Czy znasz kulturę, którą uważa się za czwarty punkt początkowy cywilizacji miejskiej, na równi z tymi występującymi w dolinie Nilu, Indusu, Tygrysu i Eufratu? Wiąże się ona z wczesną (3500-2000 r. p.n.e.) i środkową (2000-1600 r. p.n.e.) epoką brązu, a rozwinęła się na obszarze Azji Środkowej. Kultura archeologiczna, zwana Cywilizacją Oxus lub Baktryjsko-Margiańskim Zespołem Archeologicznym, bo o niej to będzie mowa, obejmowała swoim zasięgiem dzisiejsze tereny północnego Afganistanu, zachodniego Tadżykistanu, wschodniego Turkmenistanu oraz południowego Uzbekistanu wzdłuż rzeki Oxus.

Oxus to starożytna nazwa dzisiejszej rzeki Amu-daria. Rzeka o długości 1.425 km płynie między pustyniami Kara-kum i Kyzył-kum. Do lat 60. XX wieku uchodziła do Jeziora Aralskiego, tworząc deltę, obecnie zaś większość wody jest tracona i rzeka wysycha zanim dotrze do jeziora. Baktria to starożytna, grecka nazwa krainy położonej obecnie w północnym Afganistanie, a Margiana to historyczna kraina w Azji Centralnej, dzisiaj we wschodnim Turkmenistanie, położona nad rzeką Murgab (grecka Margos). Murgab płynie przez terytorium Afganistanu i Turkmenistanu, a jej długość wynosi 978 km (dla porównania rzeka Wisła ma długość 1.047 km).