Przegląd rynku inwestycyjno-budowlanego (część XV)

Wstęp
Polski rynek inwestycyjno-budowlany, podobnie jak i inne rynki europejskie, został zdominowany przez przewidywania konsekwencji BREXIT’u, którego skutków nikt obecnie nie może ocenić. Jeśli nie będą to nawet skutki bezpośrednie, to na pewno można oczekiwać „uderzenia” pośredniego, głównie za sprawą kursów walutowych oraz niepokojów inwestorów wywołanych nieprzewidywalnymi zdarzeniami w gospodarkach krajów europejskich. Już następnego dnia po ogłoszeniu wyników głosowania „pikowały” wskaźniki giełdowe, nastąpił gwałtowny spadek wartości funta brytyjskiego i mniej gwałtowny, ale także znaczny, spadek wartości złotówki, przy równoczesnym wzroście kursów euro, dolara i franka szwajcarskiego. Bez wątpienia pogorszy się sytuacja polskich inwestorów, którzy zaciągnęli kredyty nominowane we frankach szwajcarskich; wielu z nich może stracić zdolność spłaty długu, co spowoduje przejmowanie przez banki nieruchomości, a w konsekwencji załamanie się ich cen i recesję głównie na rynku mieszkaniowym. Nie można wykluczyć masowych upadłości developerów.

Nie można też pominąć wpływu słabnącej złotówki na koszt obsługi długu zagranicznego, a w konsekwencji konieczność ograniczania zaplanowanych inwestycji. Jeśli równocześnie nastąpiłoby zmniejszenie napływu środków pomocowych z budżetu unijnego (co wydaje się prawdopodobne) to tendencje na polskim rynku inwestycyjno-budowlanym nie napawają optymizmem.

Negatywne dla polskiego budownictwa zjawiska, o których wyżej wspomniałem, nie muszą występować równocześnie, a także ich skala i skutki mogą okazać się łagodniejsze, niemniej ich wpływ na gospodarkę, w tym na budownictwo, z pewnością będzie znaczący, a „ucieczka” kapitału i inwestorów zagranicznych – dotkliwa.

Obecnie relacjonujemy ruch inwestycyjno-budowlany z okresu względnie dobrej koniunktury, o czym świadczą wybrane, liczące się przykłady obiektów rozpoczynanych, w trakcie budowy i oddawanych do użytku. Przykłady obejmują inwestycje mieszkaniowe, usługowe, handlowe, biurowe, hotelowe oraz realizowane na potrzeby działalności magazynowej, logistycznej i in.

Projektom budownictwa mieszkaniowego towarzyszą inwestycje o charakterze rekreacyjnym i kulturalnym oraz inwestycje hotelowe. Wybrano kilka interesujących przykładów.

• Developer ARCHICOM buduje we wrocławskiej dzielnicy Krzyki osiedle mieszkaniowe składające się z 5 budynków. Łączna liczba mieszkań sięgnie ponad 250. Osiedle budowane jest etapowo. Pierwsze budynki już zasiedlono. Zakończenie budowy osiedla przewidziano w IV kw. 2017 r.
   
• Węgierski developer CORDIA zapoczątkował budowę II etapu kompleksu mieszkaniowego w krakowskiej dzielnicy Grzegórzki. Oprócz dwóch będących na ukończeniu budynków powstaną 3 kolejne budynki o łącznej liczbie 177 mieszkań. Zakończenie drugiego etapu budowy przewidziano na III kw. 2018 roku. Łącznie inwestor zaoferuje w osiedlu 323 mieszkania.
   

• DOM DEVELOPMENT przygotowuje się do budowy osiedla mieszkaniowego w Warszawie u zbiegu ulic Ostrobramskiej i Motorowej. Projekt przewiduje budowę 3 budynków 18-kondygnacyjnych i 2 budynków o połowę niższych połączonych łącznikiem. Inwestycja zawiera blisko 500 mieszkań i około 700 m² powierzchni usługowo-handlowej.
   
• Spółka Hoża 42 będzie przebudowywać i unowocześniać zabytkową kamienicę wybudowaną w 1893 roku u zbiegu ulic Marszałkowskiej i Hożej w Warszawie. Roboty już się rozpoczęły i będą trwały do końca 2017 r. Gmach będzie podwyższony o jedno piętro i poddasze. W zrewitalizowanym obiekcie znajdą się apartamenty i penthousy z tarasami. Na parterze projektant umieścił basen, siłownię i powierzchnie klubowe.
   
• Firma SKANSKA otrzymała zlecenie na zagospodarowanie lewobrzeżnego bulwaru wiślanego w Warszawie. Wartość kontraktu wynosi 66 mln zł. Czas trwania inwestycji określono na 1 rok. Zagospodarowaniu podlegać będzie 1,2 km odcinek bulwaru od Centrum Nauki Kopernik do mostu Śląsko-Dąbrowskiego. W ramach kontraktu firma wybuduje obiekty wodne, promenadę spacerową, ścieżkę rowerową. Będą również urządzenia rekreacyjne i elementy małej architektury. Przewidziano budowę przejścia podziemnego pod Wisłostradą do ulicy Bednarskiej.
   
• Na działce przy ulicy Grzybowskiej w Warszawie, gdzie obecnie mieści się Teatr Żydowski, firma GHELAMCO wybuduje wieżowiec. Istniejący budynek jest w złym stanie technicznym i powinien być wyburzony. Zgodnie z umową pomiędzy developerem a właścicielem teatru, w nowym wieżowcu przewidziano pomieszczenia dla teatru. Developer zobowiązał się także sfinansować jego wyposażenie według współczesnych standardów. Nowa siedziba teatru liczyć będzie około 6,5 tys. m² powierzchni (w tym widownia i zaplecze techniczne). Według zapewnień developera projekt będzie realizowany etapowo, aby zapewnić ciągłość działalności tej placówki kulturalnej.
   
• Stowarzyszenie DELTA jest inicjatorem i inwestorem Centrum Kongresowo- Rekreacyjnego na terenie tzw. Szwajcarii Bałtowskiej w chronionym obszarze krajobrazowym Doliny Kamiennej. Teren, na którym powstanie Centrum liczy około 100 ha. Projekt przewiduje budowę 2 hoteli: czterogwiazdkowego i trzygwiazdkowego połączonych ze sobą. W obu obiektach znajdą się sale konferencyjne, park wodny, zespół basenów krytych i otwartych. Zespół konferencyjny może pomieścić 820 osób. Kąpielisko będzie zaaranżowane w formie nadmorskiej jurajskiej laguny.
   
• J.W. Construction Holding przeprowadza gruntowną przebudowę biurowca przy Alejach Jerozolimskich 216 w stolicy. Zamiast biurowca będzie nowoczesny aparthotel, który pomieści 87 lokali. Obiekt zapewni użytkownikom serwis 5-gwiazdkowego hotelu (całodobowa recepcja, konsjerż, room-service, restauracje itp.). Obiekt zostanie oddany do użytku w pierwszej połowie 2017 roku.
   
• Firma HOTEL 52 jest inwestorem hotelu w Warszawie przy ulicy Prądzyńskiego. W 7-kondygnacyjnym budynku o powierzchni użytkowej ponad 12 tys. m² przewidziano 468 pokoi. Na parterze będą zlokalizowane: recepcja, bar, sale konferencyjne, biura hotelowe, przeszklone patio oraz sala restauracyjna połączona z zapleczem kuchennym. Przewidziano też garaż dla około 100 miejsc parkingowych. Otwarcie hotelu zaplanowano na drugą połowę 2017 r.
   

Popyt na nowoczesne lokale biurowe jest w Polsce nadal duży. Prezentujemy działalność inwestycyjną w tej dziedzinie.

• Korporacja Budowlana DORACO jest generalnym wykonawcą obiektu biurowo-handlowego „Centrum Marszałkowska”. W miejsce wyburzonego dawnego budynku Sezamu u zbiegu ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej powstanie nowy kompleks biurowo-handlowy. Wartość kontraktu wynosi 83,5 mln zł. Prace przy budowie rozpoczęto w kwietniu 2016 i będą trwały 22 miesiące. Zakończenie inwestycji nastąpi w I kwartale 2018 r. Obiekt zaoferuje łącznie 16,5 tys. m² powierzchni użytkowej, w tym 11 tys. m² przeznaczono na biura a 5,5 tys. m² na handel i usługi. Obiekt dysponować będzie podziemnym parkingiem.
   
• Inwestor firma LOBOS Nieruchomości buduje obiekt biurowy w krakowskich Czyżynach, który będzie liczył 8 tys. m². Budowę rozpoczęto w połowie 2015 r. a generalny wykonawca HOCHTIEF zaplanował oddanie budynku do użytku w II połowie 2016 roku. Obiekt zaprojektowano zgodnie z certyfikatem LEED.
   
• Developer SKANSKA PROPERTY POLAND rozpoczął budowę biurowca na terenie nowego Centrum Łodzi, naprzeciwko nowego Dworca Fabrycznego. Obiekt zaoferuje 21,5 tys. m² powierzchni użytkowej. Projekt zakłada uzyskanie certyfikatu LEED na poziomie Gold. Siedmiokondygnacyjny budynek będzie oddany do użytku na przełomie drugiego i trzeciego kwartału 2017 roku. Dwupoziomowy parking podziemny pomieści 210 pojazdów.
   
• SKANSKA PROPERTY POLAND rozpoczyna budowę biurowca „HIGH Five” przy ulicy Pawiej w Krakowie. Pierwszy etap budowy wyceniono na 48 mln euro. Zgodnie z nazwą – kompleks składać się będzie z 5 budynków. Po ukończeniu wszystkich gmachów inwestycja zaoferuje około 70 tys. m² powierzchni najmu. Kompleks będzie przystosowany do certyfikatu LEED – Gold. Termin oddania do użytku pierwszego etapu inwestycji zaplanowano na IV kw. 2017 roku.
   
• Na warszawskim Służewcu rozpoczęto budowę biurowca o powierzchni najmu około 26 tys. m². Inwestorem jest firma PENTA Investments. Ukończenie obiektu, którego wartość sięga 45 mln euro zaplanowano na III kw. 2017 r. Biurowiec będzie liczył 11 kondygnacji naziemnych. Na parterze budynku o powierzchni około 21 tys. m² pomieszczą się m.in. restauracja i apteka. Podziemny parking oferuje 435 miejsc postojowych. Inwestor przewiduje, że obiekt uzyska certyfikat LEED na poziomie Gold.
   
• Spółka Castor Park wybuduje w stolicy przy ulicy Bobrowieckiej 6-kondygnacyjny biurowiec o łącznej powierzchni 45 tys. m². Na parterze mieścić się będzie część handlowo-usługowa oraz restauracja i centrum konferencyjne. Dwie kondygnacje podziemne pomieszczą 500 miejsc postojowych. Prace budowlane rozpoczęto w kwietniu 2016, a ich zakończenie nastąpi w drugiej połowie 2017 roku. Obiekt będzie realizowany wg standardu BREEAM.
   
• Na wrocławskich Bielanach przy ulicy Niebieskiej powstaje 12-kondygnacyjny biurowiec Aurea Business House o wysokości 46 metrów. Termin oddania do użytku biurowca nastąpi na początku 2018 roku, a wartość kontraktu wynosi około 40 mln zł.
   
• Developer MEYER BERGMAN przygotowuje się do budowy biurowca Grand Central w Katowicach, zlokalizowanego obok dworca kolejowego. Powierzchnia najmu wyniesie 24 tys. m². Budynek będzie liczył 10 kondygnacji. Powierzchnia biurowa zajmie 19,3 tys. m², a lokali handlowych 4,7 tys. m². Okres budowy wyniesie 15 miesięcy.
   
• Firma HB REAVIS buduje w Warszawie w sąsiedztwie dworca kolejowego Warszawa Zachodnia kompleks biurowców WEST STATION. Będą to 2 obiekty 14-kondygnacyjne o powierzchni biurowej 68 tys. m². Zakończenie inwestycji nastąpi w połowie 2017 roku. Obiekty będą się ubiegały o certyfikat BREEAM na poziomie Excellent.
   
• Developer SKANSKA PROPERTY POLAND przygotowuje się do budowy kompleksu biurowego na tzw. Serku Wolskim w stolicy. Wybudowany będzie 130-metrowy wieżowiec o powierzchni najmu około 70 tys. m² . Rozpoczęcie budowy nastąpi w drugiej połowie 2016 r. Przewidziano także drugi etap budowy, w którym zrealizowany zostanie budynek o powierzchni około 25 tys. m². Zakończeniem i zwieńczeniem budowy kompleksu będzie wieżowiec o powierzchni około 40 tys. m² i wysokości 130 m. Cały kompleks powinien być zakończony w 2021 r.
   
• Developer GREEN PROPERT GROUP wybuduje w Warszawie na działce pomiędzy ulicami Okopową, Młocińską i Burakowską biurowiec 32-piętrowy o wysokości 120 metrów. Najemcy otrzymają do dyspozycji około 28 tys. m² powierzchni biurowej.
   
• ERBUD jest generalnym wykonawcą prestiżowego biurowca w centrum stolicy. Obiekt jest niewielki (2,1 tys. m²), ale bardzo interesująco zlokalizowany - na trójkątnej działce u zbiegu ulic Pięknej i Koszykowej. Oddanie inwestycji do użytkowania nastąpi połowie 2017 roku.
   

Inwestycje handlowe to również rozwój magazynów, centrów logistycznych i innych obiektów związanych z działalnością handlową. Ilustrują to następujące przykłady.

• Firma DORACO przeprowadza gruntowną rewitalizację centrum handlowego ETC Swarzędz pod Poznaniem. Prace modernizacyjne rozpoczęto w II kwartale br. i potrwają do drugiej połowy 2017 roku. Modernizowany obiekt powstał ponad 20 lat temu i nie odpowiada współczesnym standardom. Przebudowa polegać będzie m.in. na połączeniu 2 odrębnie funkcjonujących hal, zmianie komunikacji wewnętrznej, wydzieleniu strefy gastronomicznej, wykonaniu nowej elewacji itp. Zostanie także powiększony i zmodernizowany parking, który pomieści 750 pojazdów.
   
• Developer Gemini Park Tychy buduje obiekt handlowy o powierzchni około 36 tys. m². Inwestycja jest częścią kompleksu, w skład którego wchodzą supermarkety TESCO, OBI i SATURN. Przewidywany termin zakończenia budowy to przełom III i IV kwartału 2017. Po ukończeniu inwestycji kompleks handlowy oferować będzie 60 tys. m² powierzchni.
   
• Towarzystwo inwestycyjne INVESTING rozpocznie w III kw. 2017 r. budowę Parku Handlowego o powierzchni około 12 tys. m². Inwestycja będzie realizowana w Gdańsku przy ulicy Przywidzkiej. Obiekt dysponować będzie lokalami handlowymi przystosowanymi do potrzeb branży spożywczej, elektronicznej, sportowej, wyposażenia wnętrz. Będzie także parking dla 286 pojazdów.
   
• W miejscowości Grzędy k. Tarczyna przygotowywana jest inwestycja magazynowa LOGISTIC PARK. Inwestorem jest firma FRACTAL GROUP. Obiekt będzie zlokalizowany na działce około 80 tys. m² przy trasie E-77 (wylot na Kraków). Kompleks obejmować będzie około 35 tys. m² hal magazynowych oraz biura.
   
• Firma GOODMAN buduje dwa nowe centra logistyczne w sąsiedztwie portów lotniczych w Poznaniu i Krakowie. Firma specjalizuje się w dystrybucji produktów żywnościowych na rynki zagraniczne. Centrum poznańskie kończy drugą fazę inwestycji, która zostanie oddana do użytku w drugiej połowie 2016 roku. Równolegle do ww. inwestycji firma kontynuuje budowę podobnego obiektu o powierzchni 17 tys. m² w odległości około 4 km od krakowskiego portu lotniczego Balice. Oddanie obiektu do użytku przewidziano również w drugiej połowie 2016 r. Docelowo powierzchnia centrów logistycznych firmy GOODMAN w Polsce sięgnie 150 tys. m².
   
• Kompleks magazynowy powstaje w Łodzi w dzielnicy Widzew. Inwestorem obiektu, który liczyć będzie 70 tys. m² jest firma MPK Group. Zakończenie pierwszego etapu kompleksu o powierzchni około 30 tys. m², którego budowa jest w toku, zaplanowano w I kwartale 2017 roku.