Zamówienia publiczne w Austrii

Austria (niem. Österreich), oficjalnie Republika Austrii (niem. Republik Österreich) to państwo położone w Europie Środkowej, federacja dziewięciu krajów związkowych (Bundesländer, dalej: „landów“) ze stolicą w Wiedniu. Pod względem powierzchni największym landem jest Dolna Austria (Niederösterreich), najmniejszym zaś Wiedeń.

W związku ze złożoną strukturą administracyjną oraz wymaganiami konstytucyjnymi, na system zamówień publicznych w Austrii składają się: jedna ustawa o zamówieniach publicznych regulująca procedury udzielania zamówień oraz 9 ustaw (po jednej dla każdego kraju związkowego) regulujących procedury odwoławcze w zamówieniach publicznych udzielanych w poszczególnych krajach związkowych^[1]. Austria jest jednym z ostatnich krajów członkowskich UE, który nie wdrożył jeszcze unijnych dyrektyw z 2014 r. (aczkolwiek wszystko wskazuje na to, że nastąpi to wkrótce). W grudniu 2017 r. Komisja Europejska podjęła nawet decyzję o skierowaniu przeciwko Austrii skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z tytułu niewdrożenia unijnych przepisów^[2] wraz z propozycją kar finansowych z tym związanych^[3].
 

Łączna wartość zamówień publicznych udzielonych w Austrii w 2015 r. szacowana była na nieco ponad 45 mld euro. Stanowiło to 13,2% PKB Austrii. Wartość zamówień tzw. unijnych, czyli publikowanych w Dzienniku Urzędowym UE, wyniosła w 2015 r. ok. 6,4 mld euro. Ogłoszeń dotyczących takich zamówień austriaccy zamawiający opublikowali 3090.
 

Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestię zamówień publicznych jest Ustawa o udzielaniu zamówień publicznych (Bundesgesetz über die Vergabe von Aufträgen – obecnie Bundesvergabegesetz 2006 – BvergG). Tekst obecnej ustawy w języku niemieckim dostępny jest pod adresem: https://www.bundeskanzleramt.gv.at/vergaberecht-in-osterreich).
W 2018 roku BvergG z 2006 r. zostanie zastąpione przez nowe BvergG (https://www.parlament.gv.at/PAKT/VHG/XXV/I/I_01658/index.shtml).
 

Nowa ustawa wdroży wszystkie trzy unijne dyrektywy o zamówieniach publicznych z 2014 r.: dyrektywę klasyczną 2014/24, sektorową 2014/25 oraz dyrektywę koncesyjną 2014/23. Ustawa ureguluje również kwestie wnoszenia środków odwoławczych oraz ich rozpatrywania przez właściwy organ, ale tylko w odniesieniu do zamówień udzielanych przez podmioty federalne. Obejmie ona zarówno zamówienia o wartościach powyżej progów unijnych^[4] jak i podprogowe, z tym że w przypadku tych drugich będą to procedury znacznie bardziej odformalizowane i uproszczone. Zakresem ustawy objęte zostaną zamówienia publiczne na dostawy, usługi i roboty budowlane, a także koncesje na usługi i roboty budowlane. Jeśli chodzi o zakres podmiotowy, to obejmuje on rząd federalny, kraje związkowe, gminy i ich związki, a także tzw. podmioty prawa publicznego, przedsiębiorstwa publiczne oraz podmioty działające na podstawie praw szczególnych i wyłącznych oraz udzielające zamówień związanych z wykonywaniem działalności w sektorach wody, energii, transportu i usług pocztowych.

Nowa ustawa przewiduje w przypadku zamówień o wartościach przekraczających progi unijne następujące tryby udzielania zamówień publicznych:

Jeżeli wartość zamówienia na dostawy lub usługi nie przekracza 80.000 euro, a w przypadku robót budowlanych 300.000 euro, zamawiający może zastosować tzw. procedurę ograniczoną bez publikacji ogłoszenia. Zwraca się on wówczas bezpośrednio do odpowiedniej liczby (gwarantującej konkurencję) znanych sobie wykonawców, zapraszając ich do składania ofert. Procedura negocjacyjna bez ogłoszenia jest dozwolona do progu 80.000 euro a także w sytuacji, kiedy nadarza się wyjątkowo korzystna okazja do zakupu po wyjątkowo okazyjnej cenie dostępnej przez krótki czas.
 

Zamówienie bezpośrednie, czyli udzielenie zamówienia bez publikacji ogłoszenia, wybranemu przez zamawiającego wykonawcy, będzie możliwe do zastosowania, jeżeli jego wartość nie przekroczy 50.000 euro. Ten próg jest niższy niż na gruncie BvergG z 2006 r. – gdzie ustalono go na poziomie 100.000 euro.
 

Jeśli chodzi o kryteria udzielenia zamówienia, co do zasady zamawiający mają wybór pomiędzy wyłącznie ceną, wyłącznie kosztem czy też kombinacją ceny (kosztu i innych kryteriów). Jednakże w przypadku zamówień infrastrukturalnych o wartości powyżej 1 mln euro obowiązkowe ma być zastosowanie kryterium najlepszej relacji ceny do jakości.

 

Ogłoszenia o zamówieniach

Informacje o zamówieniach publicznych ogłaszane są zarówno na poziomie federalnym, jak i poszczególnych krajów związkowych i publikowane w sekcji poświęconej zamówieniom publicznym (Urzędowy Dziennik Zamówień - niem. Amstblatt der Stadt Wien) w gazecie Wiener Zeitung, pod adresem: http://www.wienerzeitung.at/amtsblatt/aktuelle_ausgabe.
 

Na stronie austriackiej Federalnej Izby Gospodarczej (Wirtschaftskammer Österreich) dostępne są dodatkowe informacje na temat miejsc publikacji ogłoszeń o zamówieniach w Austrii (www.wko.at).
 

W Austrii funkcjonuje centralny zamawiający - Federalna Agencja ds. Zamówień Publicznych (niem. Bundesbeschaffung GmbH, BBG, http://www.bbg.gv.at). BBG dokonuje zakupów na rzecz innych instytucji publicznych - ministerstwa federalne mają obowiązek nabywania towarów i usług w ramach umów ramowych zawieranych przez Agencję, chyba że są one w stanie nabyć takie same towary i usługi na bardziej korzystnych warunkach. Korzystanie przez nich z usług Agencji nie wiąże się z żadnymi opłatami. Natomiast inne instytucje sektora publicznego (np. uniwersytety, wspólnoty regionalne i lokalne czy organizacje tworzone przez te podmioty) mogą skorzystać z usług Agencji za niewielką opłatą.

 

Procedury i środki odwoławcze

Organem odwoławczym właściwym w sprawach zamówień publicznych na poziomie federalnym był do 31 grudnia 2013 r. Federalny Urząd ds. Zamówień Publicznych (Bundesvergabeamt – BVA). Reforma, która weszła w życie 1 stycznia 2014 r. znacznie uprościła system odwoławczy, likwidując np. sądy wyspecjalizowane. Kompetencje Federalnego Urzędu ds. Zamówień Publicznych przejął z dniem 1 stycznia 2014 r. Federalny Sąd Administracyjny (Bundesverwaltungsgericht, https://www.bvwg.gv.at/).
 

Federalny Sąd Administracyjny (FSA) ma siedzibę w Wiedniu, oraz filie w Grazu, Innsbrucku i Linzu. FSA składa się z prezesa, wiceprezesa i innych sędziów. Prezydent, wiceprezes i inni sędziowie są mianowani przez Prezydenta Federalnego na wniosek rządu federalnego. W chwili obecnej w skład FSA wchodzi 220 sędziów. Z łączną liczbą 600 pracowników FSA jest największym sądem w Austrii. Rocznie FSA rozpatruje dwadzieścia kilka tysięcy spraw, ale tylko część z nich dotyczy zamówień publicznych – np. w 2015 r. do FSA wpłynęło 200 odwołań w sprawach zamówień publicznych.
 

Sądy na poziomie landów^[5] składają się z przewodniczącego, wiceprzewodniczącego oraz sędziów, których liczba zależy od wielkości danego landu.
 

Termin wniesienia odwołania, o ile wartość zamówienia przekracza progi unijne, wynosi (w zależności od tego, czy zaskarżana decyzja została wysłana do odwołującego się wykonawcy faksem lub drogą elektroniczną czy też pocztą lub w inny sposób) 10 lub 15 dni. W przypadku zamówień o wartościach poniżej progów unijnych termin wynosi 7 dni. Odwołanie od treści dokumentacji przetargowej musi być wniesione najpóźniej na 7 dni przed upływem terminu składania ofert.

Prawo do wnoszenia odwołań przysługuje wykonawcom, których interes w uzyskaniu danego zamówienia został naruszony przez bezprawne działanie zamawiającego. Wniesieniu odwołania musi towarzyszyć wniesienie opłaty (wpisowego), której wysokość zależy od rodzaju zamówienia oraz procedury udzielania zamówienia. Podstawowa opłata wynosi od 308 euro do 6.156 euro. Podlega ona zwiększeniu, np. 3 razy, jeżeli szacunkowa wartość danego zamówienia jest większa niż 10-krotność odpowiedniego progu unijnego lub zmniejszeniu, np. do ¼, jeżeli odwołanie jest wnoszone wobec treści dokumentacji przetargowej.
 

Termin do wydania wyroku przez FSA w sprawach zamówień publicznych wynosi 6 tygodni. Wyroki zapadają, co do zasady, w składach jednoosobowych.
 

Wyroki wydawane przez FSA zależą od tego czy odwołanie jest wnoszone przed czy też już po zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego. W tym drugim przypadku FSA jest uprawniony do unieważnienia bezprawnie zawartej umowy. Może ją także utrzymać w mocy z uwagi na ważny interes publiczny, ale w takim przypadku jest obowiązany nałożyć na danego zamawiającego karę pieniężną, tzw. karę alternatywną. Przykładowo, w 2015 r. nałożył na centralnego zamawiającego (BBG) karę w wysokości 367.000 euro i była to najwyższa jak do tej pory kara od jej wprowadzenia w 2010 r.
 

Jeśli chodzi o procedury odwoławcze w poszczególnych 9 krajach związkowych, uregulowane są one w odrębnych ustawach dostępnych pod adresem: https://www.bundeskanzleramt.gv.at/vergaberecht-in-osterreich.

^[1] Przed reformą z 2002 r. również procedury udzielania zamówień publicznych regulowane były odrębnie w ustawach o zamówieniach publicznych poszczególnych landów.

^[2] Podobne skargi zostały również wniesione przeciwko Luksemburgowi (niewdrożenie kompletu 3 dyrektyw) oraz Hiszpanii (niewdrożenie unijnej dyrektywy sektorowej oraz dyrektywy koncesyjnej) oraz Słowenii (niewdrożenie dyrektywy koncesyjnej).

^[3] Czyli 52.972 euro za dyrektywę koncesyjną oraz po 42.377,6 za dyrektywę klasyczną i drugie tyle za dyrektywę sektorową – podana kwota to wysokość kary za każdy dzień zwłoki we wdrożeniu dyrektyw licząc od daty wydania wyroku Trybunału do dnia wdrożenia dyrektyw(y).

^[4] Od 1 stycznia 2018 r. przez kolejne dwa lata obowiązywać w UE mają progi w następującej wysokości: 144.000 euro dla zamówień na dostawy i usługi podmiotów centralnych, 221.000 euro dla innych zamawiających, 5.548.000 euro dla robót budowlanych (zarówno podmiotów publicznych jak i sektorowych) oraz 443.000 euro na dostawy i usługi w przypadku zamówień sektorowych.

^[5] http://verwaltungsgericht.bgld.gv.at/; www.ktn.gv.at; www.lvwg.noe.gv.at; www.lvwg-salzburg.gv.at; www.lvwg-stmk.gv.at; www.lvwg-tirol.gv.at; www.lvwg-vorarlberg.at; www.lvwg-ooe.gv.at oraz www.verwaltungsgericht.wien.gv.at