Sporządzanie przedmiaru i kosztorysu robót żelbetowych

Kontynuujemy cykl artykułów edukacyjnych dla początkujących kosztorysantów „Lekcja kosztorysowania”, rozpoczętego w poprzednim wydaniu kwartalnika (BzG 1/2025).  Tym razem opiszemy przedmiarowanie i kosztorysowanie robót betonowych i żelbetowych polegających na wykonaniu wybranych elementów konstrukcyjnych w technologii monolitycznej (in situ), najczęściej występujących w budownictwie kubaturowym. Ze względu na ograniczoną objętość opracowania przyjęto następujące założenia:

• Jako przykład budownictwa kubaturowego wybrano budynek mieszkalny jednorodzinny.
• Jako żelbetowe elementy konstrukcyjne wybrano ławy i stopy fundamentowe. Kosztorysowanie innych konstrukcji (np. stropów gęstożebrowych z wieńcem obwodowym, schodów, belek) zostanie opisane w kolejnych artykułach BzG.
• Elementy będą wykonywane z zastosowaniem wyłącznie deskowań indywidualnych (tradycyjnych) z drewna (tarcze zbite z desek + elementy usztywniające konstrukcję deskowania). Przedmiarowanie i kosztorysowanie z zastosowaniem deskowań systemowych (inwentaryzowanych), montowanych ze stypizowanych elementów (płyt + elementów usztywniających konstrukcję deskowania, np. PERI, DOKA, ULMA), ze względu na swoją złożoność wymaga szczegółowego opisania w oddzielnym artykule.
• Przedmiarowanie robót betonowych i żelbetowych monolitycznych wykonano zgodnie z zasadami zawartymi w najpopularniejszym katalogu, tj. KNR 2-02 Konstrukcje budowlane, Rozdz. 02 Konstrukcje betonowe i żelbetowe monolityczne […]. Zasady przedmiarowania tych robót zawarte w innych katalogach (np. KNNR 2) mogą się od nich różnić.

Przykładowe zadanie

Dla wybranych elementów konstrukcyjnych żelbetowych monolitycznych, tj. ław fundamentowych i stopy fundamentowej (jak na rys. 1, 2, 3) w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, należy ustalić zakres rzeczowy wszystkich robót żelbetowych, sporządzić przedmiar oraz kosztorys robót żelbetowych monolitycznych metodą kalkulacji szczegółowej.

Ustalenie zakresu rzeczowego

1. Przygotowanie (wyrównanie) dna wykupu.
2. Ułożenie na dnie wykopu warstwy betonu podkładowego (tzw. chudego betonu, „chudziaka”).
3. Wykonanie ław fundamentowych Ł-1 i stopy fundamentowej S-1 w deskowaniu tradycyjnym.
4. Przygotowanie i montaż zbrojenia.

Przedmiarowanie robót żelbetowych

Zgodnie z zasadami przedmiarowania dla konstrukcji betonowych i żelbetowych monolitycznych KNR 2-02, Rozdz. 02: pkt 4. Zasady przedmiarowania: pkt 4.1. Elementy i konstrukcje betonowe żelbetowe, dla których nakłady zostały ustalone na 1 m³ betonu w konstrukcji, oblicza się w metrach sześciennych objętości brył geometrycznych poszczególnych elementów. Od tak obliczonej objętości nie potrąca się otworów, wnęk lub gniazd o kubaturze mniejszej niż 0,1 m³ każde oraz kubatury sfazowań o szerokości skosu do 15 cm. Elementy i konstrukcje płaskie jak: ściany, płyty itp. oblicza się w metrach kwadratowych ich powierzchni. Z powierzchni elementów lub konstrukcji nie potrąca się otworów, wnęk lub gniazd o objętości do 0,1 m³ każde.

A zatem przy przedmiarowaniu elementów i konstrukcji betonowych i żelbetowych monolitycznych ilości robót dla elementów o kształcie:

• blokowym (ławy, stopy oraz płyty fundamentowe) oraz prętowym (słupy, belki oraz wieńce) oblicza się w metrach sześciennych (m³) objętości brył geometrycznych poszczególnych elementów,
• płytowym (ściany, stropy, biegi schodowe, spoczniki, balkony, daszki, itp.) oblicza się w metrach kwadratowych (m²) ich powierzchni.

Roboty żelbetowe objęte katalogiem KNR 2-02 przedmiaruje się w jednostkach miary podanych nad każdą tablicą w lewym górnym rogu.

Przejdźmy teraz do wykonania przedmiaru dla zadania Kompleksowe wykonanie ław fundamentowych Ł-1 i stopy fundamentowej S-1.

1. Przygotowanie dna wykopu
Po wykonaniu wykopu szerokoprzestrzennego pod fundamenty budynku (najczęściej mechanicznie – koparką) dno wykopu jest nierówne – należy zatem wykonać robotę polegającą na jego wyrównaniu. Jednak zgodnie z KNR 2-02 Rozdz. 02: pkt 2. Założenia kalkulacyjne, ppkt 2.2.7. W nakładach na wykonanie ław, stóp i płyt fundamentowych uwzględniono wyrównanie dna wykopu, (…). Dodatkowo zgodnie z KNR 2-01 Budowle i roboty ziemne, Rozdz. 02 Roboty ziemne zmechanizowane […]: dla poszczególnych robót ziemnych zmechanizowanych polegających m.in. na wykonaniu wykopów koparkami, uwzględniono w ich zakresie rzeczowym ręczne wyrównanie z grubsza skarp i dna wykopu.
A zatem przedmiarując roboty fundamentowe na podstawie KNR 2-02 Rozdz. 02 nie ma konieczności obliczania ilości robót wyrównanie dna wykopu, ponieważ robota ta została uwzględniona w zakresie rzeczowym zarówno robót ziemnych, jak i fundamentowych.

2. Ułożenie warstwy betonu podkładowego, tzw. „chudziaka”
Zgodnie z WTWiORB pkt 6. Wykonywanie robót betonowych pkt 6.1. Roboty przygotowawcze […]: Elementy konstrukcyjne układane na gruncie zaleca się izolować od gruntu warstwą chudego betonu o grubości nie mniejszej niż 50 mm, jeżeli otulina zbrojenia nie została odpowiednio zwiększona.
Dla roboty „ułożenie warstwy betonu podkładowego (chudziaka)” wybrano pozycję z KNR 2-02, Rozdz. 11 Podłogi i posadzki, Tab. 1101 Podkłady, kol. 01: Podkłady betonowe na podłożu gruntowym.
Obliczono ilość robót, przyjmując „chudziak” o grubości ok. 10 cm i szerokości co najmniej po 10 cm więcej niż szerokość ław i stóp fundamentowych (rys. 1-3)
L₁ = 0,10 · 0,80 · (2 · (12,00 + 10,00) + 9,40) = 4,27 m³ – dla ław fundamentowych Ł-1
L₁ = 0,10 · 1,30 · 1,90 = 0,25 m³ – dla stopy fundamentowej S-1

3. Wykonanie ław fundamentowych Ł-1
Dla roboty „wykonanie ław fundamentowych żelbetowych” wybrano pozycję z KNR 2-02, Rozdz. 02, Tab. 0202 Ławy fundamentowe żelbetowe, kol. 01: Ławy fundamentowe prostokątne żelbetowe, szerokości do 0,6 m. Obliczono ilości robót (rys. 1, 2):
L₂ = 0,30 · 0,60 · (2 · (12,00 + 10,00) + 9,40) = 9,61 m³

Wykonanie stopy fundamentowej (pod komin) S-1
Dla roboty „wykonanie stóp fundamentowych żelbetowych” wybrano pozycję z KNR 2-02, Rozdz. 02, Tab. 0204 Stopy fundamentowe żelbetowe, kol. 02: Stopy fundamentowe prostokątne żelbetowe, o objętości do 1,5 m³. Obliczono ilości robót (rys. 1, 3):
L₃ = 0,30 · 1,70 · 1,10 = 0,56 m³

4. Przygotowanie i montaż zbrojenia
Zgodnie z KNR 2-02 Rozdz. 02, pkt 5. Warunki specjalne, ppkt 5.1. W tablicach konstrukcji żelbetowych nie uwzględniono nakładów robocizny, materiałów i sprzętu dotyczących wykonania zbrojenia. Nakłady te należy normować odrębnie na podstawie tablicy 90 (z wyjątkiem tablicy 63), oraz pkt. 5.2. Ilość prętów do zbrojenia betonu należy przyjmować w tonach na podstawie dokumentacji projektowej (rysunków roboczych lub zestawień stali).
A zatem ilość robót polegających na przygotowaniu i montażu zbrojenia w deskowaniu tradycyjnym należy, dla każdego elementu żelbetowego wykonywanego w technologii monolitycznej, obliczać dodatkowo na podstawie Tab. 0290. Ilości prętów zbrojeniowych obmierza się w tonach (t) na podstawie zestawienia zbrojenia z rysunków elementów żelbetowych. Oddzielnie oblicza się zużycie (ilości) stali gładkiej oraz żebrowanej.

Dla roboty „przygotowanie i montaż zbrojenia dla ław i stóp fundamentowych żelbetowych” wybrano pozycję z KNR 2-02, Rozdz. 02, Tab. 0290 Przygotowanie i montaż zbrojenia, kol. 01 Przygotowanie i montaż zbrojenia elementów budynków i budowli – pręty gładkie oraz kol. 02 jw. – pręty żebrowane. Obliczono ilości robót (rys. 2, 3):
L₄ = (((2 · (12,00 + 10,00) + 9,40)/0,2) · 1,10 · 0,222)/1000 = 0,07 t – strzemiona ø6 mm dla ław fundamentowych Ł-1
L₅ = ((2 · 12,60 + 3 · 10,60) · 4 · 0,888)/1000 = 0,20 t – zbrojenie główne ø12 mm dla ław fundamentowych Ł-1
L₅ = ((6 · 1,60 + 9 · 1,00) · 0,888)/1000 = 0,02 t – zbrojenie główne ø12 mm dla stopy fundamentowej S-1

Kosztorys robót żelbetowych

Założono sporządzenie kosztorysu inwestorskiego metodą szczegółową kalkulacji kosztorysowej.

Dane do kosztorysu:

• Jednostkowe nakłady rzeczowe: robocizny, materiału i pracy sprzętu (n_r, n_m, n_s) przyjęto na podstawie katalogu jednostkowych nakładów rzeczowych KNR 2-02, pozycje (tablice i kolumny) wybrane w przedmiarze.
• Ceny jednostkowe czynników produkcji (C_r, C_m, C_ps) przyjęto jako średnie rynkowe dla IV kw. 2024 r., na podstawie bazy cenowej INTERCENBUD:
  • stawka kosztorysowa robocizny C_r jak dla robót ogólnobudowlanych dla całego kraju,
  • ceny zakupu materiałów budowlanych C_mz; w przypadku materiałów budowlanych tzw. anonimów do ich nazw dopisano parametry techniczne umożliwiające ustalenie ceny zakupu danego materiału (np. dla materiału beton zwykły z kruszywa naturalnego dopisano klasę odczytaną z dokumentacji projektowej, dla betonu podkładowego z poz. 1 – B10 (C8/10), a dla betonu na ławy fundamentowe z poz. 2 i 3 – B30 (C25/30).
• Narzuty, tj. koszty pośrednie, koszty zakupu materiałów budowlanych, zysk obliczono metodą wskaźnikową (procentową); przyjęto wskaźniki kosztów narzutów (w_kp, w_z, w_kz) jako średnie rynkowe dla IV kw. 2024 r., na podstawie publikacji cenowej INTERCENBUD.

Odpowiedź:

Wartość kosztorysowa W_k kompleksowego wykonania ław fundamentowych żelbetowych Ł-1 i stopy fundamentowej żelbetowej (pod komin) S-1 w technologii monolitycznej z zastosowaniem deskowań tradycyjnych w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, przyjmując średnie rynkowe ceny jednostkowe czynników produkcji i średnie wskaźniki kosztów narzutów jak dla IV kw. 2024 r., wynosi
W_k = 14.467,13 zł

Cena kosztorysowa C_k (z uwzględnieniem stawki 8% VAT) wynosi:
C_k = 15.624,50 zł

Podsumowanie i wnioski

• W artykule sformułowano zadanie polegające na sporządzeniu przedmiaru i kosztorysu wykonania w technologii monolitycznej, w deskowaniu tradycyjnym, dwóch elementów konstrukcyjnych żelbetowych w budynku mieszkalnym jednorodzinnym, tj. ław fundamentowych Ł-1 i stopy fundamentowej (pod komin) S-1 (jak na rys. 1-3).
• Zgodnie z zasadami przedmiarowania z KNR 2-02 Rozdz. 02 ilości robót dla ław i stóp fundamentowych oblicza się w m³ (objętość).
• Dla każdego elementu żelbetowego wykonywanego w technologii monolitycznej przygotowanie i montaż zbrojenia należy obliczyć dodatkowo w tonach (t) na podstawie Tab. 0290 KNR 2-02, odczytując ilości robót z dokumentacji projektowej (zestawienia stali zbrojeniowej).
• W przypadku materiałów budowlanych tzw. anonimów, przed przyjęciem cen zakupu należy szczegółowo opisać materiał, podając parametry techniczne wpływające na jego cenę.
• Pozostałe uwagi dotyczące przedmiarowania i kosztorysowania robót są takie same jak w podsumowaniu w artykule „Sporządzanie przedmiaru i kosztorysu robót murowych” BzG 1/2025.