Jak ocenić zgodność projektu z zasadą DNSH?
Przeprowadzenie oceny zgodności z zasadą DNSH dla planowanego obiektu polega na udzieleniu odpowiedzi na pytania dotyczące poszczególnych celów środowiskowych. Ocena ta jest dwuetapowa.
Etap 1 – tzw. screening ma zweryfikować, czy projekt będzie wymagał przeprowadzenia oceny szczegółowej w odniesieniu do poszczególnych celów. Odpowiadając na pytania dotyczące danego celu, musimy ocenić:
- Czy projekt nie ma znaczącego lub żadnego przewidywanego wpływu na dany cel środowiskowy, ze względu na swój charakter.
- Czy projekt jest monitorowany jako wspierający cel związany ze zmianą klimatu lub cel środowiskowy i jeśli tak, to w jakim stopniu lub czy wnosi „istotny wkład” w jego realizację.
Jeśli jesteśmy w stanie udzielić twierdzącej odpowiedzi na jedno z tych pytań i ją uzasadnić, wtedy wystarczy podejście uproszczone oceny w odniesieniu do tego celu środowiskowego. Potwierdzamy, że nie ma konieczności poddania projektu ocenie merytorycznej i tym samym podanie uzasadnienia jest wystarczające.
W przypadku braku odpowiedzi twierdzącej na jedno z tych pytań wymagane jest przeprowadzenie oceny merytorycznej, która jest drugim etapem oceny zgodności z zasadną DNSH (rys. 1).
Etap 2 polegający na przeprowadzeniu oceny merytorycznej różni się w zależności od celu środowiskowego, którego ta analiza dotyczy oraz od rodzaju planowanego przedsięwzięcia. Szczegóły przeprowadzenia oceny definiuje rozporządzenie stanowiące techniczne kryteria kwalifikacji [1]. Służy ono do określenia, czy dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako wnosząca istotny wkład w łagodzenie lub w adaptację do zmian klimatu, a także czy nie wyrządza poważnych szkód względem żadnego z pozostałych celów środowiskowych. Aby prawidłowo przeprowadzić ocenę merytoryczną należy odpowiednio przyporządkować daną inwestycję zgodnie z klasyfikacją zawartą w tym rozporządzeniu, a następnie sprawdzić zgodność projektu z poszczególnymi wymaganiami dla danego celu.
Jakie inwestycje wymagają oceny zgodności z DNSH?
W kontekście branży budowlanej rozporządzenie [1] definiuje kryteria oceny zgodności z zasadą DNSH oraz wyróżnia kategorie działań, dla których ustalane są specyficzne wymagania dla poszczególnych celów środowiskowych. Zaliczają się do nich:
- Budowa nowych budynków.
- Renowacja istniejących budynków.
- Montaż, konserwacja i naprawa:
- sprzętu zwiększającego efektywność energetyczną,
- stacji ładowania pojazdów elektrycznych w budynkach (i na parkingach przy nich),
- instrumentów i urządzeń do pomiaru, regulacji i kontroli charakterystyki energetycznej budynku,
- systemów technologii energii odnawialnej.
- Nabywanie i prawo własności budynków.
Dla każdej z powyższych kategorii działań zostały osobno wyszczególnione kryteria przeprowadzania oceny merytorycznej w ramach poszczególnych celów środowiskowych. Zatem, aby prawidłowo przeprowadzić taką ocenę kluczowe jest w pierwszej kolejności prawidłowe zaklasyfikowanie danej inwestycji, a następnie weryfikacja wymogów dla konkretnego celu, co do którego taką ocenę przeprowadzamy.
Każdy z celów środowiskowych dla wybranej kategorii działań ma przypisane techniczne kryteria kwalifikacji, zawierające precyzyjne wymogi, które należy spełnić aby wykazać zgodność z zasadą DNSH. Wynikiem oceny zgodności są odpowiedzi na pytania dotyczące poszczególnych celów, potwierdzające, że dany projekt nie wyrządza poważnych szkód środowiskowych i tym samym spełnia te wyszczególnione wymogi.
Ocena krok po kroku
Jak zastosować powyższe wymagania w praktyce? Znacznym ułatwieniem będzie skorzystanie z aplikacji AthDNSH, która przeprowadzi nas przez kolejne etapy badania.
Prześledźmy proces oceny na przykładzie działania polegającego na budowie nowego budynku.
Krok 1. Przygotowując ocenę wniosku w aplikacji, najpierw zaznaczamy właściwą kategorię działań odpowiadającą danej inwestycji – w tym przypadku jest to „Budowa nowych budynków”. Następnie wybieramy rodzaj dofinansowania, o który się staramy i po wpisaniu nazwy projektu oraz uzupełnieniu danych wnioskodawcy możemy przystąpić do przeprowadzenia oceny.
Krok 2. W pierwszej kolejności musimy przeanalizować, dla jakich z celów środowiskowych wystarczające będzie podejście uproszczone, a dla których należy przeprowadzić ocenę merytoryczną. W aplikacji znajdują się podpowiedzi, ułatwiające wybór właściwej odpowiedzi i jej uzasadnienie (fot. 1).
- Wybór odpowiedzi „NIE” potwierdza, że dany cel środowiskowy nie wiąże się z koniecznością poddania środka (projektu) merytorycznej ocenie pod kątem zgodności z zasadą „nie czyń poważnych szkód”. Jeśli zatem zaznaczymy „NIE”, w aplikacji pojawi sie okno, w którym będziemy mogli wprowadzić przygotowane przez nas uzasadnienie dla podejścia uproszczonego oceny danego celu.
- W przypadku zaznaczenia „TAK”, dany cel środowiskowy zostanie poddany ocenie merytorycznej w drugim kroku. Po uzupełnieniu odpowiedzi dla wszystkich celów środowiskowych możemy przejść do następnego etapu oceny.