Czym jest WSZB?
Warszawski Standard Zielonego Budynku stanowi system oceny zgodności projektów nowych inwestycji miejskich z jego wytycznymi i jednocześnie zawiera wskazówki do projektowania nowych obiektów. Piotr Jurkiewicz, koordynator zespołu architektów tworzących standard mówi, że: WSZB określa, jak mają wyglądać i funkcjonować budynki miejskie z punktu widzenia wpływu na środowisko, adaptacji i mitygacji (dostosowania do zmian klimatu i łagodzenia negatywnych skutków tych zmian – przyp. autorki), gospodarki o obiegu zamkniętym – dla osiągnięcia celów klimatycznych zapisanych w Zielonej Wizji Warszawy. To właśnie inwestycje powstające z udziałem finansów publicznych powinny tworzyć wzorce, wskazywać najlepsze praktyki.
Standard dotyczy nowych budynków miejskich. Istnieją oczekiwania wobec innych inwestorów działających na rynku budowlanym, że będą uwzględniać założenia standardu, zarówno podczas projektowania nowych, jak i poddawania termomodernizacji starych budynków. Miasto planuje także opracowanie podobnego dokumentu dotyczącego budynków modernizowanych i termomodernizowanych.
Kompleksowe podejście
Warszawski Standard Zielonego Budynku to system oceny projektów nowych budynków miejskich – został podzielony na sześć obszarów oceny. Są to:
- zieleń i zagospodarowanie działki,
- gospodarowanie wodą,
- efektywność energetyczna,
- zrównoważona mobilność,
- materiały i rozwiązania budowlane – elementy gospodarki o obiegu zamkniętym,
- zdrowie, komfort, bezpieczeństwo.
W każdym z tych obszarów jest wymienionych od sześciu do jedenastu wymagań, co oznacza, że projektanci mają wiele rozwiązań projektowych do wyboru. Mogą to być przykładowo (w kolejnych obszarach): zachowanie istniejących drzew i krzewów, wykorzystanie wód opadowych w instalacjach budynku, efektywne oświetlenie, udogodnienia dla rowerzystów, materiały z recyklingu, zanieczyszczenie światłem.
Piotr Jurkiewicz zwraca uwagę, że udało się osiągnąć równowagę między ambitnymi wymaganiami a rzeczywistością budowlaną. Istotną cechą standardu jest również to, że nie ogranicza się do efektywności energetycznej budynku, a stawia wymagania kompleksowe, dotyczące zagospodarowania działki, błękitno-zielonej infrastruktury, zrównoważonej mobilności, zdrowia, komfortu i bezpieczeństwa użytkowników oraz całego cyklu życia budynku.
I podkreśla: Jednym z podstawowych założeń na starcie pracy nad standardem było podejście kompleksowe. Żeby otrzymać świadectwo zgodności z WSZB, projekt musi uzyskać pozytywną ocenę we wszystkich sześciu obszarach – w tym sensie wszystkie są jednakowo ważne.
Wymagania obligatoryjne
Wskazano jednak trzy najważniejsze wymogi, które są obligatoryjne. Przyjęto je w trzech pierwszych obszarach, po jednym dla każdego.
Są to odpowiednio:
- wskaźnik błękitno-zielonej infrastruktury,
- zagospodarowanie wód opadowych na działce,
- zapotrzebowanie na energię pierwotną.
W ostatnim obszarze oceny – zdrowie, komfort, bezpieczeństwo – w odniesieniu do budynków oświaty obowiązkowe jest zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem energii.
Piotr Jurkiewicz wyjaśnia: Zdefiniowaliśmy te cechy, które są kluczowe z punktu widzenia polityki miasta. Są to wymagania obligatoryjne: wysoka jakość zieleni (wskaźnik błękitno-zielonej infrastruktury), zagospodarowanie wód opadowych na terenie działki oraz zapotrzebowanie na energię pierwotną niższe niż wymagane przepisami (wskaźnik jednostkowy energii pierwotnej EP). Dla budynków oświaty wymaganiem obligatoryjnym jest także skuteczna i oszczędna wentylacja zapewniająca warunki wewnętrzne odpowiednie dla prawidłowej nauki.
Wymagania do wyboru
Poza wymogami obowiązkowymi projekt musi spełniać co najmniej dwa warunki w każdej kategorii. W zależności od obszaru oceny jest ich od sześciu do jedenastu. Ich wybór zależy od projektantów.
Piotr Jurkiewicz tak komentuje to postanowienie: Wymagania do wyboru dobrane są tak, aby umożliwić spełnienie standardu inwestycjom, które mogą bardzo różnić się pod względem wielkości, funkcji, lokalizacji, uwarunkowań planistycznych i innych cech.
Jednak w uzasadnionych przypadkach jest możliwe odstępstwo od wymogów standardu. Opinię o jego udzieleniu będzie wydawać Dyrektor Koordynator ds. zielonej Warszawy.
Zielono-błękitne budynki
Warto zwrócić uwagę, że dwa obszary oceny z wymogami obligatoryjnymi dotyczą zieleni i wody. Szymon Kościerzyński mówi, że: Warszawski Standard Zielonego Budynku to proklimatyczne podejście do przygotowania projektu inwestycji.
Budynki realizowane zgodnie z wytycznymi standardu mają mieć zdecydowanie mniejszy negatywny wpływ na środowisko, a jednocześnie chronić przed skutkami zmian klimatu. Ważne jest zachowanie istniejących drzew i krzewów oraz naturalnych siedlisk zwierząt, a także wielowarstwowa struktura roślinności, rozwiązania retencyjne oparte na przyrodzie. Szymon Kościerzyński podkreśla, że standard promuje możliwie jak największy udział zieleni na działce – i tutaj stawiamy na zieleń najbardziej wartościową dla ludzi oraz całego ekosystemu, co pozwala na znacznie wyższy komfort życia użytkowników budynku, a dodatkowo wspiera zachowanie bioróżnorodności flory i fauny oraz retencję wody.
Podniesiona poprzeczka
Warszawski Standard Zielonego Budynku wskazuje kierunek zmian w projektowaniu nowych budynków. W dwóch kategoriach przyjęto większe wymogi niż te wynikające z obecnie obowiązujących przepisów. Dotyczy to efektywności energetycznej i wskaźnika błękitno-zielonej infrastruktury. Nowe budynki powinny mieć o co najmniej 10% mniejsze zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną EP w porównaniu do obowiązującej normy prawnej. Jest to wymóg obligatoryjny. Podobnie w kategorii Zieleń i zagospodarowanie działki obowiązkowe jest osiągnięcie wyższego o co najmniej 20% wskaźnika błękitno-zielonej infrastruktury niż wartość wymaganego dla obszaru danej inwestycji udziału powierzchni biologicznie czynnej, wynikająca z zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy lub decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.