Zamówienia publiczne w Bułgarii

Wprowadzenie

Od 1 stycznia 2007 r. Unia Europejska powiększyła się o dwa nowe państwa członkowskie: Rumunię i Bułgarię. Dla polskich przedsiębiorców oznacza to możliwość ubiegania się o kontrakty publiczne w kolejnych dwóch krajach. Warto zatem, abyśmy przyjrzeli się procedurom i wymogom dotyczącym udzielania zamówień publicznych w tych dwóch krajach. Na początek Bułgaria.

Bułgaria to kraj w Europie Południowo-Wschodniej o powierzchni 110 tys. km kwadratowych. Liczba ludności wynosi ok. 8 mln. Walutą Bułgarii jest lewa (BGL), która jest powiązana sztywnym kursem z euro (1 BGL = 0,51 EUR). Wartość zamówień publicznych, w stosunku do których postępowania zostały wszczęte w 2005 r., wyniosła (netto, bez VAT) 3 329 711 198 BGL (źródło: raport Agencji Zamówień Publicznych za 2005 r.).

Podstawy prawne zamówień publicznych

W Bułgarii podstawowymi aktami prawnymi dotyczącymi zamówień publicznych są: ustawa o zamówieniach publicznych z 23 marca 2004 r. (obowiązuje od 1 października 2004 r.) oraz rozporządzenie nr 249/2004 dotyczące zamówień mniejszej wartości.

Ustawa wymaga, aby zamówienia publiczne były udzielane zgodnie z zasadami przejrzystości i publicznego dostępu do informacji, wolnej i uczciwej konkurencji oraz niedyskryminacji i równego traktowania. Dostęp do zamówień publicznych jest otwarty dla wszystkich wykonawców niezależnie od ich siedziby (miejsca zamieszkania). Przepisy ustawy są ściśle oparte na postanowieniach unijnych dyrektyw dotyczących zamówień publicznych (dyrektywy 2004/18 oraz 2004/17)^[1]. Konsekwencją tego jest to, że zarówno zakres obowiązywania przepisów ustawy (w tym również wyjątki od jej stosowania) jak i procedury udzielania zamówień są bardzo podobne do obowiązujących w innych państwach członkowskich UE.

Zakresem ustawy są objęte zamówienia publiczne na dostawy, usługi i roboty budowlane udzielane przez następujących zamawiających:

Organy odpowiedzialne za zamówienia publiczne

W Bułgarii istnieją dwie instytucje odpowiedzialne za kwestie zamówień publicznych: Agencja Zamówień Publicznych i Ministerstwo Gospodarki i Energii. Ministerstwo jest odpowiedzialne za wdrażanie polityki państwa dotyczącej zamówień publicznych. Agencja jest z kolei wyspecjalizowaną jednostką organizacyjną w ramach Ministerstwa, do której głównych zadań należy:

Progi obowiązywania ustawy i rozporządzenia

Ustawa o zamówieniach publicznych ma zastosowanie do zamówień przekraczających następujące progi:

Wyższe progi mają zastosowanie, kiedy zamówienie jest udzielane poza terytorium Bułgarii.

Z kolei przepisy rozporządzenia mają zastosowanie do zamówień o wartościach mniejszych niż wyżej wymieniona, ale przekraczających:

Publikacja ogłoszeń o zamówieniach publicznych

Ogłoszenia o zamówieniach publikowane są zgodnie z ustawą w Gazecie Urzędowej oraz od 1 stycznia 2007 r., tak jak we wszystkich państwach członkowskich UE, w Dzienniku Urzędowym UE (ale tylko w przypadku zamówień o wartościach przekraczających progi określone w dyrektywach UE - http://ted.europa.eu/). Ponieważ Gazeta Urzędowa nie posiada wersji elektronicznej, przedsiębiorcy, który chce uzyskać informacje o udzielanych zamówieniach, łatwiej będzie znaleźć interesujące ogłoszenie w rejestrze prowadzonym przez Agencję, dostępnym na jej stronie internetowej (patrz adres podany w aneksie).

Rejestr zawiera następujące informacje:

Dostęp do rejestru jest publiczny i nieodpłatny. Zamawiający mają obowiązek przekazywania stosownych informacji, w tym również danych statystycznych, dyrektorowi Agencji.

Procedury udzielania zamówień publicznych

Ustawa przewiduje następujące procedury udzielania zamówień publicznych:

Wybór oferty w procedurze otwartej, ograniczonej lub negocjacyjnej z publikacją ogłoszenia może być jeszcze poprzedzony aukcją elektroniczną. Podstawowymi trybami udzielania zamówień publicznych są procedura otwarta i ograniczona, pozostałe mogą mieć zastosowanie tylko w sytuacji, kiedy spełnione są okoliczności określone w ustawie. Definicje poszczególnych procedur, warunki ich stosowania jak też minimalne terminy, które powinny być przestrzegane przez zamawiających, są identyczne jak w Polsce.

Wykonawca zainteresowany ubieganiem się o zamówienia publiczne w Bułgarii musi spełniać określone warunki kwalifikacji, dotyczące jego sytuacji finansowej i ekonomicznej, doświadczenia, zdolności technicznej, wyposażenia itp. Warunki kwalifikacji określane przez zamawiającego powinny być związane z przedmiotem zamówienia. Warunki finansowe i ekonomiczne oraz techniczne nie mogą być kryterium udzielenia zamówienia. Innymi słowy, zamawiający nie może wybrać oferty najkorzystniejszej w oparciu o kryteria, które dotyczą osoby wykonawcy (jego obrót, doświadczenie itp.).

Oferent może złożyć tylko jedną ofertę. Oferty składa się na piśmie lub w formie elektronicznej. Zamawiający może wyrazić zgodę na składanie ofert w formie elektronicznej, pod warunkiem, że są one opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Oferty powinny zawierać obowiązkowe informacje określone w art. 56 ustawy. Oferty składa się w języku bułgarskim (z przetłumaczonymi na język bułgarski dokumentami, jeżeli wykonawca pochodzi z zagranicy) w zapieczętowanej nieprzezroczystej kopercie opatrzonej nazwą i adresem wykonawcy. Cena proponowana przez wykonawcę musi być podana w oddzielnej, nieprzezroczystej kopercie, podpisanej „Cena oferty” oraz umieszczonej wewnątrz koperty zawierającej ofertę.

Zamawiający może żądać od oferentów wniesienia wadium. Wysokość wadium określa sam zamawiający w kwocie nieprzekraczającej 1 % wartości szacunkowej zamówienia. Od wykonawcy, którego oferta została wybrana można żądać gwarancji należytego wykonania zamówienia (maksymalnie 5 % wartości zamówienia). Wadium oraz gwarancja mogą być wniesione w formie przelewu bankowego lub gwarancji bankowej. Wybór formy wadium należy do wykonawcy.

Kryteriami udzielenia zamówienia są, wg wyboru zamawiającego, najniższa cena lub oferta najkorzystniejsza ekonomicznie. W tym ostatnim przypadku biorąc pod uwagę przykładowo wymienione podkryteria takie jak cena, termin wykonania lub dostawy, jakość, estetyka, serwis po sprzedaży etc. Kryteria wyboru oferty nie mogą dotyczyć osoby (kwalifikacji, doświadczenia itp.) wykonawcy.

Postępowania odwoławcze

Wykonawcom, których interesy prawne zostały naruszone przez zamawiającego w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia przysługują środki odwoławcze, określone w ustawie. Wykonawcy mają do wyboru dwa tryby postępowania: administracyjno-sądowy oraz sądowy.

Wykonawca, który jest lub był zainteresowany uzyskaniem danego zamówienia, a który został poszkodowany na skutek niezgodnego z prawem postępowania zamawiającego, może wnieść skargę do Komisji ds. Ochrony Konkurencji. Skarga może być wniesiona wobec każdej decyzji, czynności a także bezczynności zamawiającego w trakcie postępowania o zamówienie publiczne. Termin na wniesienie skargi wynosi 10 dni licząc od dnia, kiedy wykonawca dowiedział się o danym naruszeniu przepisów. Wniesienie skargi jest możliwe tylko do czasu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego lub umowy ramowej. Wniesienie skargi nie powoduje, że zamawiający ma automatycznie obowiązek zawiesić postępowanie w sprawie zamówienia publicznego. Komisja może jednak zobowiązać zamawiającego do zawieszenia postępowania o zamówienia publiczne, jeżeli wnioskuje o to wykonawca, a Komisja uzna, że zastosowanie tego środka tymczasowego jest konieczne, uwzględniając także skutki jakie zwłoka w udzieleniu zamówienia publicznego może mieć dla interesu publicznego.

Skarga powinna być sporządzona w języku bułgarskim. Powinna ona zawierać informacje o wykonawcy ją wnoszącym, wskazanie czynności zamawiającego, będących przedmiotem skargi, oraz szkody jaką poniósł lub może ponieść wykonawca. Skargę wnosi się do Komisji, przesyłając jej kopię do zamawiającego. Nie jest konieczne uiszczenie wpisu od skargi, chyba że wykonawca żąda zawieszenia postępowania o zamówienie publiczne. W takiej sytuacji obowiązkowy jest wpis w wysokości 1 % wartości zamówienia, ale nie więcej niż 50 000 BGL (jeżeli nie jest możliwe ustalenie wartości zamówienia wysokość wpisu określa sama Komisja maksymalnie w wysokości 50 000 BGL). Po rozpatrzeniu skargi Komisja może podjąć decyzję o jej nieuwzględnieniu lub w przypadku, kiedy uznaje ją za uzasadnioną, o uchyleniu bezprawnej decyzji zamawiającego lub o stwierdzeniu bezprawnej bezczynności zamawiającego. W przypadku, kiedy skarga jest uwzględniona, zamawiający ma obowiązek powtórzyć (wykonać) wszystkie czynności w postępowaniu o zamówienie publiczne poczynając od ostatniej czynności, która jest zgodna z przepisami o zamówieniach publicznych. Decyzja Komisji powinna zostać podjęta w ciągu 2 miesięcy od wszczęcia postępowania w sprawie skargi. Skargi są rozpatrywane na rozprawie przez co najmniej 5 członków Komisji (decyzje są podejmowane większością głosów). Od decyzji Komisji przysługuje stronom odwołanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego w terminie 14 dni od dnia poinformowania o podjętej decyzji. Orzeczenia NSA są ostateczne.

Drugą możliwością w zakresie postępowań odwoławczych jest wniesienie przez wykonawcę, który ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia, wniosku do Komisji o unieważnienie zawartej umowy w sprawie zamówienia publicznego oraz przyznanie odszkodowania, pokrywającego szkodę poniesioną przez wykonawcę na skutek naruszenia przez zamawiającego prawa. Wniosek jest rozpatrywany zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Warto dodać, że wniesienie wniosku o uchylenie bezprawnie zawartej umowy jest również jedną z kompetencji Agencji.

Aneks - przydatne adresy internetowe

Agencja Zamówień Publicznych http://www.aop.bg/ – głównie w języku bułgarskim, choć sporo informacji dostępnych po angielsku m.in. tekst ustawy i sprawozdania Agencji

Rejestr Zamówień Publicznych http://www.aop.bg/case.php – wyłącznie w języku bułgarskim

Ministerstwo Gospodarki i Energii http://www.mi.government.bg/eng/ – w języku angielskim

Komisja Ochrony Konkurencji http://www.cpc.bg/public/ – po bułgarsku, duża część informacji także po angielsku

^[1] patrz - Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 134 z dnia 30 kwietnia 2004 (BzG nr 1/2005)