Ograniczenie zapotrzebowania na energię w budynkach mieszkalnych to element realizacji polityki klimatyczno-energetycznej Polski, na którą nasz kraj może uzyskać środki z Unii Europejskiej. Wśród programów pomocowych dominuje dofinansowanie inwestycji w budynkach poddawanych termomodernizacji. Jest to kluczowe w zmniejszeniu zapotrzebowania na energię w budownictwie oraz poprawieniu jakości powietrza w naszym kraju. Dotacje do pewnego rodzaju instalacji mogą uzyskać także osoby budujące nowy dom.
Inwestycje instalacyjne, które mogą być dofinansowane, to przede wszystkim wymiana przestarzałych kotłów, pieców, kuchni na paliwa kopalne na nowoczesne urządzenia grzewcze, m.in. na pompy ciepła, kotły na pellety, albo podłączenie do sieci ciepłowniczej, a także montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła oraz mikroinstalacji fotowoltaicznych i wiatrowych. 

Gdzie szukać dotacji?

O dofinansowanie można ubiegać się w wojewódzkich oddziałach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wnioski składa się elektronicznie za pośrednictwem Generatora Wniosków o Dofinansowanie (GWD). Zależnie od programu nabór wniosków odbywa się w trybie ciągłym albo jest on ogłaszany w określonym terminie i trwa do jego końca lub do wyczerpania puli środków przeznaczonych dla beneficjentów. Dla osób remontujących stary budynek jest przeznaczona także podatkowa ulga termomodernizacyjna, o którą występuje się, składając zeznanie roczne.

Dofinansowanie instalacji dotyczy kupna nowoczesnego urządzenia grzewczego wraz z niezbędnym osprzętem i materiałami budowlanymi potrzebnymi do jego montażu. Musi charakteryzować się wysoką klasą energetyczną (czasem nie wystarczy klasa A, powinna być co najmniej z jednym plusem) i zeroemisyjnością lub obniżoną emisją spalin. Dokładne informacje o warunkach dotacji, regulaminy, wnioski oraz wykazy potrzebnych dokumentów znajdziemy na oficjalnych stronach internetowych poszczególnych programów, a w przypadku ulgi podatkowej – na stronie podatki.gov.pl.

Program „Czyste Powietrze”

To największy program umożliwiający dofinansowanie modernizacji instalacji, przede wszystkim montaż nowoczesnej kotłowni z pompą ciepła lub innymi urządzeniami grzewczymi albo podłączenie do sieci ciepłowniczej. Od 2025 r., zgodnie z zaleceniami wskazanymi w dyrektywie budynkowej, nie będzie można uzyskać dotacji na kocioł na paliwa kopalne (gaz lub olej opałowy). W tej chwili nie ma jeszcze informacji co do takich kotłów w instalacji hybrydowej, czyli w połączeniu z urządzeniem korzystającym z odnawialnych źródeł energii (np. instalacją solarną lub pompą ciepła), jednak nie ma ich na liście proponowanych urządzeń z dofinansowaniem.

W grudniu 2024 r. trwały konsultacje dotyczące zmian w programie mających na celu ukrócenie nadużyć wcześniej w nim występujących. Zreformowane „Czyste Powietrze” ma ruszyć wiosną 2025 r., pojawia się data 31 marca, kiedy ma ponownie wystartować nabór wniosków. Po jego wznowieniu okres kwalifikowalności kosztów ma biec od 28 maja 2024 r. Ma to umożliwić składanie wniosków osobom, które nie zrobiły tego przed 28 listopada 2024 r. (data zawieszenia programu), a zrealizowały inwestycję.

Program „Czyste Powietrze” jest przeznaczony dla właścicieli i współwłaścicieli domów jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych w takich budynkach z wyodrębnioną księgą wieczystą. Kwota dofinansowania zależy od rodzaju inwestycji i dochodów osoby składającej wniosek. Funkcjonują trzy progi: podstawowy, podwyższony i najwyższy. W tej chwili nie znamy wielkości dochodów wymaganych w poszczególnych progach – zostanie ona zaktualizowana w ramach reformy programu. Ujednolicono poziom dofinansowania na poszczególnych poziomach dochodów. Bez względu na rodzaj inwestycji w pierwszym progu jest to do 50%, w podwyższonym – do 70%, a w najwyższym – do 100%. W propozycjach poddanych konsultacji przewidziano maksymalną kwotę dotacji dla każdego rodzaju inwestycji. Wielkość projektowanego dofinansowania przedstawiono w tabeli.