Inwestycje drogowe ożywią budownictwo?

Polska gospodarka punkt kulminacyjny krótkoterminowego załamania aktywności gospodarczej ma już za sobą. Tego samego nie można jednak powiedzieć o budownictwie, które na wstrząsy gospodarcze reaguje zawsze z opóźnieniem – mówi ekspert rynku budowlanego w firmie badawczej Spectis Bartłomiej Sosna.
Według niego w najbliższych dwóch latach problemy z wypełnieniem portfela zamówień będą miały firmy, które działają w sektorze niemieszkaniowym. Pandemia COVID-19 pogłębiła bowiem spadek inwestycji, który od trzech, czterech lat sygnalizują dane o pozwoleniach budowlanych (więcej na ten temat w artykule „To będzie trudny rok dla branży budowlanej”).
Ponadto firmy budowlane muszą się liczyć z tym, że samorządy wstrzymają część planowanych inwestycji infrastrukturalnych, w tym budowę obiektów infrastruktury transportu, np. dróg i ścieżek rowerowych (rys. 1).

Zdaniem Bartłomieja Sosny ubytek inwestycji samorządowych w 2021 r. częściowo powstrzymany zostanie dzięki rządowemu Funduszowi Inwestycji Samorządowych, którego budżet na lata 2020-2021 ostatecznie ustalono na 12 mld zł. Z drugiej strony, żeby skorzystać z rządowych lub unijnych programów, gminy muszą mieć wkład własny, a na to pieniędzy nie mają.
W tej sytuacji to inwestycje Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz PKP PLK mogą być istotnym elementem stabilizującym koniunkturę w branży – ocenia ekspert rynku budowlanego w Spectis.
Ta firma badawcza opublikowała listę 25 przygotowywanych megainwestycji budowlanych o łącznej wartości blisko 300 mld zł. Aż 11 z nich to drogi ekspresowe (kolejne odcinki S6, S10, S11, S16, S17, S19, S74 oraz autostrady A2). Ich budowa może pochłonąć łącznie przeszło 123 mld zł.

Zobacz także: Nawierzchnie z betonu wałowanego

Te inwestycje drogowe mają być rozpoczęte w perspektywie pięciu lat i wygląda na to, że Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) dotrzyma słowa. Przede wszystkim zapewnia, że pandemia COVID-19 nie zahamowała już realizowanych inwestycji. Na początku marca było ich 102, a łączna długość budowanych dróg i autostrad wynosiła w tym czasie 1.225,2 km. W przetargach jest kolejnych 27 zadań o łącznej długości 393,8 km, a do końca 2021 roku GDDKiA zamierza ogłosić kolejne postępowania. Będzie to w sumie 28 odcinków dróg ekspresowych i obwodnic, które po oddaniu do użytku wydłużą istniejące ciągi tras o ok. 350 km. Ich realizacja ma pochłonąć ok. 17,6 mld zł.
GDDKiA informuje, że na inwestycje drogowe przeznaczy w tym roku 19,3 mld zł, czyli o 1 mld zł więcej niż rok wcześniej. W tym ok. 2,5 mld zł na utrzymanie istniejącej sieci dróg.
Tylko w okresie dwóch miesięcy 2021 roku GDDKiA podpisała sześć umów na realizację blisko 88 km dróg. Dotyczyły one m.in. przebudowy i dostosowania do parametrów autostrady drogi krajowej nr 18. Ponad 16 kilometrowy odcinek, który zaczyna się blisko cztery kilometry przed węzłem Iłowa, a kończy się na granicy województw lubuskiego i dolnośląskiego wybuduje firma Budimex. Za tę robotę dostanie od GDDKiA ponad 175,1 mln zł. Z kolei odcinek o długości 21 km od granicy województw lubuskiego i dolnośląskiego do węzła Golnice powierzyła ona konsorcjum firm Kobylarnia (lider), Mirbud i Budpol (partnerzy). Ten kontrakt ma wartość 258,7 mln zł.
Wkrótce ruszy też budowa 13-kilometrowego odcinka autostrady A2 pomiędzy Mińskiem Mazowieckim a Siedlcami. Chodzi o fragment pomiędzy węzłami Groszki i Gręzów. GDDKiA zawarła z firmą STECOL Corporation umowę o wartości ok. 530,8 mln zł. W realizacji jest więc już cały odcinek A2 od Kałuszyna do Siedlec. Na kolejny fragment od Siedlec do Białej Podlaskiej toczą się cztery postępowania przetargowe.

Oczywiście GDDKiA poprawia także stan istniejącej sieci drogowej. W 2020 r. wydatki na remonty 152,2 km dróg sięgnęły 253 mln zł. W tym roku planowane jest zakończenie remontów ok. 300 km dróg krajowych na łączną kwotę ok. 350 mln zł.
Ponadto firmy budowlane mogą spodziewać się ponad 100 przetargów na rozbudowę, bądź przebudowę istniejących dróg krajowych, m.in.:

• nr 22 – na odcinku Królewo – granica województw pomorskiego i warmińsko-mazurskiego (10,4 km) i granica województw pomorskiego i wielkopolskiego - Buszkowo (3 km),
• nr 45 – na odcinku Praszka – granica województw opolskiego i łódzkiego (6,8 km),
• nr 74 – na odcinku Zamość – Miączyn w województwie lubelskim (7,25 km),
• nr 93 – na odcinku Boczów – Torzym w województwie lubuskim (2,4 km),
• nr 94 – na odcinku Zederman – Jerzmanowice w województwie małopolskim (8 km).

W ramach tych inwestycji powstaną też chodniki i ścieżki rowerowe, m.in. przy drodze krajowej nr 74 w miejscowości Zofianka Górna w województwie lubelskim oraz w Grajewie w ciągu drogi krajowej nr 61 w województwie podlaskim.
GDDKiA informuje, że będą poszukiwani wykonawcy zarówno na krótkie pojedyncze odcinki, jak też na kilka odcinków na danej drodze. Np. rozbudowa drogi krajowej nr 16 w województwie podlaskim będzie realizowana na odcinku Głęboki Bród – Giby – Ogrodniki (ok. 25 km).

Wraz z budową dróg powstaje wiele obiektów inżynierskich, czyli mniejszych lub większych mostów, estakad i przepustów (niektóre z nich pełnią również funkcje przejść dla zwierząt). Np. w ubiegłym roku został oddany do użytkowania Most Południowy, który jest częścią Południowej Obwodnicy Warszawy (w ciągu drogi ekspresowej S2). Piesi i rowerzyści mogą korzystać z chodnika i ścieżki rowerowej po obu stronach mostu, który jest najdłuższą przeprawą przez nurt Wisły w stolicy. GDDKiA chwali się, że w ramach działań na istniejącej sieci dróg, zbudowała, wyremontowała lub przebudowała 43 mosty. W tym roku w budowie będzie 55 obiektów mostowych o łącznej długości blisko 2 km, m.in.:

• nad Sanem w ciągu drogi ekspresowej S19,
• nad Wkrą koło Strzegowa w ciągu przyszłej S7,
• na Dunajcu w Kurowie w ciągu drogi krajowej nr  75.

Koszty budowy nowych mostów przekroczą 609 mln zł. Ponadto w 2021 r. w remoncie będzie 40 obiektów mostowych o łącznej długości ok. 7,8 km i wartości robót blisko 181 mln zł. Np. w Ścinawie remontowany będzie zabytkowy stalowy most na Odrze w ciągu drogi krajowej nr 36 o długości ok. 350 m. Obecnie powstają podpory pod most tymczasowy, na który zostanie przeniesiony ruch na czas remontu.

Najpewniej wielu tych inwestycji by nie było, gdyby nie dofinansowanie Unii Europejskiej. GDDKiA informuje, że unijne wsparcie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 uzyskała dla 70 projektów. Łączna wartość całkowita tych inwestycji wynosi ponad 79 mld zł, w tym wkład UE to ok. 37,7 mld zł.
Obecnie rozpatrywane są wnioski o dofinansowanie dla trzech projektów, a kilka kolejnych GDDKiA złoży jeszcze w tym roku.
Bartłomiej Sosna zwraca uwagę, że w latach 2021-2023, Polska otrzyma potężny zastrzyk gotówki, m.in. na inwestycje infrastrukturalne, w ramach unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności oraz budżetu unijnego na lata 2021-2027. Łączne wsparcie wyniesie 136,4 mld euro w formie dotacji oraz 34,2 mld euro w formie pożyczek. Jednocześnie do końca 2023 roku realizowane będą inwestycje z budżetu unijnego na lata 2014-2020.