Do napisania tego artykułu skłoniła mnie lektura „Katalogu Polecanych Produktów 2008”, który otrzymałem w pociągu podczas podróży na Targi BUDMA 2008 w Poznaniu. Już same hasła na okładce tego katalogu były super reklamowe, ale niestety niewiarygodne – „co?, gdzie?, za ile?” – otóż „co i gdzie?” – czyli jedynie tzw. dane teleadresowe producentów były podane, natomiast – „za ile?” – już w bardziej ogólnej formie, np. „atrakcyjna cena” lub w ogóle. Na ponad sto prezentowanych produktów zaledwie 5 miało podaną cenę minimalną.
Jednak nie to zwróciło moją szczególną uwagę. Większość tekstów opisujących produkty charakteryzowała forma bardzo ogólna, a często wprowadzająca czytelnika w błąd lub nie mówiąca tzw. całej prawdy o danym rozwiązaniu. Niektóre teksty świadczyły wręcz o małym zrozumieniu istoty opisywanych wyrobów. Oto kilka drastycznych przykładów (uwaga: teksty napisane boldem to cytaty).
Rury i systemy z tworzyw polimerowych
- „instalacja jest odporna na działanie jonów miedzi” – do czego służy taka informacja? Wydaje mi się, że jest to raczej bardzo nieudany atak na systemy z rur metalowych niż informacja potrzebna projektantowi czy inwestorowi. Nie podano natomiast żadnych innych informacji związanych z niewątpliwie bardzo dobrymi właściwościami tworzyw polimerowych w zakresie ich odporności na różne rodzaje korozji w tym również elektrochemiczną, która może zaistnieć np. w przypadku niewłaściwego łączenia wyrobów stalowych i miedzianych w jednej instalacji. W informacji tego samego producenta czytamy, że instalacja prawidłowo wykonana z ich materiałów może funkcjonować 50 lat, ale na system producent udziela gwarancji 10 lat – chyba jednak nie wierzy w te 50 lat.
- „system może być eksploatowany w temperaturze do 80 stopni Celsjusza, a krótkotrwale (sumarycznie przez 1 rok w całym okresie użytkowania) nawet w temperaturze 90 stopni Celsjusza” – czyli jednorazowo przez jaki czas?
I informacja diametralnie różna, ale równie nic nie mówiąca:
- „produkowany jest z polipropylenu random PP-R materiału odpornego na wysoką temperaturę i ciśnienie” – ale o jakich wartościach?
Lub też:
- „materiału o wysokiej odporności na działanie temperatury, substancji chemicznych oraz czynników mechanicznych” – ciekawe co to są te czynniki mechaniczne?
Wytrzymałość i żywotność tworzyw polimerowych silnie zależna jest od temperatury i ciśnienia medium, jak to pokazano na wykresie poniżej dla rur z PP-R
Pompy ciepła
- „Innowacyjna technologia zapewnia wysoką sprawność, długą żywotność oraz przyjazną obsługę. Ogrzewanie za pomocą pomp ciepła jest ekologiczne i tanie”. Ani słowa o dostępnych mocach, współczynniku COP (charakteryzującym stosunek mocy włożonej np. energii elektrycznej do dostępnej do wykorzystania), czy nawet tak ogólnej informacji - czy są to pompy sprężarkowe, czy absorpcyjne lub po ilu latach zwróci się koszt inwestycji (jeżeli założono, że informacja jest kierowana do inwestora).
- To samo niedopatrzenie co poprzednio – czyli brak jakichkolwiek danych technicznych a dodatkowo „szpanowanie nazwą” bez zrozumienia istoty tego rozwiązania - „... zastosowanie wysokowydajnego kompresora spiralnego Scroll powoduje wzrost sprawności całego systemu grzewczego o ok. 20%”. Po pierwsze od jakiej sprawności ma być ten wzrost o 20%”. Po drugie - jeżeli porównamy np. sprężarki spiralne z tłokowymi to zaletą tych pierwszych w stosunku do drugich będą: mniejsze wymiary, większa odporność na uderzenia hydrauliczne, minimalne wibracje (a co za tym idzie niski poziom hałasu) oraz co bardzo istotne – zwiększona żywotność do ok. 80.000÷100.000 godzin pracy. I te zalety należałoby podkreślić. Natomiast współczynnik wydajności sprężarek wyporowych zależy od stopnia sprężania, a wydajność cieplna lub chłodnicza jest zależna od temperatury odparowania czynnika roboczego. Korzystając z okazji należałoby powiedzieć, że sprężarki służą w pompach ciepła do podnoszenia ciśnienia czynnika roboczego, który krążąc w pompie ciepła pośredniczy w transportowaniu ciepła z niższego na wyższy poziom temperatury (stąd nazwa – pompa ciepła). W pompach ciepła stosowane są sprężarki: wyporowe lub przepływowe (turbosprężarki). Sprężarki wyporowe mogą być: tłokowe z tłokami wykonującymi ruch posuwisto-zwrotny oraz sprężarki rotacyjne (z tłokiem obrotowym), w których sprężanie następuje w wyniku ruchu obrotowego, np. sprężarki łopatkowe, z tłokiem wirującym (Wankla), śrubowe i spiralne.
- „Systemy grzewcze pomp ciepła (właśnie z wysokowydajnym kompresorem Scroll - przyp. autora) nie wymagają przeglądów ani serwisowania” - takie stwierdzenie to już istny skandal. Jak wspomniałem wcześniej sprężarki spiralne odznaczają się wyjątkowo wysoką żywotnością, no ale żeby zupełnie bez serwisu? Poważni producenci tych sprężarek zalecają przeprowadzanie przeglądów serwisowych minimum dwa razy w roku. Każdy nowy system ogrzewania uruchamiany jest w warunkach atmosferycznych panujących w danym dniu. Podczas eksploatacji warunki te zmieniają się, szczególnie w okresach przejściowych i dlatego tak istotna jest powtórna regulacja i sprawdzenie prawidłowej pracy całego systemu.
Kolektory słoneczne
- ogólna uwaga to brak podanych cen i orientacyjnego okresu zwrotu kosztów – co niewątpliwie interesuje najbardziej inwestorów,
- „kolektory próżniowe wyróżniają się zwiększonym uzyskiem energii z 1 m2 w stosunku do tańszych kolektorów płaskich, a także wykorzystaniem energii słonecznej nawet przy ujemnych temperaturach” – no właśnie - najlepszym izolatorem jest próżnia, co ma szczególne znaczenie zwłaszcza w okresie zimowym (straty ciepła z kolektora do otoczenia), ale czy takie rozwiązanie się opłaca? Wg dostępnych informacji, w UE kolektory próżniowe stanowią jedynie kilka procent stosowanych kolektorów słonecznych – głównie stosowane są kolektory płaskie, więc coś w tym jest.
Instalacje grzewcze
- system ogrzewania powietrzem, klimatyzacji i wentylacji - „Cechuje się niskim zużyciem energii w stosunku do ogrzewania wodnego (oszczędności od 35% do 80%), może współpracować z kominkiem lub rekuperatorem dodatkowo zwiększając oszczędności” - poszli ostro – 80% oszczędności to nie żarty, a jak dojdzie odzysk ciepła z rekuperatora to może nawet dojść do 100%, ciekawe jeszcze w stosunku do czego?
I na zakończenie trochę humoru: „Zalety:....., brak kaloryferów i wody w instalacji” - to naprawdę rewelacja na miarę PR.
Pragnę tą drogą podziękować autorom niektórych informacji opublikowanych we wspomnianym na wstępie katalogu, dzięki nim podróż upłynęła mi szybko i momentami wesoło – pomimo braku piwa w wagonie WARS (ale może to się niedługo zmieni, tak jak i podobne teksty).
Poważnie podchodząc do opisanego zjawiska (obecnego nie tylko w omawianym katalogu), chciałbym ostrzec przed zbyt dosłownym i bezkrytycznym przyjmowaniem informacji podawanych przez PR producentów.