Narzuty kosztorysowe i stawka podatku VAT

Po starannym przygotowaniu pozycji przedmiarowych, wprowadzeniu cen materiałów i sprzętu, zbliżając się do finiszu zastanawiamy się, jaką przyjąć stawkę robocizny kosztorysowej i jakich użyć wskaźników narzutów kosztorysowych? Są tacy, którzy mają „swoją” ustaloną stawkę r-g i narzuty, a są też tacy, którzy wciąż myślą „co by tu przyjąć”? Zatosowanie jednej stawki r-g i narzutów kosztorysowych dla całego kosztorysu jest proste. Ale mamy też sytuacje, gdy w jednej wycenie chcielibyśmy zastosować kilka różnych stawek r-g i różne narzuty kosztorysowe.
Dzieje się tak najczęściej wtedy, gdy oprócz kosztorysu głównego (np. budowlanego), w którym stosujemy podstawową stawkę r-g i narzuty dla kosztorysu, dołączamy pozycje (działy) wykonywane dla branżystów. W takim przypadku zazwyczaj wprowadzamy stawki i narzuty kosztorysowe dla konkretnej branży. Czasami, zwłaszcza dla prac specjalistycznych lub nietypowych, przyjmujemy indywidualną stawkę r-g i narzuty kosztorysowe dla pojedynczych pozycji kosztorysowych.
W tym miejscu mała podpowiedź dla osób, które zastanawiają się nad „co by tu przyjąć”, jeżeli chodzi o stawkę r-g i narzuty kosztorysowe. Dla użytkowników Normy EXPERT odpowiedź powinna być oczywista – Intercenbud! Przecież po zaimportowaniu do programu cen i narzutów mamy wszystkie niezbędne do kosztorysowania informacje w zasięgu ręki! Fakt, trzeba kupić, ale... dobry kosztorysant wie, co w kosztorysowej „trawie" piszczy.

Import stawek i narzutów

Dla przypomnienia – stawki i narzuty kosztorysowe, po ich zaimportowaniu z serwisu Intercenbud.pl do programu Norma EXPERT, możemy przejrzeć będąc na widokach PRZEDMIAR, KOSZTORYS, POZYCJE lub NAKŁADY wykorzystując wstążkę poleceń Zasoby i klikając na ikonę Cenniki.

Następnie z Grupy cenników wybieramy Średnie wskaźniki narzutów ATHENASOFT i odpowiedni kwartał oraz rok. Narzuty kosztorysowe, z podziałem na branże są gotowe do wykorzystania.

Jeszcze tylko szybkie spojrzenie na stawki kosztorysowe – Grupy cenników – Cenniki RMSO – ATHENASOFT – INTERCENBUD – ustawienie w Typie filtru „R" i...

… otrzymujemy do dyspozycji nie tylko stawki uśrednione dla kraju, ale również dla wszystkich województw oraz dla aglomeracji warszawskiej, z podziałem na branże. Mamy też podaną minimalną stawkę kalkulacyjną.
Teraz możemy przejść do ustawiania indywidualnych narzutów kosztorysowych.

Ustawienia narzutów

Przechodzimy na widok NARZUTY.

Do dyspozycji mamy trzy grupy związane z narzutami kosztorysowymi oraz sposobem ich liczenia.

Grupa Edycja zawiera polecenia służące do edycji narzutów.
Możemy w niej dodać nową stawkę kosztów zakupu określoną dla wybranej grupy materiałów – przycisk Koszty zakupu.
Możemy dodać nowy narzut procentowy dla zaznaczonego elementu – przycisk Narzut procentowy (w jego menu mamy też dostępne polecenie pozwalające dodać do narzutu kolejną stawkę).
Jeśli chcemy zdefiniować nowy dodatek kwotowy lub procentowy jako narzut na cały kosztorys, klikamy przycisk Narzut kosztorysu. 
Przycisk Podatek VAT pozwala dodać nową stawkę podatku VAT.
Wybór Dodaj za lub Dodaj przed powoduje ustawienie punktu dodawania nowego narzutu lub nowej stawki za lub przed zaznaczonym wierszem.
Przyciskiem Usuń usuwamy zaznaczony narzut lub stawkę narzutu.
W menu grupy znajduje się również polecenie Usuń indywidualne narzuty, którym można usunąć wcześniej zdefiniowane indywidualne narzuty na pozycje i/lub działy.

Grupa Szablony narzutów zawiera polecenia pozwalające wstawić do tabeli wybrane  wskaźniki narzutów oraz zapamiętać lub wczytać szablon narzutów.
Przycisk Wskaźniki narzutów wywołuje okno, w którym można wybrać wskaźniki narzutów obowiązujące w danym okresie i wstawić je do tabeli narzutów kosztorysu, działu lub pozycji.

Przycisk Wczytaj domyślne pozwala wczytać domyślny szablon narzutów dla danego typu kosztorysu. W menu przycisku znajdują się polecenia: Wczytaj fabryczne programu, którym wczytywane są narzuty dostarczane z programem, Wczytaj z tabeli narzutów do wczytania narzutów z zapisanej wcześniej tabeli oraz Wczytaj z kosztorysu do wczytania narzutów zdefiniowanych w innym kosztorysie.

Przycisk Zapisz domyślne pozwala zapisać aktualne definicje narzutów jako domyślne dla danego typu kosztorysu. Następne, nowe kosztorysy w momencie tworzenia będą miały zadeklarowane właśnie te narzuty. Narzuty domyślne dla danego typu kosztorysu widoczne są w opcjach programu, w kategorii Opcje kosztorysu, na karcie Narzuty.

W menu przycisku Zapisz domyślne znajduje się polecenie Zapisz do tabeli narzutów..., które  pozwala na zapisanie aktualnych narzutów w postaci tablicy narzutów o podanej nazwie. Narzuty tak zapisane można wczytać do innego kosztorysu. 

Grupa Szablon liczenia podsumowania – tu znajdują się polecenia pozwalające ustawić szczegóły obliczania narzutów i podsumowania kosztorysu.
Przycisk Opcje liczenia wywołuje okno opcji liczenia narzutów i podsumowania kosztorysu, w którym określamy opcje, takie jak na karcie Opcji kosztorysu.

W zależności od tego, jaki wybierzemy Szablon, część opcji może być niedostępna.
Możliwość definiowania narzutów w działach i pozycjach jest dostępna tylko, gdy jest aktywna opcja „Z narzutami działów i pozycji”.

W polu Szablon liczenia podsumowania widać szablon wybrany w opcjach kosztorysu. Może on zostać zmieniony w tym polu, albo w opcjach kosztorysu, albo w oknie opcji liczenia narzutów.

Wprowadzanie zmian stawek i narzutów

Dla naszego kosztorysu przyjęto wskaźnik kosztu zakupu materiałów w wys. 6,8%, koszty pośrednie w wys. 68% oraz zysk w wys. 11,5%. Jak widzimy w Panelu nawigacyjnym – Działy mamy kilka branż, dla których zdefiniujemy różne stawki r-g oraz narzuty kosztorysowe.
W tym celu w Panelu nawigacyjnym przechodzimy na Dział Instalacje wodociągowe...

Klikając na stawkę kosztów zakupu, wprowadzamy wartość równą "5".  

Linia, w której zmieniono wartość zostanie wyświetlona w kolorze czerwonym, a w kolumnie Gdzie ustawiono w miejsce "kosztorys" został wprowadzony zapis "dział 2 - zmieniono".
Identycznie postępujemy z narzutami Kosztów pośrednich i Zysku.

Gdy chcemy zmienić w Dziale stawkę roboczogodziny, rozwijamy prawy Panel Właściwości i wybieramy Właściwości aktywnego elementu.

Klikając na klawisz Dodaj, dodajemy nową stawkę r-g wraz z jej opisem.

Nowa stawka r-g została użyta w 24 pozycjach działu Instalacje wodociągowe...

Rozwijając Działy na pozycje, możemy również dla nich wprowadzić indywidualne narzuty.

Efekt naszej pracy błyskawicznie zobaczymy, wybierając na Panelu nawigacyjnym – Działy opcję Pokaż zmodyfikowane. Teraz szybko prześledzimy, jakich modyfikacji dokonaliśmy w poszczególnych działach i pozycjach kosztorysowych.

Pamiętamy, że w każdym momencie z grupy Edycja możemy skorzystać z polecenia Usuń indywidualne narzuty i skasować wcześniej zdefiniowane indywidualne narzuty w pozycjach i/lub działach.
Stawkę kosztorysową robocizny dla Kosztorysu/Działów/Pozycji możemy również bardzo szybko zmienić z poziomu okna dialogowego wywołanego na karcie KOSZTORYS.

Ustawianie stawek VAT

Klikając na ikonkę Podatek VAT

pojawia się nam okno Właściwości VAT, w którym ustalamy, czy stosujemy w kosztorysie jedną stawkę VAT, czy kilka stawek oraz dla jakich części kosztorysu dane stawki obowiązują.

W polu Stawki: pokazana jest lista zdefiniowanych stawek procentowych VAT z symboliczną informacją dla jakiej części jest liczona. Przyciskami Dodaj stawkę i Usuń stawkę dodajemy nową stawkę do listy lub ją usuwamy. Klikanie na liście na poszczególnych stawkach powoduje wyświetlanie ich wartości w polu Stawka: i włączenie odpowiednich opcji liczenia w grupie Licz od:.

Powyżej mamy ustawioną stawkę podatku VAT dla całego kosztorysu w wys. 23%.
Nas będzie interesowało zastosowanie różnych stawek podatku VAT w Działach kosztorysu oraz w konkretnej pozycji. Aby tego dokonać, należy zmodyfikować w Opcjach kosztorysu – Szczegóły liczenia opcję VAT liczony: w pozycjach.

Po jej wprowadzeniu, ustawiając się na interesującym nas dziale, modyfikujemy stawkę podatku VAT.

Identycznie postępujemy dla innych działów, bądź dla konkretnej, jednej pozycji kosztorysowej. Zmiany będą wyświetlane w kolorze czerwonym.

Po tak wprowadzonych modyfikacjach, nie pozostaje nic innego, jak obejrzeć efekt naszej pracy na stronie tytułowej kosztorysu. Włączamy podgląd wydruku.

Wszystkie informacje zostały przedstawione w sposób przejrzysty, czytelnie i bez żadnych niedomówień. Jak widzimy połączenie Normy EXPERT z bogactwem informacji, jakie oferuje serwis Intercenbud, daje kosztorysantowi wiele możliwości do wyboru.