Społeczeństwa obywatelskie stojąc na straży wydatków publicznych coraz mniej miejsca pozostawiają na dowolność oceny jakości projektów budowlanych. Przykładem tego jest rząd brytyjski, który wprowadził obowiązek dokonywania oceny projektów budowlanych przy pomocy wymiernych wskaźników określanych skrótem DQI – Design Quality Indicators[1]. W „Buduj z Głową” nr 1/2007 przedstawiłem zasady postępowania i oceny projektów metodą DQI. Na zakończenie podałem, że istnieje kilka metod ważenia średnich ocen. Wybór zależy od możliwości percepcyjnych odbiorców tych ocen. Należy dążyć do wyboru metody prezentacji jak najbardziej czytelnej i zrozumiałej dla uczestników inwestycji.

 

Ważenie (uśrednianie) ocen zbiorczych

 

Na zakończenie procedury sumowania ocen szczegółowych, należy dokonać oceny zbiorczej. Pomoc w tym zakresie można znaleźć w przewodniku[2].

Obowiązuje ponadto zasada, w myśl której kwestionariusz ankietowy DQI powinien zawierać zapytanie dodatkowe – które z trzech ocen szczegółowych aprobują projekt i które z trzech ocen dezaprobują projekt.

 

Po sporządzeniu listy zbiorczej aprobat i dezaprobat otrzymujemy możliwość przedstawienia w formie rysunkowej tych rozwiązań, które uzyskały największą ilość aprobat i dezaprobat. Listę otrzymuje Starszy konsultant DQI w celu zaproponowania dalszych procedur projektowania, jakie należy przekazać zespołowi projektującemu.

 

Jak już wspomniano, Zamawiający DQI otrzyma duże ilości danych. Przykładowo: 10-ty respondent przekaże 100 oficjalnych orzeczeń szczegółowych wyrażonych ilością punktów od 100 do 500, oraz wspomniany wykaz aprobat i dezaprobat szczegółowych. Należy zatem zastosować metody mierzenia i obliczenia średnio-ważonej ocen i przedstawienia wyników ankietyzacji. Niektóre oceny wyrażone w punktach mogą rozstrzygnąć o przyjęciu lub odrzuceniu projektu, niektóre mogą wskazywać w jaki sposób projekt można poprawić, a niektóre mogą być niezwiązane z projektem. Metoda DQI utajnia metody ważenia ocen i oczekuje od uczestników inwestowania odpowiedzi na następujące zapytania:

  • Czy projekt zapewnia oczekiwania jakie stawiano przed zespołem projektowym (ocena jakości projektu)?
  • Czy należy podnieść budżet inwestycji dla uzyskania zadawalającej użyteczności projektowanego obiektu?
  • Co należy zmienić dla uzyskania najwyższej jakości projektu budowlanego? Ta ocena powinna oddawać dążenie do zapewnienia wyjątkowości obiektu lub odzwierciedlać rozróżnienie w stosunku do wymagań stawianych dotychczas podobnym obiektom.

 

Metoda FAVE (OCENA I PORÓWNANIE)

 

Metoda FAVE ważenia i porównywanie ocen zakłada, że każdy z respondentów dokona orzeczenia o jakości projektu dla dwóch celów:

a) oceny przedstawionego projektu,

b) porównania tej oceny z ocenami jakie otrzymały analogiczne projekty.

 

Obiektywne zważenie ocen projektu tą metodą jest ważne dla dojścia do wspólnych wniosków przez wszystkich uczestników inwestycji. Konsultant wspomagający DQI w kwestiach spornych powinien mieć decydujący udział w osiągnięciu konsensusu. Zapisy protokolarne powinny zachować numer ważenia ocen FAVE w celu umożliwienie zespołowi projektującemu szybkiego powrotu do merytorycznej treści orzeczenia respondenta, dla jego wprowadzenia do projektu.

 

DQI zaleca również metodę zaocznej oceny projektu. Jest ona dokonywana przez grupę ekspertów budownictwa na zlecenie zamawiającego. Takie orzeczenie grupy ekspertów ustala obligatoryjny sposób poprawienia projektu.

 

Analiza i wizualizacja DQI

 

Metoda analizy i wizualizacji wyników DQI jest decydująca dla zamawiającego i uczestników inwestycji oraz dla respondentów. Respondenci mogą bowiem porównać swoje oceny z innymi, a zamawiający i uczestnicy inwestowania mogą zobaczyć w formie graficznej oceny zbiorcze dotyczące projektu.

Najlepsze rezultaty przynosi przedstawienie DQI w formie niżej zalecanej. Pozwala ona bowiem na jednoznaczne wyjaśnienie różnic opinii pojawiających się w dyskusji z uczestnikami inwestycji. Konsultant wspomagający DQI ma obowiązek uczestniczyć w wizualizacji ocen i ich interpretacji.

Czytelników zainteresowanych rolą starszego konsultanta DQI zachęcam do zapoznania się z informacjami na stronie http://www.dqi.org.uk/facilitator.

 

Niżej przedstawiam przykładowe oceny DQI dla projektu szkoły przy pomocy trzech standardowych grafów:

- punktacji szczegółowej,

- punktacji sektorowej porównawczej,

- oceny funkcjonalności, jakości robót i wpływu na otoczenie.

 

Punktacja szczegółowa

 

 

Punktacja szczegółowa może być przedstawiona w formie diagramu - pajęczyny wyskalowanego od 0 do 5 punktów. Ten graf eksponuje średnią ilość punktów z orzeczeń przesłanych przez respondentów. Przedstawia – czy projekt zapewnia najwyższą jakość w odpowiedzi na 10 pytań ankiety dotyczących:

  1. wartości użytkowych,
  2. przystępności,
  3. przestrzenności,
  4. jakości robót,
  5. nowatorstwa technicznego,
  6. nowatorstwa konstrukcji,
  7. doskonałości form architektury,
  8. wpływu na rozwój wewnętrzny istniejącej zabudowy,
  9. poprawy funkcjonowania miasta,
  10. wpływu na integracją lokalnej społeczności.

 

Podane na grafie linie proste w ilości 10, odchodzące promieniście od środka dzielą się na 5 odcinków + 1 (oznaczających średnią ilość punktów przyznanych przez respondentów na 10 pytań). Pytania te na grafie należy czytać w języku polskim zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Pytanie nr 1 jest na godzinie 12-tej.

 

Punktacja sektorowa porównawcza

 

 

Punktacja sektorowa porównawcza przedstawia średnią ilości przyznanych punktów na tle średniej ilości punktów, jakie uzyskały inne projekty uprzednio ocenione przez respondentów. Ten graf pozwala na ocenę jak dany projekt sytuuje się na tle innych analogicznych projektów (w konkretnym przykładzie: - projektów szkół) – pozwala to ocenić jakość projektu na tle osiągniętego już w kraju poziomu projektowania.

 

Ocena funkcjonalności, jakości robót i wpływu na otoczenie

 

 

Graf pomiaru trzech sekcji ilustruje w skali od 0% do 100% rezultaty oceny zbiorczej. Graf składa się z 6 segmentów po 2 dla każdej sekcji i porównuje założoną ilość punktów z punktami przyznanymi. Ciemny kolor pokazuje punkty przyznane, a jasny punkty możliwe do uzyskania.

 

Grafy FAVE dotyczą oceny z punktu widzenia założonych trzech poziomów jakości projektowania:

Podstawowego – projekt odpowiada na wszystkie oczekiwania (FAVE 1)

Poprawiającego standardy – ponad oczekiwania poziomu podstawowego (FAVE 2)

Najwyższej jakości – kreującego i wyróżniającego się nowatorskimi rozwiązaniami w projektowaniu szczegółowym rozwiązań konstrukcyjnych i detali architektonicznych (FAVE 3)

 

FAVE 1

 

 

FAVE 2

 

 

FAVE 3

 

 

Jak widać analizowany projekt spełnia wymagania podstawowe i tylko w kilku kryteriach może być uznany jako poprawiający standardy.

 

Grafy te uzyskujemy poprzez zastosowanie algorytmu FAVE. Więcej szczegółowych informacji czytelnik uzyska w „DQI PRZEWODNIK DLA ZAMAWIAJACEGO”

DQI CIC,

26 Store Street, London, WC1E 7BT T: 020 7399 7424 F: 020 7399 7425

E: dqi@cic.org.uk www.dqi.org.uk http://www.dqi.org.uk/schools

 

 

Na zakończenie należy podać, że zarówno zasady OGC jak i system DQI, rząd Wielkiej Brytanii wprowadził po wejściu do Unii Europejskiej w celu uzyskania jak najlepszych wyników w budownictwie publicznym, które korzysta z dotacji Unii Europejskiej, w formie rabatu od składki, którego równowartość jest kierowana na poprawę warunków życia.

 

 

 

[1] Wskaźniki jakości projektu budowlanego

 

[2] Respondents guide to assessing a design or building with the DQI, created 19/07/2005 2 (c) 2003-2005 Construction Industry Council