W tej i następnych częściach artykułu przedstawiam ramowy projekt ustawy, stanowiący formalno-prawne podstawy funkcjonowania Krajowego Systemu Zarządzania Budowlanymi Przedsięwzięciami Inwestycyjnymi - opracowany w ramach projektu celowego.

 

 

ROZDZIAŁ I. PRZEPISY OGÓLNE

1.1. Przedmiotowy zakres ustawy

Ustawa określa:

1.1.a) wymagane od inwestora działania i dokumenty, związane z przygotowaniem, realizacją oraz z uruchomieniem użytkowania inwestycji realizowanej z udziałem publicznych środków finansowych oraz
1.1.b) obowiązki i odpowiedzialność inwestora za osiągnięcie planowanych wyników i rezultatów przedsięwzięcia budowlanego, finansowanego z udziałem środków publicznych.
1.2. Do stosowania ustawy są zobowiązane jednostki i podmioty lub ich związki, określone w art. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, jeżeli realizują przedsięwzięcie budowlane dla którego jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę oraz którego wartość przewyższa kwotę określoną w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów R.P., wydanym na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
 
ROZDZIAŁ II. PODSTAWOWE OBOWIĄZKI INWESTORA
2.1. Obowiązki inwestora korzystającego z publicznych środków finansowych obejmują wykonanie działań, wymaganych przez przepisy niniejszej Ustawy dla potrzeb prawidłowego przygotowania i realizacji inwestycji oraz uruchomienia jej użytkowania.
2.2. Do podstawowych obowiązków inwestora należy w szczególności:
  • zapewnienie opracowania podstawowych założeń przedsięwzięcia, ustalających program funkcjonalno-użytkowy inwestycji odpowiedni do założonego celu przedsięwzięcia oraz parametry przedsięwzięcia, stanowiące poziom odniesienia dla pomiaru jego postępów i wyników,
  • uzyskanie prawa do dysponowania terenem na cele budowlane,
  • uzyskanie prawa do realizacji inwestycji na wyznaczonym terenie,
  • zapewnienie realizacji inwestycji w drodze powierzenia prac projektowych i robót budowlanych wiarygodnym i kompetentnym wykonawcom,
  • zawarcie odpowiednich umów z wykonawcami biorącymi udział w przygotowaniu i w realizacji inwestycji,
  • zapewnienie sporządzenia dokumentacji projektowej inwestycji w zakresie wymaganym dla uzyskania pozwolenia na budowę i niezbędnym dla wykonania robót,
  • zapewnienie wykonania czynności związanych z uruchomieniem finansowania inwestycji,
  • zapewnienie dopływu środków finansowych na finansowanie inwestycji,
  • współdziałanie z wykonawcami w zakresie niezbędnym dla prawidłowego wykonania prac projektowych i robót budowlanych, w tym przekazanie danych wejściowych do projektowania, uzyskanie wszelkich wymaganych decyzji i pozwoleń warunkujących rozpoczęcie budowy oraz przekazanie terenu budowy z planem jego istniejącego zagospodarowania i przekazanie dokumentacji projektowej potrzebnej do wykonania robót wraz z uzyskanymi decyzjami i pozwoleniami,
  • przeprowadzanie kontroli zgodności zakresu rzeczowego, kosztu, terminu i jakości realizacji inwestycji z ustaleniami przyjętymi w podstawowych założeniach przedsięwzięcia i z dokumentacją projektową,
  • przeprowadzanie i kontrola rozliczeń z wykonawcami inwestycji,
  • odbiór inwestycji lub wchodzących w jej zakres kolejno realizowanych obiektów, ich części lub robót poza obiektami, po sprawdzeniu zgodności ich zakresu i sposobu wykonania z dokumentacją projektową,
  • przygotowanie warunków dla właściwego użytkowania wykonanych obiektów inwestycyjnych,
  • zapłata umówionego wynagrodzenia wykonawcom inwestycji,
  • rozliczenie zrealizowanej inwestycji,
  • przeprowadzanie okresowych analiz i sporządzanie sprawozdań z działalności inwestycyjnej i jej rezultatów.
2.3. Inwestor ponosi również odpowiedzialność za podejmowanie działań niezbędnych dla usuwania przeszkód lub trudności w toku przygotowania lub realizacji inwestycji oraz dla uzyskiwania dokumentów i zezwoleń, niezbędnych dla realizacji przedsięwzięcia budowlanego.
 
ROZDZIAŁ III. ORGANIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA
3.1. Inwestor jest zobowiązany do zorganizowania struktury zarządzającej przedsięwzięciem budowlanym, z uwzględnieniem:
  • zależności zewnętrznych, służbowych i funkcjonalnych, łączących władze inwestora z:

- władzami jednostki nadrzędnej, decydującej o zezwoleniu na realizację przedsięwzięcia, przyznającej środki finansowe na jego realizację oraz sprawdzającej uzyskanie planowanych rezultatów przedsięwzięcia,

- pozostałymi uczestnikami przedsięwzięcia, stosownie do ustalonej formuły jego realizacji;

  • zależności wewnętrznych, służbowych i funkcjonalnych, łączących władze inwestora oraz podległe tym władzom komórki organizacyjne i samodzielne stanowiska, wyróżnione dla potrzeb zarządzania przedsięwzięciem przez inwestora.
3.2. Inwestor jest zobowiązany do powołania Zarządzającego Przedsięwzięciem, któremu przekazuje odpowiedzialność za przedsięwzięcie w aspekcie:
  • zewnętrznym, obejmującym:

- właściwą interpretację programów rządowych, regionalnych i lokalnych,

- identyfikację wynikających stąd potrzeb inwestycyjnych,

- przekazywanie decydentom danych o planowanych sposobach realizacji tych potrzeb,

- potwierdzenie wobec decydentów i pozostałych zainteresowanych, że osiągnięto planowane wyniki i rezultaty przedsięwzięcia;

  • wewnętrznym, obejmującym sprawowanie nadzoru właścicielskiego nad przebiegiem poszczególnych etapów przedsięwzięcia, w tym:

- planowanie sposobów realizacji zidentyfikowanych potrzeb inwestycyjnych,

- przygotowanie wszelkich dokumentów potrzebnych dla uzyskania decyzji warunkujących realizację przedsięwzięcia,

- przygotowanie i wdrożenie przedsięwzięcia w sposób umożliwiający osiągnięcie planowanych wyników i rezultatów przedsięwzięcia.
3.3. Inwestor jest zobowiązany do:
  • ustalenia zasad i wytycznych postępowania dla potrzeb sprawowania nadzoru właścicielskiego nad przebiegiem przedsięwzięcia,
  • w przypadku wielokrotnego podejmowania przedsięwzięć budowlanych - udokumentowania ustalonych zasad i wytycznych w Podręczniku zarządzania przedsięwzięciami budowlanymi.
3.4. Inwestor jest zobowiązany do wyposażenia Zarządzającego Przedsięwzięciem w odpowiednie uprawnienia i zasoby, niezbędne dla ponoszenia odpowiedzialności za przedsięwzięcie w aspekcie zewnętrznym i wewnętrznym.
3.5. Zarządzającemu Przedsięwzięciem podlega służba inwestycyjna, która w zależności od przedmiotu i skali działań związanych z przygotowaniem i z realizacją przedsięwzięcia może być:
  • wyodrębniona w ramach struktury organizacyjnej inwestora lub
  • pozyskana spoza organizacji inwestora.
3.6. Na wniosek Zarządzającego Przedsięwzięciem, inwestor ma prawo powołać Kierownika Przedsięwzięcia, któremu Zarządzający Przedsięwzięciem przekazuje część swojej odpowiedzialności i uprawnień związanych z bezpośrednim kierowaniem przebiegu poszczególnych faz i etapów przedsięwzięcia. Powołanie Kierownika Przedsięwzięcia nie zwalnia Zarządzającego Przedsięwzięciem z odpowiedzialności za przedsięwzięcie w zakresie wskazanym wyżej w pkt. 3.2.
3.7. W szczególności, Zarządzający Przedsięwzięciem spełniający wymagania kwalifikacyjne podane w pkt. 13.2 ma prawo przekazać Kierownikowi Przedsięwzięcia te działania związane z kierowaniem przebiegiem przedsięwzięcia, dla których wykonywania jest konieczne spełnienie wymagań kwalifikacyjnych podanych w pkt. 13.3.
3.8. Na wniosek Zarządzającego Przedsięwzięciem, inwestor ma również prawo do zatrudniania zewnętrznych konsultantów i doradców, powoływanych do rozwiązywania szczególnie złożonych problemów zarządzania przedsięwzięciem.
 
ROZDZIAŁ IV. FAZY l ETAPY PRZEDSIĘWZIĘCIA
4.1. Inwestor jest zobowiązany do zidentyfikowania procesów i działań, potrzebnych dla przygotowania i realizacji przedsięwzięcia w sposób zapewniający uzyskanie wyników i rezultatów przedsięwzięcia spełniających wymagania użytkowników oraz innych zainteresowanych stron.
4.2. Dla potrzeb zarządzania procesami i działaniami potrzebnymi dla przygotowania i realizacji przedsięwzięcia, należy:
  • wprowadzić podział przedsięwzięcia na fazy i etapy, których wyniki są możliwe do skontrolowania przed zakończeniem całego przedsięwzięcia, co umożliwia odpowiednio wczesne podjęcie działań naprawczych i działań korygujących,
  • ustalić główne produkty poszczególnych faz przedsięwzięcia oraz niezbędne wyjścia z kolejnych etapów poszczególnych faz przedsięwzięcia, prowadzące do powstania głównych produktów poszczególnych faz przedsięwzięcia,
  • ustalić wymagania dla wyjść z kolejnych etapów poszczególnych faz przedsięwzięcia oraz dla głównych produktów poszczególnych faz przedsięwzięcia,
  • zaplanować działania do realizacji w poszczególnych fazach i etapach przedsięwzięcia,
  • ustalić zakres i sposób kontroli poszczególnych działań, w dostosowaniu do specyfiki danej fazy i danego etapu przedsięwzięcia.
4.3. Podziału przedsięwzięcia budowlanego na fazy i etapy należy dokonywać z uwzględnieniem procesów i działań, obejmujących:
  • przygotowanie przedsięwzięcia, w tym:

- formułowanie przedsięwzięcia, obejmujące identyfikację i analizę potrzeb, analizę i ocenę możliwości spełnienia zidentyfikowanych potrzeb oraz ustalenie wytycznych dla dalszych prac przygotowawczych,

- programowanie przedsięwzięcia, obejmujące badanie wykonalności przedsięwzięcia, ustalanie założeń dotyczących celu, oczekiwanych rezultatów oraz metod pozostałych warunków realizacji przedsięwzięcia oraz

- planowanie przedsięwzięcia, obejmujące prace przygotowujące przedsięwzięcie do realizacji, w tym opracowanie podstawowych założeń przedsięwzięcia oraz ustalenie postępowania niezbędnego dla uzyskania zgodności wyników przedsięwzięcia z podstawowymi założeniami przedsięwzięcia;

  • realizację prac projektowych, prowadzących do opracowania dokumentacji architektonicznej, budowlanej i wykonawczej, zawierającej rysunki i opisy, warunkujące:

- uzyskanie wymaganych uzgodnień i pozwoleń niezbędnych dla rozpoczęcia budowy,

- prawidłowe wykonanie robót budowlanych;

  • realizację robót budowlanych w zakresie i w sposób zgodny z podstawowymi założeniami przedsięwzięcia i wymaganiami ustalonymi w projekcie budowlanym i dokumentacji wykonawczej;
  • użytkowanie wykonanych obiektów budowlanych.
4.4. Ustalając wyjścia z poszczególnych etapów i faz przedsięwzięcia oraz wymagane charakterystyki tych wyjść należy przyjmować, że:
4.4.a) Głównymi produktami fazy przygotowania przedsięwzięcia są:
  • Podstawowe założenia przedsięwzięcia, w tym:

- wykaz celów i planowanych rezultatów przedsięwzięcia,

- wskazanie lokalizacji inwestycji, program funkcjonalno-użytkowy inwestycji,

- harmonogram dyrektywny przedsięwzięcia,

- zestawienie nakładów inwestycyjnych, ustalające wartość kosztorysową inwestycji,

- decyzja o wyborze formuły realizacji przedsięwzięcia,

- plan finansowania przedsięwzięcia,

- planowany budżet przedsięwzięcia,

- podstawowe wskaźniki, charakteryzujące efektywność ekonomiczną przedsięwzięcia.

  • Plan zarządzania przedsięwzięciem, w tym:

- opis struktury zarządzającej przedsięwzięciem,

- ustalenia dotyczące podziału obowiązków i uprawnień personelu zarządzającego,

- wykaz podstawowych punktów kontroli przedsięwzięcia,

- plan zarządzania jakością przedsięwzięcia,

- plan zarządzania terminami realizacji przedsięwzięcia,

- plan zarządzania kosztami przedsięwzięcia,

- plan zarządzania komunikacją pomiędzy uczestnikami przedsięwzięcia,

- plan zarządzania personelem przedsięwzięcia,

- plan zarządzania ryzykiem nieosiągnięcia zakładanych wyników i rezultatów przedsięwzięcia,

- plan zarządzania zamówieniami w przedsięwzięciu.
4.4.b) Głównymi produktami fazy projektowania inwestycji są:
  • Pozwolenie na budowę
  • Projekt wykonawczy, zawierający rysunki i opisy techniczne dla wykonania robót
  • Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót
  • Przedmiar robót
  • Kosztorys inwestorski
4.4.c) Głównymi produktami fazy realizacji robót budowlanych są:
  • Wykonany obiekt budowlany
  • Dokumentacja powykonawcza
  • Pozwolenie na użytkowanie obiektu
  • Instrukcja użytkowania obiektu
     
ROZDZIAŁ V. OBOWIĄZKI INWESTORA ZWIĄZANE Z PRZYGOTOWANIEM l REALIZACJĄ PRZEDSIĘWZIĘCIA BUDOWLANEGO
5.1. Obowiązki inwestora związane z formułowaniem przedsięwzięcia obejmują:
  • ocenę celowości inwestycji budowlanej z uwzględnieniem alternatywnych możliwości spełnienia zidentyfikowanych potrzeb,
  • ustalenie wytycznych dla zakresu i sposobu prowadzenia dalszych prac przygotowawczych,
  • udokumentowanie przyjętych ustaleń w planie prac przygotowawczych,
  • powierzenie zarządzania i kierowania przedsięwzięciem budowlanym osobom o odpowiednich kwalifikacjach.
5.2. Obowiązki inwestora związane z programowaniem przedsięwzięcia obejmują:
  • zapewnienie uzyskania wszystkich opinii i decyzji, ustalających warunki lokalizacji inwestycji, warunki zabudowy i zagospodarowania terenu inwestycji oraz warunki połączenia obiektów inwestycyjnych z istniejącą infrastrukturą,
  • zapewnienie przeprowadzenia ocen wykonalności technicznej, organizacyjnej i finansowej przedsięwzięcia z uwzględnieniem analiz i ocen kosztów i korzyści dla wariantowych programów inwestycyjnych,
  • wykorzystanie przeprowadzonych ocen wykonalności dla ustalenia i udokumentowania w podstawowych założeniach przedsięwzięcia parametrów, stanowiących poziom odniesienia dla pomiaru postępów i wyników przedsięwzięcia; parametry te powinny obejmować co najmniej:

- zakres rzeczowy inwestycji,

- wymagania funkcjonalne i użytkowe dla poszczególnych obiektów inwestycyjnych, ich części oraz dla robót poza obiektami,

- zakres rzeczowy dokumentacji projektowej inwestycji,

- wartość kosztorysową całej inwestycji, poszczególnych obiektów inwestycyjnych, ich części oraz robót poza obiektami,

- wymagany termin realizacji całej inwestycji, poszczególnych obiektów inwestycyjnych, ich części oraz robót poza obiektami,

  • ustalenie i udokumentowanie w podstawowych założeniach przedsięwzięcia dopuszczalnych odchyleń od wymaganych parametrów przedsięwzięcia,
  • zapewnienie przeprowadzenia ocen skuteczności i efektywności zastosowania alternatywnych formuł realizacji przedsięwzięcia, obejmujących Partnerstwo Publiczno-Prywatne, kompleksową realizację prac projektowych i robót budowlanych oraz powierzanie wykonania prac projektowych i robót budowlanych odrębnym wykonawcom,
  • wykorzystanie przeprowadzonych ocen dla wyboru najkorzystniejszej formuły realizacji przedsięwzięcia i udokumentowania tego wyboru w założeniach przedsięwzięcia.
5.3. Obowiązki inwestora związane z planowaniem przedsięwzięcia obejmują:
  • zapewnienie przeprowadzenia analiz ryzyka nieosiągnięcia założonych parametrów przedsięwzięcia,
  • zapewnienie ustalenia zasad i metod nadzorowania przebiegu przedsięwzięcia oraz zasad i metod przeprowadzania przeglądów postępów i wyników przedsięwzięcia, z uwzględnieniem specyfiki wyodrębnionych faz i etapów przedsięwzięcia oraz wyników analiz ryzyka nieosiągnięcia założonych parametrów przedsięwzięcia,
  • udokumentowanie przyjętych ustaleń w planie zarządzania przedsięwzięciem.
5.4. Obowiązki inwestora związane z projektowaniem inwestycji obejmują:
  • zapewnienie powierzenia prac projektowych kompetentnemu wykonawcy,
  • wyegzekwowanie od wykonawcy prac projektowych planu projektowania, określającego etapy prac projektowych, zasady i metody monitorowania przebiegu prac projektowych oraz zasady i metody weryfikacji i walidacji wyników prac projektowych odpowiednio dla każdego etapu projektowania,
  • przekazanie wykonawcy prac projektowych danych wejściowych do projektowania, będących w posiadaniu inwestora,
  • przeprowadzanie przeglądów postępów i wyników prac projektowych oraz spełniania wymagań, ustalonych w założeniach przedsięwzięcia i wynikających z treści przepisów prawnych,
  • wyegzekwowanie od wykonawcy prac projektowych dokonania wszelkich niezbędnych uzgodnień, weryfikacji i sprawdzeń wykonanej dokumentacji projektowej przez upoważnione osoby trzecie odpowiednio dla każdego etapu projektowania,
  • zapewnienie uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz wszelkich innych decyzji i pozwoleń, umożliwiających wykonanie robót budowlanych,
  • formalne zatwierdzanie dokumentacji projektowej uznanej za zgodną z wymaganiami i przekazywanej do dalszego etapu prac projektowych,
  • formalne zatwierdzenie dokumentacji projektowej uznanej za zgodną z wymaganiami i stanowiącej podstawę wykonania robót budowlanych.
5.5. Obowiązki inwestora związane z wykonywaniem robót budowlanych obejmują:
  • zapewnienie powierzenia wykonania robót kompetentnemu wykonawcy,
  • wyegzekwowanie od wykonawcy robót budowlanych planu realizacji budowy, określającego etapy robót budowlanych, zasady i metody monitorowania przebiegu budowy oraz zasady i metody kontroli robót budowlanych,
  • przekazanie wykonawcy robót budowlanych placu budowy, pozwolenia na budowę i dokumentacji wykonawczej,
  • zapewnienie przeprowadzania odbiorów technicznych robót zanikających i robót ulegających zakryciu,
  • przeprowadzanie ocen postępów budowy i spełniania wymagań, ustalonych w założeniach przedsięwzięcia i w dokumentacji wykonawczej oraz wymagań wynikających z treści przepisów prawnych,
  • wyegzekwowanie od wykonawcy robót budowlanych dokumentacji powykonawczej i instrukcji użytkowania wykonanego obiektu budowlanego,
  • zapewnienie uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie wykonanego obiektu budowlanego,
  • odbiór końcowy obiektu budowlanego, uznanego za wykonany zgodnie z pozwoleniem na budowę, z zatwierdzonym projektem budowlanym i z zatwierdzoną dokumentacją wykonawczą oraz dopuszczonego do użytkowania.