym przez izby handlowe – tzw. RUP (Registro Único de Proponentes, www.ccb.org.co/Inscripciones-y-renovaciones/Registro-Unico-de-Proponentes). Warunek ten dotyczy podmiotów krajowych oraz zagranicznych, które mają swoją siedzibę w Kolumbii. Wpis do rejestru podlega corocznemu odnowieniu – wniosek w tej sprawie należy składać najpóźniej piątego roboczego dnia kwietnia.

Organy ds. zamówień publicznych

Centralną instytucją odpowiedzialną za kwestie zamówień publicznych jest Krajowa Agencja ds. Zamówień Publicznych – „Kolumbia kupuje efektywnie” (Agencia Nacional de Contratación Pública – Colombia Compra Eficiente, adres internetowy: www.colombiacompra.gov.co/es/colombia-compra-eficiente) utworzona w 2011 r. Jej celem jest inspirowanie i rozwijanie polityk oraz instrumentów zamówień publicznych w taki sposób, aby zakupy publiczne były dokonywane bardziej transparentnie, efektywnie i optymalnie.

Do najważniejszych zadań Agencji należy:

Siedzibą Agencji jest Bogota; zatrudnionych w niej jest ok. 40 pracowników.

Ogłoszenia o zamówieniach publicznych

Ogłoszenia są publikowane na elektronicznej platformie zamówień publicznych zarządzanej przez Agencję (SECOP – skrót od Sistema Electrónico para la Contratación Pública, http://www.colombiacompra.gov.co/es/secop).

Ogłoszenia o zamówieniach obowiązkowo powinny zawierać informacje o przedmiocie zamówienia, szacunkowej wartości zamówienia, trybie postępowania, terminie składania ofert, orientacyjnym terminie podpisania umowy, informacje czy zamówienie jest zastrzeżone dla mikro, małych lub średnich przedsiębiorstw, orientacyjny harmonogram, warunki udziału w postępowaniu itp. Dokumentacja przetargowa (odpowiednik naszego siwz) powinna zawierać poza wymienionymi wyżej informacjami także kryteria wyboru wykonawcy (w tym również czynniki decydujące o wyborze w przypadku remisu pomiędzy najlepszymi ofertami), wymagania dotyczące sporządzenia oferty, okoliczności w jakich może być odrzucona, wadium oraz gwarancje wymagane przez zamawiającego, informacje o ryzykach związanych z realizacją zamówienia, sposobie ich ograniczania oraz podziale pomiędzy zamawiającego i wykonawcę. Od momentu publikacji dokumentacji możliwe jest zgłaszanie do niej uwag, ale nie później niż w ciągu 10 dni roboczych (5 dni roboczych w przypadku procedury przyspieszonej oraz konkursu).

Zgodnie z dekretem zamawiający mają także obowiązek opracowywania rocznych planów zamówień publicznych, obejmujących towary, usługi oraz roboty budowlane jakie zamawiający ma zamiar nabyć czy zamówić w danym roku budżetowym. Plany zamówień publikowane są na platformie SECOP, zgodnie z odpowiednim formularzem, w terminie do końca stycznia danego roku w zakresie zakupów zaplanowanych na dany rok budżetowy. W planie należy wymienić przewidziane do nabycia produkty (usługi), szacowaną wartość zamówienia, źródła finansowe z jakich ma być sfinansowane, sposób (tryb) wyboru wykonawcy, orientacyjną datę wszczęcia postępowania. Oczywiście, umieszczenie danego produktu (usługi) nie oznacza automatycznie obowiązku jego nabycia przez zamawiającego. Plany podlegają aktualizacji w trakcie ich obowiązywania, co najmniej raz w roku oraz zawsze ilekroć dochodzi do zmian w zakresie harmonogramu, wartości lub trybu postępowania, a także w przypadku kiedy zamawiający potrzebuje wskazać nowe planowane zamówienia lub zrezygnować z tych już zaanonsowanych.

Procedury udzielania zamówień publicznych

Zgodnie z ustawą nr 1150 stosowane są następujące procedury udzielania zamówień publicznych:

Dodatkowo, w przetargu publicznym oferty mogą być składane w ramach tzw. aukcji odwróconej, jeśli tak zdecyduje dany zamawiający.

Podstawowym trybem jest przetarg publiczny, zaś pozostałe mogą być używane w drodze wyjątku w okolicznościach określonych w ustawie oraz przepisach wykonawczych.

Procedura przyspieszona może mieć miejsce, jeśli wartość szacunkowa zamówienia nie przekracza określonej wartości, zaś roczny budżet danej instytucji zamawiającej nie jest większy niż określony próg. Przykładowo, dla zamawiającego, którego roczny budżet jest większy lub równy 1.200.000 ustawowych miesięcznych pensji minimalnych, maksymalna wartość zamówienia, jakiego można udzielić w tym trybie, wynosi 1000 miesięcznych minimalnych wynagrodzeń.

Procedura przyspieszona może mieć miejsce także w przypadku produktów i usług o ustalonych standardach, powszechnie nabywanych przez podmioty zamawiające. Zamawiający mogą zastosować w przypadku tych towarów i usług także aukcję odwróconą lub nabyć je w ramach umowy ramowej, korzystając z katalogu produktów lub usług. Tryb ten może być także stosowany w przypadku zamawiania usług zdrowotnych oraz w przypadku kiedy wcześniejsze postępowanie dotyczące tego samego przedmiotu zamówienia zostało unieważnione z uwagi na brak (odpowiednich) ofert.

Tryb zamówienia bezpośredniego stosować można w następujących przypadkach: kiedy przedmiotem zamówienia jest uzyskanie pożyczki (kredytu), potrzeba natychmiastowego wykonania zamówienia, jest tylko jeden wykonawca zdolny do wykonania zamówienia, przedmiotem są dzieła sztuki lub prace artystyczne, zakup lub dzierżawa nieruchomości, towary i usługi w sektorach obronności i bezpieczeństwa oraz usługi badawcze i rozwojowe.

Ciekawym trybem jest konkurs. Jest on stosowany w przypadku usług konsultingowych (wyboru konsultantów) lub opracowania projektów. Konkurs może mieć charakter ograniczony (poprzedzony jest w takiej sytuacji prekwalifikacją wykonawców) lub otwarty, gdzie w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu jest składana od razu oferta. W trybie tym wyraźnie wykluczone jest stosowanie ceny jako kryterium wyboru oferty. Wyboru wykonawców dokonuje się wyłącznie w oparciu o ich doświadczenie zawodowe, wykształcenie, kwalifikacje, bądź też organizację zespołu realizującego dany projekt lub świadczącego usługę.

W przypadku przetargu publicznego oraz procedury przyspieszonej wyboru dokonuje się w oparciu o analizę relacji jakości i ceny (cena nie może być jedynym stosowanym kryterium).

Jeśli najkorzystniejsze oferty otrzymają identyczną liczbę punktów, preferuje się ofertę, która uzyskała większą liczbę punktów za kryterium wymienione jako pierwsze w siwz. Jeżeli ponownie jest remis, decyduje drugie kryterium itd. Jeśli to nie pozwoli dokonać wyboru, preferuje się ofertę dotyczącą krajowych produktów lub usług, potem ofertę krajowego małego (średniego) przedsiębiorcy. Wreszcie, jeśli wszystkie wcześniej wymienione sposoby nie przyniosły rozstrzygnięcia, przeprowadza się losowanie.

W przypadku, kiedy po analizie warunków zaproponowanych w ofercie zamawiający dojdzie do wniosku, że jest ona „sztucznie” niska, ma obowiązek zwrócić się do danego wykonawcy o wyjaśnienie powodów (okoliczności), dzięki którym był w stanie zaproponować taką cenę. Odrzucenie (lub dopuszczenie do udziału w postępowaniu) takiej oferty jest możliwe dopiero po przeprowadzeniu analizy wyjaśnień wykonawcy.


W Kolumbii nie ma wyspecjalizowanego organu zajmującego się odwołaniami wnoszonymi przez uczestników postępowania o zamówienie publiczne od decyzji zamawiających. Nie ma również określonych procedur odwoławczych do ich rozpatrywania. Wykonawcom przysługuje, na podstawie ogólnych przepisów administracyjnych, uprawnienie do wnioskowania o uchylenie aktu administracyjnego, np. decyzji o wyborze danej oferty. W ramach planowanych reform analizuje się powołanie niezależnego Trybunału ds. zamówień publicznych na wzór Panamy, czy innych państw Ameryki Łacińskiej.

^[1] Do niedawna Kolumbia była największym producentem fałszywych banknotów dolarowych, ale w 2013 r. została wyprzedzona przez Peru.